domingo, 19 de abril de 2020

DIARIO DE AGNES: VENRES, 17 DE ABRIL DE 2020


Venres, 17 de abril de 2020
Cústame aceptar que sexa primavera. Agora é só primavera para a natureza; a que recuperou a súa liberdade dende que estamos todos (ou case todos) pechados na casa. Hai nubes fermosas agochando o brillo do ceo e imaxino que, alá na aldeíña, entre as montañas, o ar estará máis limpo que nunca, como cando era cativa e só podía ulir o recendo dos campos, do verdor das follas das árbores, do centeo medrando ceibe, dos animais que, coma nós, amaban ese recuncho do mundo no que vivían tan felices e tranquilos. O silencio da aldea será aínda máis profundo que nunca. Seica todo estea voltando ao que foi antes de que a algúns deses humanos se lles ocorrese comezar a esnaquizar o noso planeta. Gustaríame que de verdade isto servise para que a meirande parte das persoas aprendese a respectar máis o noso fogar, pero téñeno que aprender a facer quen gobernan neste mundo, quen teñen poder, porque os que pouco podemos facer non temos nas nosas mans o benestar da Terra. Eu son das que pensa que este virus nolo enviou o Universo para que nos detivésemos e fiquemos quedos durante unha longa tempada, para que aprendamos que importa, aínda que eu son unhas das poucas persoas do mundo que sempre soubo que era o máis importante da vida e eu nunca fun ambiciosa, nunca, sempre souben o que quería, e parecíame que era o máis grande para min cando para moitos sería algo insignificante e mesmo incomprensíbel. Eu mesmo co meu negocio son moi respectuosa co medio ambiente e sempre loito contra a morea de refugallos que crean os negocios coma o meu. Eu tento aproveitar todo o que podo. Non emprego absolutamente nada de plástico na cafetería... Mellor dito, tería que dicir que non o empregaba porque arestora xa non traballo de nada. Na miña cafetaría non había plásticos nin obxectos dun só uso; nada que puidese botar a perder o planeta. É máis, rexeitei sempre a eses provedores que mo traían todo en latas. Non hai latas nin plásticos, e punto, amais sempre tiven moi presente como tiña que reciclar as cousas da maneira máis segura posíbel.
Pero agora todo iso se foi ao carallo, todo. Nin teño negocio xa, nin podo traballar nin sei que vai pasar agora nin no futuro. Ás veces penso que perdín o meu negocio para sempre, co que me gustaba. Gustábame moitísimo traballar na cafetaría. Era un choio que me facía sentir preto da xente, da xente da miña cidade, xente coma min, xente sinxela. E agora onde están todos eles? Fíxenme amiga de moitos seareiros da miña cafetaría, xente que viña todos os días e que me acaían moi ben e para quen eu era alguén especial. Que impotencia sinto, carallo, que impotencia sinto. Hoxe... hoxe fixen algo que non pensaba que sería quen de facer, pero fíxeno porque non o puiden evitar. Saín da casa porque tiña que facer a compra, que a partir de agora non vou permitir que Lúa saia para nada porque xa esta semana me deu outro sustiño, outro máis, e non podo máis, sinto que vou estoupar de preocupación e tensión. Agora falarei diso... Primeiro quero contar que saín contra as tres da tarde para ir mercar. Púxenme as luvas e a máscara e tamén levei comigo alcol para desinfectalo todo. Fun mercar co corazón nun puño, sentíndome desprotexida, pero tamén moi estraña. Había moitas semanas que non saía da casa e deume a sensación de que o ar de Ourense, máis limpo que nunca, me daba a benvida. Eiquí en Ourense está todo tan acougado que parece coma se o mundo rematase, pero si que, de cando en vez, pasaba algún coche, mais tiven a sorte de que non me parase ninguén para me preguntar a onde ía. Antes de ir mercar, detívenme uns momentos para escoitar o silencio que a cidade mantiña co mundo. Había sol, pero a súa luz e a súa calor eran tan tenues... coma se non quixesen interromper ese momento. Baixei case correndo a costa que desemboca na Praza Maior, onda o concello, sentindo que algo me estouraba por dentro; unha emoción estraña e moi forte. Sei que tería que ir máis preto mercar, pero non puiden deter o meu corpo. O ar está tan limpo que me parece imposíbel crer que haxa un bechiño por aí que nos poida facer tanto dano.
Non me dei de conta de que estaba chorando ata que me detiven a observar o concello e os soportais da Praza Maior. Sorprendentemente, non había ninguén na rúa, ninguén. Nunca vira Ourense así, tan calada, e sentín que un baleiro profundísimo se abría no meu interior, coma se nese momento a miña ialma caese por un abismo. Estaba chorando sen darme de conta de que me esvaraban as bágoas polas meixelas. A máscara molestábame moitísimo para respirar, polo que tentei calmarme, pero a emoción que me enchía a ialma rebordara por dentro de min, imparábel. Seguín camiñando axiña, sentindo que afogaba, pero non me quería deter, xa non o podía facer, e, baixo o ceo da tarde, tan anubradiño e fermoso, corrín atravesando a rúa do paseo, cara a rúa do Progreso, deica a miña cafetaría. Ao lonxe, vin algunha persoa que paseaba ao seu can e entón laieime profundamente de non ter a Laila comigo. Se estivese connosco, entón podería saír con ela a pasear. Sei que está mellor na aldea, tan ceibe e feliz, pero bótoa moito en falla e máis nestes momentos. A Lúa tamén lle ocorre.
Detívenme perante a miña cafetaría, o meu negocio, ese local no que tantos bos momentos vivín, e entón as ganas de chorar fixéronse aínda máis fortes, pero tívenme que conter porque coa máscara non se pode chorar. Estaba pechada, coa persiana baixada, evidentemente. Quitei as chaves do peto do meu abrigo e abrina coma facía todas as mañás. Sei que é posíbel que estivese cometendo unha imprudencia, pero non o puiden evitar, xúroo. Era coma se algo me posuíse. Non entrei, senón que fiquei na porta, ollando a través da escuridade, comprobando se todo estaba ben. Está tal como o deixara todo aquel venres 13 de marzo. Venres 13. Que casualidade. As cadeiras estaban recollidas enriba das mesas, non había ningún doce ni bóla de pan no mostrador, a caixiña estaba baleira porque levei todos os cartos antes de marchar... e o recendo a pechado mesturábase co do ambientador que aínda seguiría a botar automaticamente esa dose de recendos tan fresquiños.
Imaxinei que en calquera momento alguén me tocaría as costas chamando a miña atención, que, ao darme a volta, me atoparía cun policía que me pediría explicacións do que facía; pero non foi así, por sorte. Pechei a cafetaría, de novo, e logo fun ao Gadis.
Mercar é unha tolaría. Lúa falábame de todo o que tiña que facer cando ía mercar e a min parecíame algo de ciencia ficción, pero nada vai máis lonxe da realidade. É unha película de ciencia ficción. Cando estaba no supermercado, me dei de conta de que me encontraba moi nerviosa e que me poñía medo coller as cousas. Ía con luvas, evidentemente, pero, aínda así, boteime alcol tantas veces que cría que estas se desfarían. Á caixeira coñecémola dende hai moito tempo e, nese momento, me sentín reconfortada ao atoparme con alguén coñecido, que me entendía. Sorríame para darme alento. Por sorte, non había ninguén no Gadis. Merquei froita, verduras, iogures, lixivia, pasta, arroz e lentellas. Nada máis. Non me atrevín a mercar máis cousas porque logo tiña que voltar á casa e, como mínimo, tiña media hora camiñando deica casa. Levaba dúas bolsas grandes e non as quería cargar moito.
Lúa chamoume cando ía cargada coas bolsas subindo a costa que vai deica o Posío. Para chegar á nosa casa, habemos de subir unha boa costa, creo que é a máis inclinada de Ourense toda. Ía botando os fígados e tamén afogaba coa máscara do carallo. “Onde carallo estás, Agnes? Por que tardas tanto?”, preguntoume desgustada, nerviosa e preocupadísima. “Xa estou a chegar, Luíña”, contesteille case sen folgos. “Afogo coa máscara, logo falamos”, díxenlle deténdome pretísimo do Posío. Entón deime de conta de que as árbores me chamaban dende lonxe. Mireinas abraiada, sen crer o que me ocorría, e daquela souben que nada era mentira, que era certo que as árbores me enviaban alento. Estaba a piques de sentar no chan, esgotadísima que ía. As bolsas pesaban un carallo, a máscara afogábame e na miña ialma había tantos nervios, tensión e emoción que me parecía que non podía dar nin un paso máis, pero entón a imaxe das árbores, o silencio do xardín da cidade toda e o canto dos paxaros fixéronme sentir forte de novo. Outra vez, tiña os ollos cheos de bágoas.
“Por favor, que isto pase rápido, por favor. Non podo máis”, pensei mirando cara o Posío. Nese momento lembrei a miña aldea, as súas rúas de pedra antiga, o bosque que tan ben me coñezo, o silencio, as montañas cos cumes cubertos de neve, as aguias voando a través do baleiro, sobre os vales, o muxir das vaquiñas, o canto dos merlos, dos paporroibos, dos reiseñores... e a miña nai... Á miña nai lembreina coma se houbese mil séculos que non a vía. Saber que ela estaba soíña alí na aldea esnaquizoume o corazón. Está o meu tío Damián, que seguramente é quen se encarga de ir mercar o preciso, pero refírome a compaña de nós, á vida que nós lle traiamos cada vez que iamos á aldeíña.
“Cando poderei voltar á aldeíña?”, pregunteime incapaz de reter o pranto. “Preciso ir, preciso tanto ir e que todo isto pase...”
Mais polo momento tiña que voltar á casa e tiña que regresar antes de que Lúa me chamase outra vez. “Agora entenderás por que me desacougaba eu sempre que saías a mercar”, pensei tentando sorrir, pero sentíame tan dorida, tan desfeita de morriña que non podía loitar contra as ganas de chorar que sentía. Amais, notaba que cada vez me custaba máis respirar e, de súpeto, deime de conta de que non era a máscara o que me afogaba. Era algo máis fondo, mesmo menos físico.
Cando cheguei á casa, aínda loitaba contra esa emoción tan forte que me quería tirar a respiración. Lúa agardábame no andadeiro disposta a coller as bolsas que levaba para comezar a desinfectalo todo. Mudei de zapatos e logo limpei ben os que levara, logo tirei o abrigo, tamén o limpei coma puiden e logo espinme para ir correndo á ducha. Lúa encargaríase de desinfectar a compra e eu, de desinfectarme a min mesma.
“Teño a sensación de que veño dunha guerra”, díxenlle a Lúa cando saíra xa da ducha, namentres me secaba. Ela dérase de conta axiña de que me ocorría algo profundo e preocupante, pero ata daquela non tivera a oportunidade de preguntarme que me pasaba. Deixoume falar sen dicirme nada, só escoitándome. Xa o desinfectara todo e ficaba tranquila, xunta min, namentres eu vestía e secaba o cabelo. “É coma se o mundo enteiro se tivese convertido no lugar máis perigoso, coma se por todas partes aboiase a fin da nosa vida, pero, asemade, está todo tan tranquilo que me custa crer que sexa tan perigoso estar fóra da casa, que estea a suceder isto”. É iso o que sinto agora, que non podo crer que isto que está ocorrendo sexa real. Non podo imaxinar o mundo enteiro detido por algo que non vemos e que está a facer tanto dano, que lle está a quitar a vida a tanta xente. Estamos todas detidas sen saber canto vai durar isto e de sermos quen de aceptar que nada volverá ser o mesmo, que todo iso que coñeciamos e que criamos tan eterno xa non voltará, que todo mudou para sempre, que esas cousas que antes eran tan naturais agora viraron en leas, que esas cousas ás que non lles prestabamos atención agora son pasos esenciais para non contaxiarnos. Non entendo por que está a acontecer isto. Xamais imaxinei que algo así podería suceder e o que máis me abraia é que a miña ialma non me avisase de que todo estaba a piques de mudar. Si que é certo que, nos últimos meses, tiña ataques de ansiedade de cando en vez, pero eu atribuíaos aos rescaldos da miña doenza; a que non se atreve a marchar definitivamente da miña mente. Non sentín que fose ocorrer algo tan grave. Seica non o intuíse porque, realmente, este virus non nos fará tanto dano fisicamente a nós, pero tampouco podo confiar en que iso sexa así. Teño moito medo a que lle pase algo a Luíña. Esta semana outra vez asusteime moito. A semana pasada desmaiouse de súpeto namentres tocabamos música xuntas e eu revivín esa tarde na que sentín que ela marchaba do meu lado, do mundo. Sentinme coma daquela, sen saber que facer namentres trataba de espertala, namentres non podía loitar contra a desesperación que sentía. Non podo aturar que ela non estea ben. Foi tan horríbel sentir que a perdía cando á fin a recuperara que non o quero volver vivir. Non son quen de vivilo de novo, non podo, non o podería soportar. Nunca crin que puidese amar desta maneira. A Artemisa si a amei moito, cun amor que proviña doutras vidas que tiña que esgotarse nesta vida antes de desaparecer para sempre; pero a Lúa ámoa porque hai algo forte que nos conecta, porque a súa ialma e a miña están feitas da mesma esencia. Non sei explicar o que sinto cando estou con ela, compartindo todo o que son, sentindo que nada nos separa; cando compartimos tamén a música, cando esperto téndoa ao meu carón, cando falo con ela, cando partillo con ela a nosa vida toda. Este confinamento está a profundar o amor que sinto por ela, está a unirnos máis. É algo inexplicábel, tan forte que me desfai, que me fai voar. Eu sinto que voo lonxe da terra cando ela me bica sen pausa, intensamente, namentres me aperta contra ela, sentíndonos a unha da outra... Nunca sentira que me puidese entregar así a ninguén. Non digo que sexa mellor ou peor có que sentía cando estaba con Artemisa neses momentos tan íntimos, pero é algo moitísimo máis intenso porque se mestura a vida coas sensacións físicas que nos enchen o corpo todo. É algo celestial. Sinto que non me importaría ficar entre os seus brazos eternamente, ata a fin da vida de todo, para sempre. Sinto que me desfago baixo as súas mans, que quero bicala sen parar, durante a nosa vida toda. É algo que me eleva, que me tira a miña parte material, que engrandece a miña ialma. Non sinto nada de vergonza cando estou con ela. Con Artemisa, no canto, tiña que reprimir certas palabras que eu devecía dicir na miña lingua... pero con Lúa non reprimo absolutamente nada. Son tal como son, pero distinta, porque nese momento son a muller que só existe porque ela está comigo.
E non sei por que acabei falando disto... Sei que me custa expresarme, que o que me sucedeu esta tarde me deixou a ialma tremente e confundida. Cando lle contaba a Lúa o que sentía, boteime a chorar outra vez e tiven unha crise de ansiedade que, por sorte, non durou moito. Confeseille que precisaba que todo fose como antes, que me poñía medo non saber cando poderiamos recuperar a nosa vida... cando poderiamos voltar ao que tanto amabamos. Ela acougábame entre os seus brazos, acariñándome o cabelo, pero non me dicía nada. Eu ouvía a voz da súa mente e sentía que ela me contestaba que non poderiamos voltar ao que tiñamos antes porque nada volverá ser como antes, que, cando todo mellorase, sairiamos a outro mundo ben distinto do que coñeciamos. Non mo dicía, pero eu ouvíao nas súas caricias e no seu apoio.
“É coma se todo desaparecese, coma se non quedase nada do que tiñamos. Ourense está tan baleira...” Ela confesoume que tamén a impresionara moito ver a cidade así. Non contei que me acheguei á rúa das Burgas e sentín algo moi forte ao velas pechadas. Lúa díxome que, posibelmente, non poderiamos bañar nas Burgas ata que pasase moitísimo tempo e iso púxome aínda máis tristeiriña.
A crise que me atacou levaba tempo agardándome, agardando o momento de botarse enriba miña. Non me estrañou que todo estoupase por dentro de min. A maiores de sentirme impresionada por como vira a cidade, tamén me desacougaba profundamente que a Lúa e á xente que quero lle pasase algo malo, que collese o virus... Lúa, esta semana, tivo febre. Non tusía, pero tiña febre. Tivo febre. Foi o mércores á tardiña. Díxome que non se encontraba ben e que tiña moito frío. En absoluto ía frío. Púxenlle o termómetro axiña, forzándoa a que o puxese porque ela non quería, dicíame que non estaba tan mal como para iso, pero eu sabía que o único que lle ocorría era que tiña medo. Eu tamén tremía. Poñermos o termómetro converteuse nunha acción horríbel, chea dun significado estarrecedor. Non é algo tan cotián, non o volverá ser máis, nunca máis.
Cando vin que o termómetro marcaba 38,5, perdín a forza co que o sostiña e este caeu ao chan. Lúa riu dicíndome: “veña, non poñas esa cara, non me mintas”. Eu contesteille: “tes moitísima febre”. Lúa tiña os ollos brillantes e sorríame despreocupada. Díxome: “é completamente imposíbel que teña collido o virus, xúrocho. É imposíbel. O que me pasa é que non me encontro ben do meu, pero non te preocupes porque non teño o virus”. É que nin de broma lle permito que diga que non o ten ou que o pode coller porque... porque non, ela non, ela non.
A noite do mércores non durmín absolutamente nada. Decotío lle poñía a man a Lúa na fronte, con delicadeza para non espertala. Cando notaba que lle subía a febre, comezaba a suplicar desesperadamente que lle baixase. Ela tomara un Paracetamol para que lle baixase, pero non lle baixaba. Decidín que, se ao día seguinte non lle baixaba, chamaría a urxencias, pero espertou sen febre, por sorte. Sentín que alguén escoitara as miñas súplicas. O único que lle pasa é que se marea moi a miúdo porque ten un pequeno brote da súa doenza, pero, segundo me di ela, non ten importancia; mais para min si a ten, e moito.
Onte á tarde, falamos con Silvia polo Skype. Falamos moi a miúdo, pero a conversa de onte foi especial. Silvia estaba moi tristeiriña cando a chamamos. Díxonos que case a sorprendemos chorando. Contounos que se puxera a ver fotos e vídeos dos nosos ensaios e das nosas pandeiradas, esas que antes faciamos nas aldeas cando había foliadas, e que a invadira unha nostalxia inmensa que lle fixo chorar moitísimo. Púxose a chorar namentres nos confesaba como se sentía. Díxonos: “Iauga tamén morreu polo momento, pois non sei cando poderemos volver ensaiar nin tocar en público”, e eu non puiden aturar esas verbas. Estou moi sensíbel dende hai días e calquera cousa me fai chorar. Cando ela viu que eu choraba, colleu a pandeireta e comezoume a tocar e cantar unha canción que compuxera para nós, tentando sorrirnos, pero cos ollos cheos de bágoas; unha canción que falaba con retranca do que está a ocorrer... Lembro sobre todo o retrouso: “e, cando isto pase, viviremos nun entroido, viviremos nun entroido, coas máscaras. Será un entroido no verán con luvas brancas, con luvas brancas, ailalelo, ailalaa”, e si que me fixo rir aquela letra e a maneira de cantar de Silvia, que de verdade que a nosa amiguiña está ben toliña. Logo deixou a pandeireta e pediunos que lle dedicásemos nós outra canción e así empezamos a agasallarnos coas cancións de sempre, con outras que compuxeramos, con outras que nos saíron nese momento facendo regueifas coa pandeireta. Foi moi divertido. Comezaramos chorando e acabamos rindo ata sentir que nos estoupaban as meixelas.
Silvia amosounos o que está a facer na súa casa. “Como vivo soa, ninguén me pode deter”. Mudou os mobles de sitio, aproveitou unhas teas que tiña por aí e teceu unha morea de tapices de la e de cores. Logo tamén se está a dedicar á pintura. Tiña lenzos e pinceis e tamén está a pintar uns cadros fermosos. Eu non coñecía esa faceta súa de pintora. Di que, como a súa casa ten dous andares, pasa tres horas ao día subindo e baixando as escaleiras, correndo ao longo do seu andadeiro... Di que ten máis enerxía que nunca, que a rabia que sente por esta situación a empurra a non estar queda. Tamén está a facer máscaras de tea para os seus veciños. Como boto en falla a Silvia. Boto en falla estar con ela porque a súa enerxía me fai sentir viva. Aínda lembro desa mañá de Entroido na que fomos a Xinzo. Que curioso, foi coma unha despedida ás nosas troulas. Se soubese que aquela sería a derradeira vez que iriamos de varanda en moito tempo... seica non puidese gozar tanto dese día, pero teríao vivido con tanta tristura... emporiso, alégrome de non telo sabido.
Tamén estou a tentar escribir a miña historia coa axuda de Lúa. Hai días nos que me bloqueo e non podo escribir, pero teño a esperanza de que a inspiración volte. Se quero falar do meu pasado, síntome perdida nas miñas lembranzas. Lembro de tantas cousas que me resulta imposíbel ordenalas todas. Menos mal que podo recordar. A primeira vez que estiven no hospital e aplicáronme esas terapias tan horríbeis, sentín un medo inmenso ao notar que me custaba lembrar o que ocorrera eses días; pero a miña vida na aldeíña nunca a poderei esquecer. Si esquecín a meirande parte do que vivín no hospital porque eses días non tiñan sentido. Cando teña que volver escribir sobre ese tempo, terei que esforzarme moitísimo por lembrar porque todos os días se mesturan en imaxes que me fan sentir tantos arrepíos... Non lembro días nin noites, só longos momentos de escuridade, de luces tebrosas, de berros, de baleiros fríos... e iso custa moito de converter en verbas.
O sábado á tarde falei con Artemisa tamén por Skype e, á fin, puiden vela. Desa conversa tamén quero falar bastante porque me impresionou moito e non me podo tirar da cabeza a imaxe de Artemisa, o momento no que a vin por primeira vez con ese aspecto tan... distinto. Quedei sen saber que dicir cando a vin así, sen a súa cabeleira crencha e castaña, tan magriña que estaba, tan pálida. Ela maquillárase bastante para agochar o pálida e esmorecida que estaba, pero a min esas cousas non se me escapan. Eu vina tal como está, sen a superficie da maquillaxe, sen esas cores rosadas que agochaban as súas olleiras, a súa cor pálida de pel, as marcas do que lle ocorreu... pero ela tentábame sorrir, malia todo. Sabía que me abraiara moito ver como estaba, pero sorríame, avergoñada, e, por iso, esforceime tanto por mostrarme natural perante dela. Preguntoume como estaba e contesteille: “moi ben, boeno, ás veces ben e outras, algo desacougada por todo isto...”, pero o que lle quería dicir era: “estou asombrada por verte así. Que mal me sabe todo, Artemisa. Que triste que tiveses que pasar por algo así”, pero sei que, se lle tivese dito iso, ambas as dúas nos teriamos botado a chorar e eu quería que esa conversa fose positiva e estivese chea de boa enerxía. Eu xa non amo a Artemisa coma antes. De feito, coido que a deixei de amar dese xeito tan entregado dende que voltei a Galicia á fin e me reencontrei con Lúa, descubrindo que o amor que a unha sentira pola outra non desaparecera, senón que estaba máis forte que nunca, pero aínda a sigo querendo moito porque con ela vivín momentos moi fermosos que nunca esquecerei e, cando puidemos gozar da vida xuntas, estabamos moi unidas, moi conectadas. Por iso, nunca a poderei deixar de querer e de apreciala e quero que sexa feliz. Saber que non estivo ben, que o pasou tan mal, faime dano. Por ese motivo, volqueime tanto en celebrar eses rituais cos que lle quería mandar enerxía positiva e saúde. Ela non sabe que eu fixen todo iso por ela e non sei se algunha vez llo poderei confesar. Sei que Casandra non llo contou aínda e que non o fará namentres eu non lle pida que o faga. Gustaríame que o soubese, pero non son quen de revelarllo.
Cando a vin así, tan magrísima, tan diferente, foi como verme a min mesma nos peores momentos da miña vida. Eu tamén cheguei a ter ese aspecto tan inquietante e enfermizo. Agradezo que non haxa fotografías deses momentos. Non sei en que momento da miña vida estiven peor fisicamente. Sei que hai moitos. Cando eu era adolescente, do meu corpo só emanaba vida, malia ser sempre tan magriña, pero estaba forte, tiña a pel bronceada por mor de traballar no campo, notábase que estaba viva tanto por fóra como por dentro. No canto, cando me pecharon no hospital por primeira vez, a miña pel volveuse pálida, perdín a miña forza física, quedei aínda máis magriña que nunca. Non sei canto peso perdín eses anos, pero sei que a pouquiña roupa que me prestaban me quedaba grandísima. Dicíanme que non había roupa tan pequena para min e tíñame que conformar con esas batas que me viñan tan enormes, con eses vestidos que parecían feitos de espigas... Non me mirei nun espello ata que saín de alí, do hospital. Non me mirei nun espello en, alomenos, oito anos. No hospital non había espellos. Nunca entenderei por que non os había, pero tamén o agradezo.
E, coma eses momentos, pasei moitos. Cando vivía con Casandra, tamén sei que tiña un aspecto enfermizo, que non tiña vida nos ollos, que estaba incribelmente magriña. Non me coidaba nada. Dábame igual a miña aparencia. Non me importaba nada. Si me duchaba porque eu nunca aturei a falta de hixiene, pero non me importaba como ía vestida, como aparecía a miña mirada, a miña pel. Peiteábame coma sempre o fixen, pero non me preocupaba tampouco de cortar as puntas do meu pelo. Dábame igual todo. Esa vez, cando me pecharon no hospital por terceira vez, crin que nunca máis volvería saír. Cando apareceu Artemisa, sei que ela tamén quedou moi abraiada o verme así, tan mudada, tan apagada. Eu estaba viva, pero o meu aspecto non o amosaba. Emporiso, ela viume sempre fermosa. Iso é amor... e iso non o poderei negar nunca.
Eu sentín o mesmo que Artemisa sentira ao encontrarme no hospital a derradeira vez que estiven alí. Vin no seu aspecto toda a dor que ela sufrira, detectei no seu apagado ollar todos eses momentos de medo, de doenza, de malestar, e tamén me impresionou moito vela cun pano na cabeza. Nunca crin que vería así a Artemisa, pero non fun quen de referirme ao seu aspecto. Quixen sacar todos os temas posíbeis para evitar terlle que dicir algo verbo de como estaba. Amais, sabía que a ela lle custara moito acceder a facer unha videochamada comigo porque non se sentía a gusto consigo mesma.
Foi unha conversa moi agradábel. Tamén estaban Lúa e Casandra. Fíxome moita ilusión ver a Casandra. Contoume que o meu curmán non está vivindo con elas porque, como traballa no hospital doce horas ao día, non quere poñer en perigo as súas vidas. Pobriña. Non me quero imaxinar como se sente. Eu non sei como me sentiría se Lúa non puidese vivir comigo. Nótase que Casandra está realmente namorada de Gabriel. Iso faime moi feliz. Lembro que, cando eramos adolescentes, o meu curmán e mais eu mantiñamos longas conversas nas que nos confesabamos o que desexabamos para a nosa vida. Recordo especialmente unha tarde de verán na que eu fora á beiriña do río porque precisaba chorar soa. Fora o derradeiro verán que pasei na aldeíña. Aquel día, a nai de Lúa descubriranos falando por teléfono dedicándonos promesas de amor e estaba tan mal eu que case non sabía nin falar. Ouvín que alguén se achegaba a min e estiven a piques de pedirlle a quen fose que estaba aí que me deixase en paz, pero, ao saber que era Gabriel, entón calei. Con el si podía falar. Evidentemente, nunca lle confesaría o que ocorría entre Lúa e mais eu. Non obstante, quen se desafogou aquela tarde foi o meu curmán. Eu tiña só trece anos, pero sentía que todo o que sucedera entre Lúa e máis eu aquel verán (o verán que máis nos uniu) me fixera medrar rapidamente. O meu curmán tiña quince anos. Era dous anos maior ca min. Contoume que el quería ir estudar fóra, que iría estudar a Santiago. Confesoume que quería ser médico. Preguntoume daquela que quería ser eu. Eu conteille que o que desexaba era vivir na aldeíña para sempre porque me gustaba traballar no campo, ter as miñas leiras, cultivar centeo, ir ás vendimas e coidar dos animais. El non me entendía. Pensaba que aquela vida non era para min, pero tamén sabía que eu non podería ser eu mesma fóra da aldea. Mantivemos unha conversa moi profunda e madura. El estaba moi seguro do que quería e eu, tamén, e iso era o que máis nos importaba. Tamén me confesou que el quería casar cunha muller que o respectase, coa que puidese compartir o seu amor á natureza e que tamén lle gustase axudar á xente. Creo que Casandra é a muller que el sempre agardou coñecer.
Namentres conversabamos as catro, eu sentía que medraba entre todas un vencello moi especial. Sentinme moi a gusto falando con elas e sentía que a Artemisa tamén lle estaba a ir ben falar así connosco. Mesmo notei que lle gustaba falar con Lúa e o que máis me abraiou e emocionou foi que Artemisa lle pedise perdón a Lúa por todo o que pensara dela e sentira por ela. Lúa díxolle que non había ren que perdoar, que o que importaba era que estivésemos ben todas e mesmo lle dixo que lle gustaría moito que todas fósemos amigas. Coido que iso será posíbel, que xa está a ser posíbel.
Artemisa mesmo nos confesou que estaba a falar con algunhas mulleres coas que se sentía moi a gusto falando e iso alegroume moitísimo. Devezo que atope o amor de novo e que poida sentir que a vida volve brillar intensamente para ela. Meréceo.
Xa veu a anoitecida. Hoxe síntome como estremecida e moi sensíbel. Calquera cousiña faime sentir ganas de chorar. Chorei moito hoxe. Había tempo que non choraba así. Sentía que tiña que chorar por todo o que está a ocorrer, por todas esas persoas que están a morrer, sobre todo persoas maiores... É que algunha delas podería ser perfectamente a miña nai, a miña naiciña... Maldita sexa, por que non veu connosco a Ourense cando lle pedimos que pasase un tempo connosco? Pero tamén é verdade que ela está máis segura na aldeíña. A miña nai ten sesenta e seis anos. Aínda é moi nova, pero, hai anos, tivo unha doenza horríbel dos pulmóns que a deixou débil para sempre e sei que... Non o podo pensar, non podo. Non é xusto que morran tantas persoas maiores cando foron precisamente elas as que sacaron adiante este país que estivo afundido na miseria durante tanto tempo, quen deron a súa enerxía polos fillos que tiveron. Non é xusto que a vida agora lles pague así todo ese esforzo que fixeron. Pobriños. E o peor é que morran sos. Iso non o podo aturar. Saber que ninguén está ao seu carón nos derradeiros momentos da súa vida esnaquízame o corazón. Eles, precisamente eles, que sempre quixeron estar coa súa familia, están morrendo sos.
Isto faime chorar moitísimo. Faime chorar tamén saber que o perdemos todo, que tiñamos algo marabilloso que perdemos: a vida que con tanto esforzo construímos. Faime chorar querer estar coas miñas amigas e non poder facelo... sobre todo con Silvia, con Uxía... Ver chorar onte a Silvia afectoume moito porque a ela lle custa moito chorar. Si chorou moito cando morreu a súa nai. Eu fun o seu maior apoio neses momentos. Estiven con ela todo o que puiden, acollina entre os meus brazos cando ela precisaba chorar tanto, cando se sentía máis soíña... e foi a única vez na que a vin tan fráxil, cando ela é tan forte... tan enerxética, tan viva. Cando a coñecín hai case dous anos, non cría que se convertería nunha das persoas máis importantes da miña vida, unha das mellores amigas que tiven e terei nunca. Lúa tamén é a miña amiga, pero a outro nivel moito máis alto e potente, pero Silvia é só a miña amiga e a nosa amizade é limpa, sincera e eterna. Sei que nada nos separará nunca.
Coido que vou deixar de escribir porque todo o que conto me fai chorar máis... Non me quero sentir tan tristeiriña, pero xa non podo seguir loitando contra os sentimentos que todo isto esperta en min. Quero saír, correr polas rúas de Ourense, quero chegar correndo ata ao Miño e seguir correndo pola súa beiriña, pisando a herba, sentindo o recendo das flores. Quero acharme na Praza Maior tomando un deses xeados tan ricos, quero bañar nas Burgas e sentir a calor desas máxicas augas, logo quero saír sentindo que aboio no ar, que me pesa o corpo, e ir a algún dos bares da rúa dos Fornos e tomar unha cunca chea de viño namentres saboreo unha bomba de queixo de Arzúa. Quero sentir que a vida é fermosa paseando entre as antigas rúas de pedra do centro, logo camiñar deica o parque de san Lázaro e sentar na herba, entre as árbores, e poñer as mans no chan, sentindo a enerxía da terra, coma a enerxía da terra sobe polas miñas mans e conecta coa miña ialma, e pechar os ollos ouvindo o caer da auga da fonte, perderme nese intre que quero volver eterno. Logo erguerme de alí e camiñar pola rúa do Progreso cara a Ponte Romana, asomarme aos seus peitorís e perder a mirada polo Miño, ver as montañas ao lonxe, e de novo sentir que non existe o tempo, que ese solpor é eterno. Logo quero seguir camiñando pola ponte e virar á dereita entre as mesas dese bar que aí hai (o cal tamén estará pechado) e baixar as escaleiras que me levarán á beiriña do río. Camiñar e camiñar ata ver a fervenza na que se converte o Miño, facendo ruído de súpeto, cando tan silandeiro é sempre. Voltar á casa e sentir que son feliz, camiñar polas rúas empinadas, chegar ao milladoiro de Vista Fermosa e ver a cidade dende o máis alto, despois de entrar á catedral e deixar pasar o tempo perdendo a mirada polo Pórtico do Paraíso, ouvir que as campás da catedral tocan as sete da tarde e saír correndo antes de que pechen... e volver á casa tendo a ialma chea de beizóns, sentindo que estou no lugar no que sempre quixen estar. Agora estou en Ourense, si, pero paréceme que todo iso queda tan lonxe... pero tamén quero montar no coche de Lúa e baixar as fiestras namentres circulamos para que entre o ar limpo das estradas comarcais da nosa provincia. Quero ver a Lúa conducindo entre as árbores que crean a beiriña da estrada, sentir que a luz do día desaparece baixo as súas densas polas, e logo ir subindo a montaña na que está a miña aldea, baixar do coche e sentirme recibida polo profundísimo silencio que o inunda todo, sentir que estou de novo no meu fogar, en min, no meu pasado. Camiñaría lentamente polas rúas de pedra da aldea, tan cheas de area, deica a miña casa, pasando pola praza da aldea, polo lado da igrexiña que está xa tan abandonada. Viraríame de costas e perdería o ollar polos cumes nevados das montañas namentres o solpor cae enriba deles, afogando o tempo, volvendo dourado o bosque... pero todo iso só existe e pasa na miña mente, na miña ialma tan anhelosa e soñadora.

Traducción:
Viernes, 17 de abril de 2020
Me cuesta aceptar que sea primavera. Ahora es sólo primavera para la naturaleza; la que recuperó su libertad desde que estamos todos (o casi todos) encerrados en casa. Hay nubes hermosas ocultando el brillo del cielo e imagino que, allá en la aldeíña, entre las montañas, el aire estará más limpio que nunca, como cuando era niña y sólo podía oler el aroma de los campos, del verdor de las hojas de los árboles, del centeno creciendo libre, de los animales que, como nosotros, amaban ese rincón del mundo en el que vivían tan felices y tranquilos. El silencio de la aldea será aún más profundo que nunca. Tal vez todo esté volviendo a lo que fue antes de que a algunos de esos humanos se les ocurriese comenzar a destrozar nuestro planeta. Me gustaría que de verdad esto sirviese para que la mayor parte de las personas aprendiese a respetar más nuestro hogar, pero tienen que aprender a hacerlo quienes gobiernan en este mundo, quienes tienen poder, porque los que poco podemos hacer no tenemos en nuestras manos el bienestar de la Tierra. Yo soy de las que piensan que este virus nos lo ha enviado el Universo para que nos detuviésemos y permaneciésemos quietos durante una larga temporada, para que aprendamos qué importa, aunque yo soy una de las pocas personas del mundo que siempre supo qué era lo más importante de la vida y yo nunca fui ambiciosa, nunca, siempre supe lo que quería, y me parecía que era lo más grande para mí cuando para muchos sería algo insignificante e incluso incomprensible. Yo incluso con mi negocio soy muy respetuosa con el medio ambiente y siempre lucho contra el montón de residuos que crean los negocios como el mío. Yo intento aprovechar todo lo que puedo. No utilizo absolutamente nada de plástico en la cafetería... Mejor dicho, tendría que decir que no lo utilizaba porque ahora mismo ya no trabajo de nada. En mi cafetería no había plásticos ni objetos de un solo uso; nada que pudiese echar a perder el planeta. Es más, rechacé siempre a esos proveedores que me lo traían todo en latas. No hay latas ni plásticos, y punto, además siempre tuve muy presente cómo tenía que reciclar las cosas de la manera más segura posible.
Pero ahora todo eso se fue al carallo, todo. Ni tengo negocio ya, ni puedo trabajar ni sé qué va a pasar ahora ni en el futuro. A veces pienso que perdí mi negocio para siempre, con lo que me gustaba. Me gustaba muchísimo trabajar en la cafetería. Era un trabajo que me hacía sentir cerca de la gente, de la gente de mi ciudad, gente como yo, gente sencilla. ¿Y ahora dónde están todos ellos? Me hice muy amiga de muchos clientes de mi cafetería, gente que venía todos los días y que me caían muy bien y para quienes yo era alguien especial. Qué impotencia siento, carallo, qué impotencia siento. Hoy... hoy hice algo que no pensaba que sería capaz de hacer, pero lo hice porque no pude evitarlo. Salí de casa porque tenía que hacer la compra, que a partir de ahora no voy a permitir que Lúa salga para nada porque ya esta semana me dio otro sustiño, otro más, y no puedo más, siento que voy a explotar de preocupación y tensión. Ahora hablaré de eso... Primero quiero contar que salí hacia las tres de la tarde para ir a comprar. Me puse los guantes y la mascarilla y también llevé conmigo alcohol para desinfectarlo todo. Fui a comprar con el corazón en un puño, sintiéndome desprotegida, pero también muy extraña. Hacía muchas semanas que no salía de casa y me dio la sensación de que el aire de Ourense, más limpio que nunca, me daba la bienvenida. Aquí en Ourense está todo tan sosegado que me parece como si el mundo hubiese terminado, pero sí que, de vez en cuando, pasaba algún coche, mas tuve la suerte de que no me parase nadie para preguntarme a dónde iba. Antes de ir a comprar, me detuve unos momentos para escuchar el silencio que la ciudad mantenía con el mundo. Había sol, pero su luz y su calor eran tan tenues... como si no quisiesen interrumpir ese momento. Bajé casi corriendo la cuesta que desemboca en la Plaza Mayor, donde el ayuntamiento, sintiendo que algo me estallaba por dentro; una emoción extraña y muy fuerte. Sé que tendría que haber ido más cerca a comprar, pero no pude detener mi cuerpo. El aire está tan limpio que me parece imposible creer que haya un bichiño por ahí que pueda hacernos tanto daño.
No me di cuenta de que estaba llorando hasta que me detuve a observar el ayuntamiento y los soportales de la Plaza Mayor. Sorprendentemente, no había nadie en la calle, nadie. Nunca había visto Ourense así, tan callada, y sentí que un vacío profundísimo se abría en mi interior, como si en ese momento mi alma cayese por un abismo. Estaba llorando sin darme cuenta de que me resbalaban las lágrimas por las mejillas. La mascarilla me molestaba muchísimo para respirar, por lo que intenté calmarme, pero la emoción que me llenaba el alma se había desbordado por dentro de mí, imparable. Seguí caminando enseguida, sintiendo que me ahogaba, pero no quería detenerme, ya no podía hacerlo, y, bajo el cielo de la tarde, tan nubladiño y hermoso, corrí atravesando la rúa do Paseo, hacia la rúa do Progreso, hacia mi cafetería. A lo lejos, vi alguna persona que paseaba a su perro y entonces me lamenté profundamente de no tener a Laila conmigo. Si estuviese con nosotras, entonces podría salir con ella a pasear. Sé que está mejor en la aldea, tan libre y feliz, pero la echo mucho en falta y más en estos momentos. A Lúa también le ocurre.
Me detuve delante de mi cafetería, mi negocio, ese local en el que tantos buenos momentos viví, y entonces las ganas de llorar se hicieron aún más fuertes, pero tuve que contenerme porque con la mascarilla no se puede llorar. Estaba cerrada, con la persiana bajada, evidentemente. Saqué las llaves del bolsillo de mi abrigo y la abrí como hacía todas las mañanas. Sé que es posible que estuviese cometiendo una imprudencia, pero no pude evitarlo, lo juro. Era como si algo me hubiese poseído. No entré, sino que permanecí en la puerta, mirando a través de la oscuridad, comprobando si todo estaba bien. Está tal como lo dejé aquel viernes 13 de marzo. Viernes trece. Qué casualidad. Las sillas estaban recogidas encima de la mesa, no había ningún dulce ni bola de pan en el mostrador, la cajiña estaba vacía porque me llevé todo el dinero antes de marcharme... y el olor a cerrado se mezclaba con el del ambientador que aún seguiría echando automáticamente esa dosis de aromas tan fresquiños.
Imaginé que en cualquier momento alguien me tocaría la espalda llamando mi atención, que, al darme la vuelta, me encontraría con un policía que me pediría explicaciones de lo que hacía; pero no fue así, por suerte. Cerré la cafetería, de nuevo, y luego fui al Gadis.
Comprar es una locura. Lúa me hablaba de todo lo que tenía que hacer cuando iba a comprar y a mí me parecía algo de ciencia ficción, pero nada va más lejos de la realidad. Es una película de ciencia ficción. Cuando estaba en el supermercado, me di cuenta de que me encontraba muy nerviosa y que me daba miedo coger las cosas. Iba con guantes, evidentemente, pero, aún así, me eché alcohol tantas veces que creía que éstos se desharían. A la cajera la conocemos desde hace mucho tiempo y, en ese momento, me sentí reconfortada al encontrarme con alguien conocido, que me entendía. Me sonreía para darme aliento. Por suerte, no había nadie en el Gadis. Compré fruta, verdura, yogures, lejía, pasta, arroz y lentejas. Nada más. No me atreví a comprar más cosas porque luego tenía que volver a casa y, como mínimo, tenía media hora caminando hasta casa. Llevaba dos bolsas grandes y no quería cargarlas mucho.
Lúa me llamó cuando iba cargada con las bolsas subiendo la cuesta que va hasta el Posío. Para llegar a nuestra casa, hemos de subir una buena cuesta, creo que es la más inclinada de Ourense toda. Iba echando los hígados y también me ahogaba con la mascarilla del carallo. “¿Dónde carallo estás, Agnes? ¿Por qué tardas tanto?”, me preguntó disgustada, nerviosa y preocupadísima. “Ya estoy llegando, Luíña”, le contesté casi sin aliento. “Me ahogo con la mascarilla, luego hablamos”, le dije deteniéndome cerquísima del Posío. Entonces me di cuenta de que los árboles me llamaban desde lejos. Los miré asombrada, sin creer lo que me ocurría, y entonces supe que nada era mentira, que era cierto que los árboles me enviaban aliento. Estaba a punto de sentarme en el suelo, agotadísima que iba. Las bolsas pesaban un carallo, la mascarilla me ahogaba y en mi alma había tantos nervios, tensión y emoción que me parecía que no podía dar ni un paso más, pero entonces la imagen de los árboles, el silencio del jardín y de toda la ciudad y el canto de los pájaros me hicieron sentir fuerte de nuevo. Otra vez, tenía los ojos llenos de lágrimas.
“Por favor, que esto pase rápido, por favor. No puedo más”, pensé mirando hacia el Posío. En ese momento recordé mi aldea, sus calles de piedra antigua, el bosque que tan bien me conozco, el silencio, las montañas con las cumbres cubiertas de nieve, las águilas volando a través del vacío, sobre los valles, el mugir de las vaquiñas, el canto de los mirlos, de los petirrojos, de los ruiseñores... y mi madre... A mi madre la recordé como si hiciese mil siglos que no la veía. Saber que ella estaba soliña allí en la aldea me destrozó el corazón. Está mi tío Damián, que seguramente es quien se encarga de ir a comprar lo necesario, pero me refiero a la compañía de nosotras, a la vida que nosotras le traíamos cada vez que íbamos a la aldeíña.
“¿Cuándo podré volver a la aldeíña?”, me pregunté incapaz de retener el llanto. “Necesito ir, necesito tanto ir y que todo esto pase...”
Mas por el momento tenía que volver a casa. Tenía que regresar antes de que Lúa me llamase otra vez. “Ahora entenderás por qué me intranquilizaba yo siempre que salías a comprar”, pensé intentando sonreír, pero me sentía tan dolorida, tan deshecha de morriña que no podía luchar contra las ganas de llorar que sentía. Además, notaba que cada vez me costaba más respirar y, de súbito, me di cuenta de que no era la mascarilla lo que me ahogaba. Era algo más hondo, incluso menos físico.
Cuando llegué a casa, aún luchaba contra esa emoción tan fuerte que me quería quitar la respiración. Lúa me esperaba en el pasillo dispuesta a coger las bolsas que llevaba para comenzar a desinfectarlo todo. Me cambié de zapatos y luego limpié bien los que había llevado, luego me quité el abrigo, también lo limpié como pude y luego me desnudé para ir corriendo a la ducha. Lúa se encargaría de desinfectar la compra y yo, de desinfectarme a mí misma.
“Tengo la sensación de que vengo de una guerra”, le dije a Lúa cuando había salido ya de la ducha, mientras me secaba. Ella se había dado cuenta enseguida de que me ocurría algo profundo y preocupante, pero hasta entonces no había tenido la oportunidad de preguntarme qué me pasaba. Me dejó hablar sin decirme nada, sólo escuchándome. Ya lo había desinfectado todo y permanecía tranquila, junto a mí, mientras yo me vestía y me secaba el pelo. “Es como si el mundo entero se hubiese convertido en el lugar más peligroso, como si por todas partes flotase el fin de nuestra vida, pero, al mismo tiempo, está todo tan tranquilo que me cuesta creer que sea tan peligroso estar fuera de casa, que esté sucediendo esto”. Es eso lo que siento ahora, que no puedo creer que esto que está ocurriendo sea real. No puedo imaginar el mundo entero detenido por algo que no vemos y que está haciendo tanto daño, que está quitándole la vida a tanta gente. Estamos todas detenidas sin saber cuánto va a durar esto y ser capaces de aceptar que nada volverá a ser lo mismo, que todo eso que conocíamos y que creíamos tan eterno ya no volverá, que todo cambió para siempre, que esas cosas que antes eran tan naturales ahora se volvieron un rollo, que esas cosas a las que no les prestábamos atención ahora son pasos esenciales para no contagiarnos. No entiendo por qué está aconteciendo esto. Jamás imaginé que algo así podría suceder y lo que más me sorprende es que mi alma no me avisase de que todo estaba a punto de cambiar. Sí que es cierto que, en los últimos meses, tenía ataques de ansiedad de vez en cuando, pero yo los atribuía a los rescoldos de mi enfermedad; la que no se atreve a marcharse definitivamente de mi mente. No sentí que fuese a ocurrir algo tan grave. Quizás no lo intuyese porque, realmente, este virus no nos hará tanto daño físicamente a nosotras, pero tampoco puedo confiar en que eso sea así. Tengo mucho miedo a que le pase algo a Luíña. Esta semana otra vez me asusté mucho. La semana pasada se desmayó de súbito mientras tocábamos música juntas y yo reviví esa tarde en la que sentí que ella se marchaba de mi lado, del mundo. Me sentí como entonces, sin saber qué hacer mientras trataba de despertarla, mientras no podía luchar contra la desesperación que sentía. No puedo soportar que ella no esté bien. Fue tan horrible sentir que la perdía cuando al fin la había recuperado que no quiero volver a vivirlo. No soy capaz de vivirlo de nuevo, no puedo, no podría soportarlo. Nunca creí que pudiese amar de esta manera. A Artemisa sí la amé mucho, con un amor que provenía de otras vidas que tenía que agotarse en esta vida antes de desaparecer para siempre; pero a Lúa la amo porque hay algo fuerte que nos conecta, porque su alma y la mía están hechas de la misma esencia. No sé explicar lo que siento cuando estoy con ella, compartiendo todo lo que soy, sintiendo que nada nos separa; cuando compartimos también la música, cuando me despierto teniéndola a mi lado, cuando hablo con ella, cuando comparto con ella nuestra vida toda. Este confinamiento está profundizando el amor que siento por ella, está uniéndonos más. Es algo inexplicable, tan fuerte que me deshace, que me hace volar. Yo siento que vuelo lejos de la tierra cuando ella me besa sin pausa, intensamente, mientras me aprieta contra ella, sintiéndonos la una de la otra... Nunca había sentido que pudiese entregarme así a nadie. No digo que sea mejor o peor que lo que sentía cuando estaba con Artemisa en esos momentos tan íntimos, pero es algo muchísimo más intenso porque se mezcla la vida con las sensaciones físicas que nos llenan todo el cuerpo. Es algo celestial. Siento que no me importaría permanecer entre sus brazos eternamente, hasta el fin de la vida de todo, para siempre. Siento que me deshago bajo sus manos, que quiero besarla sin parar, durante nuestra vida toda. Es algo que me eleva, que me quita mi parte material, que engrandece mi alma. No siento nada de vergüenza cuando estoy con ella. Con Artemisa, en cambio, tenía que reprimir ciertas palabras que yo ansiaba decir en mi lengua... pero con Lúa no reprimo absolutamente nada. Soy tal como soy, pero distinta, porque en ese momento soy la mujer que sólo existe porque ella está conmigo.
Y no sé por qué he acabado hablando de esto... Sé que me cuesta expresarme, que lo que me ha sucedido esta tarde me ha dejado el alma temblorosa y confundida. Cuando le contaba a Lúa lo que sentía, me eché a llorar otra vez y tuve una crisis de ansiedad que, por suerte, no duró mucho. Le confesé que necesitaba que todo fuese como antes, que me daba miedo no saber cuándo podríamos recuperar nuestra vida... cuándo podríamos volver a lo que tanto amábamos. Ella me calmaba entre sus brazos, acariciándome el pelo, pero no me decía nada. Yo oía la voz de su mente y sentía que ella me contestaba que no podríamos regresar a lo que teníamos antes porque nada volverá a ser como antes, que, cuando todo mejorase, saldríamos a otro mundo bien distinto del que conocíamos. No me lo decía, pero yo lo oía en sus caricias y en su apoyo.
“Es como si todo hubiese desaparecido, como si no quedase nada de lo que teníamos. Ourense está tan vacía...” Ella me confesó que también la había impresionado mucho ver la ciudad así. No conté que me acerqué a la rúa das Burgas y sentí algo muy fuerte al verlas cerradas. Lúa me dijo que, posiblemente, no podríamos bañarnos en las Burgas hasta que pasase muchísimo tiempo y eso me puso aún más tristiña.
La crisis que me atacó llevaba tiempo esperándome, esperando el momento de echarse sobre mí. No me extrañó que todo explotase por dentro de mí. Aparte de sentirme impresionada por cómo había visto la ciudad, también me desasosegaba profundamente que a Lúa y a la gente que quiero le pasase algo malo, que cogiese el virus... Lúa, esta semana, tuvo fiebre. No tosía, pero tenía fiebre. Tuvo fiebre. Fue el miércoles por la tardiña. Me dijo que no se encontraba bien y que tenía mucho frío. En absoluto hacía frío. Le puse el termómetro enseguida, forzándola a que se lo pusiese porque ella no quería, me decía que no estaba tan mal como para eso, pero yo sabía que lo único que le ocurría era que tenía miedo. Yo también temblaba. Ponernos el termómetro se ha convertido en una acción horrible, llena de un significado aterrador. No es algo tan cotidiano, no volverá a serlo más, nunca más.
Cuando vi que el termómetro marcaba 38,5, perdí la fuerza con la que lo sostenía y éste cayó al suelo. Lúa se rió diciendo: “venga, no pongas esa cara, no me mientas”. Yo le contesté: “tienes muchísima fiebre”. Lúa tenía los ojos brillantes y me sonreía despreocupada: “es completamente imposible que haya cogido el virus, te lo juro. Es imposible. Lo que me pasa es que no me encuentro bien de lo mío, pero no te preocupes porque no tengo el virus”. Es que ni de broma le permito que diga que no lo tiene o que puede cogerlo porque... porque no, ella no, ella no.
La noche del miércoles no dormí absolutamente nada. Continuamente le ponía la mano a Lúa en la frente, con delicadeza para no despertarla. Cuando notaba que le subía la fiebre, comenzaba a suplicar desesperadamente que le bajase. Ella se había tomado un Paracetamol para que le bajase, pero no le bajaba. Decidí que, si al día siguiente no le bajaba, llamaría a urgencias, pero se despertó sin fiebre, por suerte. Sentí que alguien había escuchado mis súplicas. Lo único que le pasa es que se marea muy a menudo porque tiene un pequeño brote de su enfermedad, pero, según me dice ella, no tiene importancia; mas para mí sí la tiene, y mucho.
Ayer por la tarde, hablamos con Silvia por Skype. Hablamos muy a menudo, pero la conversación de ayer fue especial. Silvia estaba muy tristiña cuando la llamamos. Nos dijo que casi la sorprendimos llorando. Nos contó que se había puesto a ver fotos y vídeos de nuestros ensayos y de nuestras pandeiradas, ésas que antes hacíamos en las aldeas cuando había foliadas, y que la había invadido una nostalgia inmensa que le hizo llorar muchísimo. Se puso a llorar mientras nos confesaba cómo se sentía. Nos dijo: “Iauga también ha muerto por el momento, pues no sé cuándo podremos volver a ensayar ni tocar en público”, y yo no pude soportar esas palabras. Estoy muy sensible desde hace días y cualquier cosa me hace llorar. Cuando ella vio que yo lloraba, cogió la pandereta y comenzó a tocar y cantarme una canción que había compuesto para nosotras, intentando sonreírnos, pero con los ojos llenos de lágrimas; una canción que hablaba con retranca de lo que está ocurriendo... Recuerdo sobre todo el estribillo: “e, cando isto pase, viviremos nun entroido, viviremos nun entroido, coas máscaras. Será un entroido no verán con luvas brancas, con luvas brancas, ailalelo, ailalaa[1], y sí me hizo reír aquella letra y la manera de cantar de Silvia, que de verdad que nuestra amiguiña está bien loquiña. Luego dejó la pandereta y nos pidió que le dedicásemos nosotras otra canción y así empezamos a regalarnos canciones de siempre, otras que habíamos compuesto, otras que nos salieron en ese momento haciendo regueifas[2] con la pandereta. Fue muy divertido. Habíamos comenzado llorando y acabamos riendo hasta sentir que nos explotaban las mejillas.
Silvia nos mostró lo que está haciendo en su casa. “Como vivo sola, nadie puede detenerme”. Cambió los muebles de sitio, aprovechó unas telas que tenía por ahí y tejió un montón de tapices de lana y de colores. Luego también está dedicándose a la pintura. Tenía lienzos y pinceles y está pintando unos cuadros hermosos. Yo no conocía esa faceta suya de pintora. Dice que, como su casa tiene dos pisos, pasa tres horas al día subiendo y bajando las escaleras, corriendo a lo largo de su pasillo... Dice que tiene más energía que nunca, que la rabia que siente por esta situación la empuja a no estar quieta. También está haciendo mascarillas de tela para sus vecinos. Cómo echo en falta a Silvia. Echo en falta estar con ella porque su energía me hace sentir viva. Aún me acuerdo de esa mañana de Carnaval en la que fuimos a Xinzo. Qué curioso, fue como una despedida a nuestras fiestas. Si hubiese sabido que aquélla sería la última vez que iríamos de parranda en mucho tiempo... tal vez no hubiese podido disfrutar tanto de ese día, pero lo habría vivido con tanta tristeza... aún así, me alegro de no haberlo sabido.
También estoy intentando escribir mi historia con la ayuda de Lúa. Hay días en los que me bloqueo y no puedo escribir, pero tengo la esperanza de que la inspiración vuelva. Si quiero hablar de mi pasado, me siento perdida en mis recuerdos. Me acuerdo de tantas cosas que me resulta imposible ordenarlas todas. Menos mal que puedo recordar. La primera vez que estuve en el hospital y me aplicaron esas terapias tan horribles, sentí un miedo inmenso al notar que me costaba acordarme de lo que había ocurrido esos días; pero mi vida en la aldeíña nunca podré olvidarla. Sí olvidé la mayor parte de lo que viví en el hospital porque esos días no tenían sentido. Cuando tenga que volver a escribir sobre ese tiempo, tendré que esforzarme muchísimo por recordar porque todos los días se mezclan en imágenes que me hacen sentir tantos escalofríos... No recuerdo días ni noches, sólo largos momentos de oscuridad, de luces tenebrosas, de gritos, de vacíos fríos... y eso cuesta mucho de convertir en palabras.
El sábado por la tarde hablé con Artemisa también por Skype y, al fin, pude verla. De esa conversación también quiero hablar bastante porque me impresionó mucho. No puedo quitarme de la cabeza la imagen de Artemisa, el momento en el que la vi por primera vez con ese aspecto tan... distinto. Me quedé sin saber qué decir cuando la vi así, sin su melena rizada y castaña, tan delgadiña que estaba, tan pálida. Ella se había maquillado bastante para ocultar lo pálida y desmejorada que estaba, pero a mí esas cosas no se me escapan. Yo la vi tal como está, sin la superficie del maquillaje, sin esos colores rosados que escondían sus ojeras, su color pálido de piel, las marcas de lo que le ocurrió... pero ella intentaba sonreírme, pese a todo. Sabía que me había sorprendido mucho ver cómo estaba, pero me sonreía, avergonzada, y, por eso, me esforcé tanto por mostrarme natural delante de ella. Me preguntó cómo estaba y le contesté: “muy bien, bueno, a veces bien y otras, algo desasosegada por todo esto...”, pero lo que quería decirle era: “estoy asombrada por verte así. Qué mal me sabe todo, Artemisa. Qué triste que tuvieses que pasar por algo así”, pero sé que, si le hubiese dicho eso, las dos nos habríamos echado a llorar y yo quería que esa conversación fuese positiva y estuviese llena de buena energía. Yo ya no amo a Artemisa como antes. De hecho creo que dejé de amarla de ese modo tan entregado desde que volví a Galicia al fin y me reencontré con Lúa, descubriendo que el amor que la una había sentido por la otra no había desaparecido, sino que estaba más fuerte que nunca, pero todavía sigo queriéndola mucho porque con ella viví momentos muy hermosos que nunca olvidaré y, cuando pudimos disfrutar de la vida juntas, estábamos muy unidas, muy conectadas. Por eso, nunca podré dejar de quererla y de apreciarla y quiero que sea feliz. Saber que no estuvo bien, que lo pasó tan mal, me hace daño. Por ese motivo, me volqué tanto en celebrar esos rituales con los que quería mandarle energía positiva y salud. Ella no sabe que yo hice todo eso por ella y no sé si alguna vez podré confesárselo. Sé que Casandra no se lo ha contado aún y que no lo hará mientras yo no le pida que lo haga. Me gustaría que lo supiese, pero no soy capaz de revelárselo.
Cuando la vi así, tan delgadísima, tan diferente, fue como verme a mí misma en los peores momentos de mi vida. Yo también llegué a tener ese aspecto tan inquietante y enfermizo. Agradezco que no haya fotografías de esos momentos. No sé en qué momento de mi vida estuve peor físicamente. Sé que hay muchos. Cuando yo era adolescente, de mi cuerpo sólo emanaba vida, a pesar de ser siempre tan delgadiña, pero estaba fuerte, tenía la piel bronceada por causa de trabajar en el campo, se notaba que estaba viva tanto por fuera como por dentro. En cambio, cuando me encerraron en el hospital por primera vez, mi piel se volvió pálida, perdí mi fuerza física, me quedé aún más delgadiña que nunca. No sé cuánto peso perdí esos años, pero sé que la poquiña ropa que me prestaban me quedaba grandísima. Me decían que no había ropa tan pequeña para mí y tenía que conformarme con esas batas que me venían tan enormes, con esos vestidos que parecían hechos de espigas... No me miré en un espejo hasta que salí de allí, del hospital. No me miré en un espejo en, al menos, ocho años. En el hospital no había espejos. Nunca entenderé por qué no los había, pero también lo agradezco.
Y, como esos momentos, pasé muchos. Cuando vivía con Casandra, también sé que tenía un aspecto enfermizo, que no tenía vida en los ojos, que estaba increíblemente delgadiña. No me cuidaba nada. Me daba igual mi apariencia. No me importaba nada. Sí me duchaba porque yo nunca soporté la falta de higiene, pero no me importaba cómo iba vestida, cómo aparecía mi mirada, mi piel. Me peinaba como siempre lo hice, pero no me preocupaba tampoco de cortar las puntas de mi pelo. Me daba igual todo. Esa vez, cuando me encerraron en el hospital por tercera vez, creí que nunca más volvería a salir. Cuando apareció Artemisa, sé que ella también se quedó muy asombrada al verme así, tan cambiada, tan apagada. Yo estaba viva, pero mi aspecto no lo demostraba. No obstante, ella me vio siempre hermosa. Eso es amor... y eso no podré negarlo nunca.
Yo sentí lo mismo que Artemisa sintiera al encontrarme en el hospital la última vez que estuve allí. Vi en su aspecto todo el dolor que ella había sufrido, detecté en su apagada mirada todos esos momentos de miedo, de enfermedad, de malestar, y también me impresionó mucho verla con un pañuelo en la cabeza. Nunca creí que vería así a Artemisa, pero no fui capaz de referirme a su aspecto. Quise sacar todos los temas posibles para evitar tener que decirle algo sobre cómo estaba. Además, sabía que a ella le había costado mucho acceder a hacer una videollamada conmigo porque no se sentía a gusto consigo misma.
Fue una conversación muy agradable. También estaban Lúa y Casandra. Me hizo mucha ilusión ver a Casandra. Me contó que mi primo no está viviendo con ellas porque, como trabaja en el hospital doce horas al día, no quiere poner en peligro sus vidas. Pobriña. No quiero imaginarme cómo se siente. Yo no sé cómo me sentiría si Lúa no pudiese vivir conmigo. Se nota que Casandra está realmente enamorada de Gabriel. Eso me hace muy feliz. Me acuerdo de que, cuando éramos adolescentes, mi primo y yo manteníamos largas conversaciones en las que nos confesábamos lo que deseábamos para nuestra vida. Recuerdo especialmente una tarde de verano en la que yo había ido a la orilliña Del Río porque necesitaba llorar sola. Fue el último verano que pasé en la aldeíña. Aquel día, la madre de Lúa nos había descubierto hablando por teléfono dedicándonos promesas de amor y estaba yo tan mal que casi no sabía ni hablar. Oí que alguien se acercaba a mí y estuve a punto de pedirle a quien fuese que estaba ahí que me dejase en paz, pero, al saber que era Gabriel, entonces callé. Con él sí podía hablar. Evidentemente, nunca le habría confesado lo que ocurría entre Lúa y yo. No obstante, quien se desahogó aquella tarde fue mi primo. Yo tenía sólo trece años, pero sentía que todo lo que había sucedido entre Lúa y yo aquel verano (el verano que más nos unió) me había hecho crecer rápidamente. Mi primo tenía quince años. Era dos años mayor que yo. Me contó que él quería ir a estudiar fuera, que iría a estudiar a Santiago. Me confesó que quería ser médico. Me preguntó entonces qué quería ser yo. Yo le conté que lo que deseaba era vivir en la aldeíña para siempre porque me gustaba trabajar en el campo, tener mis eras, cultivar centeno, ir a las vendimias y cuidar de los animales. Él no me entendía. Pensaba que aquella vida no era para mí, pero también sabía que yo no podría ser yo misma fuera de la aldea. Mantuvimos una conversación muy profunda y madura. Él estaba muy seguro de lo que quería y yo, también, y eso era lo que más nos importaba. También me confesó que él quería casarse con una mujer que lo respetase, con la que pudiese compartir su amor a la naturaleza y que también le gustase ayudar a la gente. Creo que Casandra es la mujer que él siempre esperó conocer.
Mientras conversábamos las cuatro, yo sentía que crecía entre todas un vínculo muy especial. Me sentí muy a gusto hablando con ellas y sentía que a Artemisa también le estaba yendo bien hablar así con nosotras. Incluso noté que le gustaba hablar con Lúa y lo que más me asombró y emocionó fue que Artemisa le pidiese perdón a Lúa por todo lo que había pensado de ella y había sentido por ella. Lúa le dijo que no había nada que perdonar, que lo que importaba era que estuviésemos bien todas e incluso le dijo que le gustaría mucho que todas fuésemos amigas. Creo que eso será posible, que ya está siendo posible.
Artemisa incluso nos confesó que estaba hablando con algunas mujeres con las que se sentía muy a gusto hablando y eso me alegró muchísimo. Deseo que encuentre el amor de nuevo y que pueda sentir que la vida vuelve a brillar intensamente para ella. Se lo merece.
Ya ha venido la anochecida. Hoy me siento como estremecida y muy sensible. Cualquier cosiña me hace sentir ganas de llorar. He llorado mucho hoy. Hacía tiempo que no lloraba así. Sentía que tenía que llorar por todo lo que está ocurriendo, por todas esas personas que están muriendo, sobre todo personas mayores... Es que alguna de ellas podría ser perfectamente mi madre, mi madreciña... Maldita sea, ¿por qué no vino con nosotras a Ourense cuando le pedimos que pasase un tiempo con nosotras? Pero también es verdad que ella está más segura en la aldeíña. Mi madre tiene sesenta y seis años. Aún es muy joven, pero, hace años, tuvo una enfermedad horrible de los pulmones que la dejó débil para siempre y sé que... No puedo pensarlo, no puedo. No es justo que mueran tantas personas mayores cuando fueron precisamente ellas las que sacaron adelante este país que estuvo hundido en la miseria durante tanto tiempo, quienes dieron su energía por los hijos que tuvieron. No es justo que la vida ahora les pague así todo ese esfuerzo que hicieron. Pobriños. Y lo peor es que mueran solos. Eso no puedo soportarlo. Saber que nadie está a su lado en los últimos momentos de su vida me destroza el corazón. Ellos, precisamente ellos, que siempre quisieron estar con su familia, están muriendo solos.
Esto me hace llorar muchísimo. Me hace llorar también que lo perdimos todo, que teníamos algo maravilloso que perdimos: la vida que con tanto esfuerzo construimos. Me hace llorar querer estar con mis amigas y no poder hacerlo... sobre todo con Silvia, con Uxía... Ver llorar ayer a Silvia me afectó mucho porque a ella le cuesta mucho llorar. Sí lloró mucho cuando murió su madre. Yo fui su mayor apoyo en esos momentos. Estuve con ella todo lo que pude, la acogí entre mis brazos cuando ella necesitaba llorar tanto, cuando se sentía más soliña... y fue la única vez que la vi tan frágil, cuando ella es tan fuerte... tan energética, tan viva. Cuando la conocí hace casi dos años, no creía que se convertiría en una de las personas mas importantes de mi vida, una de las mejores amigas que tuve y tendré nunca. Lúa también es mi amiga, pero a otro nivel mucho más alto y potente, pero Silvia es sólo mi amiga y nuestra amistad es limpia, sincera y eterna. Sé que nada nos separará nunca.
Creo que voy a dejar de escribir porque todo lo que cuento me hace llorar más... No quiero sentirme tan tristiña, pero ya no puedo seguir luchando contra los sentimientos que todo esto despierta en mí. Quiero salir, correr por las calles de Ourense, quiero llegar corriendo hasta el Miño y seguir corriendo por su orilliña, pisando la hierba, sintiendo el aroma de las flores. Quiero hallarme en la Plaza Mayor tomando uno de esos helados tan ricos, quiero bañarme en las Burgas y sentir el calor de esas mágicas aguas, luego quiero salir sintiendo que floto en el aire, que me pesa el cuerpo, e ir a alguno de los bares de la rúa dos Fornos y tomar una cunca llena de vino mientras saboreo una bomba de queso de Arzúa. Quiero sentir que la vida es hermosa paseando entre las antiguas calles de piedra del centro, luego caminar hasta el parque de san Lázaro y sentarme en la hierba, entre los árboles, y poner las manos en el suelo, sintiendo la energía de la tierra, cómo la energía de la tierra sube por mis manos y conecta con mi alma, y cerrar los ojos oyendo el caer del agua De la Fuente, perderme en ese instante que quiero devenir eterno. Luego levantarme de allí y caminar por la rúa do Progreso hacia el puente romano, asomarme a sus pretiles y perder la mirada por el Miño, ver las montañas a lo lejos, y de nuevo sentir que no existe el tiempo, que ese ocaso es eterno. Luego quiero seguir caminando por el puente y girar a la derecha entre las mesas de ese bar que ahí hay (el cual también estará cerrado) y bajar las escaleras que me llevarán a la orilliña Del Río. Caminar y caminar hasta ver la cascada en la que se convierte el Miño, haciendo ruido de pronto, cuando tan silencioso es siempre. Volver a casa y sentir que soy feliz, caminar por las calles empinadas, llegar al mirador de Vista Hermosa y ver la ciudad desde lo más alto, después de entrar a la catedral y dejar pasar el tiempo perdiendo la mirada por el Pórtico del Paraíso, oír que las campanas de la catedral tocan las siete de la tarde y salir corriendo antes de que cierren... y volver a casa teniendo el alma llena de bendiciones, sintiendo que estoy en el lugar en el que siempre quise estar. Ahora estoy en Ourense, sí, pero me parece que todo eso queda tan lejos... pero también quiero montarme en el coche de Lúa y bajar las ventanas mientras circulamos para que entre el aire limpio de las carreteras comarcarles de nuestra provincia. Quiero ver a Lúa conduciendo entre los árboles que crean la orilliña de la carretera, sentir que la luz del día desaparece bajo sus densas ramas, y luego ir subiendo la montaña en la que está mi aldea, bajar del coche y sentirme recibida por el profundísimo silencio que lo inunda todo, sentir que estoy de nuevo en mi hogar, en mí, en mi pasado. Caminaría lentamente por las calles de piedra de la aldea, tan llenas de arena, hacia mi casa, pasando por la plaza de la aldea, por el lado de la iglesiña que está ya tan abandonada. Me volvería de espaldas y perdería la mirada por las cumbres nevadas de las montañas mientras el crepúsculo cae sobre ellas, ahogando el tiempo, volviendo dorado el bosque... pero todo eso sólo existe y pasa en mi mente, en mi alma tan anhelante y soñadora.


[1] “Y, cuando todo esto pase, viviremos en un Carnaval, viviremos en un carnaval, con las mascarillas. Será un carnaval en verano con guantes blancos, con guantes blancos, ailalelo, ailalaa”
[2] La regueifa gallega es una disputa improvisada y en verso.


1 comentario:

  1. Intensa entrada la de Agnes. Me ha dado al sensación de que necesitaba escribir, desahogarse. Lo cuenta todo, desde lo que vive y siente hasta lo que vivió hace años. Cuenta sus deseos, preocupaciones y experiencias en plena pandemia, por lo que es imposible no sentirse identificado con ella. En primer lugar resaltar lo mucho que desea volver a su aldea y ver a su madre. Sabe lo peligroso que sería ir y será paciente, pero eso no significa que no sufra por ello. No sólo por su madre y la aldea, si no por la vida en Ourense, su trabajo, sus amigas y esas pequeñas grandes cosas que no volverán, al menos de momento. La vida ha cambiado y no sabemos hasta que punto. Es normal y lógico que sufra. Su futuro ahora es incierto. No sabe si podrá abrir de nuevo la cafetería, en que condiciones, si tendrá que cerrar, si volverán los mismos clientes...Volver a tocar, eso será algo realmente difícil, volver con las compañeras, ver a Silvia...que hasta ella se rompe a llorar con todo esto. Es verdad que hay poca contaminación y que el ambiente es muy tranquilo, yo diría que terriblemente tranquilo, pero todo eso esconde una terrible realidad. Es terrible, como bien dice ella, la gente que ha muerto, y muchos de ellos solos, sin familiares, sin entierro...mejor no pensar. Entiendo que se haya decidido a salir, pues Lúa está en riesgo con la enfermedad que tiene, que ya van dos recaídas. Aunque fue un error ir tan lejos, es cierto que a veces si no ves las cosas con tus propios ojos, no das crédito. Me he sentido identificado con muchas cosas que vive al salir a comprar, es una odisea, una auténtica locura. Me he reído con la frase “Iba echando los hígados y también me ahogaba con la mascarilla del carallo” jajaja. A mi me pasó el viernes, me quité la mascarilla en el coche, me ahogaba y encima hacía calor. Habla de lo mucho que ama a Lúa, que no quiere comparar con el amor que tenía por Artemisa, pero está en otro nivel, de más entrega y complicidad. Por eso su preocupación es mucho más alta cuando tiene una recaída o cuando tuvo fiebre. Yo también me habría asustado. Al menos, algo positivo del confinamiento es que están profundizando en su amor, fortaleciendo su relación al máximo. También habla de su conexión por Skype con Silvia y Artemisa. Con Silvia fue triste, por verla llorar, por recordar momentos inolvidables, pero también terminaron riendo, y es que Silvia, aunque tenga sus bajones, es una mujer muy enérgica, capaz de sacar fuerza dónde otros la pierden. La canción es muy bonita, al menos ve las cosas de una forma positiva, y esa es la actitud, me encanta. Con Artemisa también fue bien. Es verdad que se sorprendió al verla en ese estado, tan deteriorada, pero ya está fuera de peligro, se está recuperando y eso es lo que cuenta. Además, se llevan muy bien y es más que posible que puedan ser amigas. Espero que pueda ser así, creo que la pelota está en el tejado de Artemisa. Casandra todavía no le ha contado a su hermana lo de los rituales de Agnes para que se cure, pero espero que tarde o temprano se entere, me gustaría que supiese que aunque no hay amor de pareja, hay un vínculo y cariño inquebrantable entre ellas, y estos rituales es la muestra de ello. Artemisa pidió perdón a Lúa, esa es otra cosa que me gusta. Me quedo con que fue una conversación agradable y creo que a todas les vino bien. Cuenta también que está intentando escribir su historia, aunque la inspiración va y viene, y que se llevaba muy bien con Gabriel, era una persona con la que podía hablar de todo (o casi todo, lo que sentía por Lúa no...). Es un hombre bueno y hace feliz a Casandra, al igual que ella a él. Ha llorado y llora mucho por todo lo que está pasando, por la incertidumbre. Ay, al menos es capaz de sacarlo fuera, que es importante y seguro que luego, se queda como nueva. Somos afortunados por seguir aquí, aunque sea en estas condiciones. Seguro que la vida que conocíamos, volverá. Nos tocará ser pacientes y apoyarnos los unos a los otros y no perder nunca la esperanza. Una entrada preciosa, Ntoch.

    ResponderEliminar