domingo, 16 de diciembre de 2018

DIARIO DE AGNES: VENRES, 14 DE DECEMBRO DE 2018

Venres, 14 de decembro de 2018

Estou escribindo ao carón da lareira, que está acesa, malia que aínda non vaia tanto frío como para acendela, pero na miña casa fai moito frío, máis ca na rúa, porque as paredes son de pedra e amoréase eiquí dentro moi doadamente o frío da mañá, que as mañás da aldeíña son húmidas e frías. O Miño dannos a súa humidade para arrefriar o ar da noite e amence todo cheo de orballo e de bágoas que o sol desfai. Que nítidas e bonitas son as mañás eiquí na aldea e que fermosas son as silandeiras e antergas noites que aínda se expresan coa voz coa que falaron sempre. Hai unha respiración antiga no ar que nos fala a quen sempre comprendemos a lingua da terra. Hai na noite rumores que só podemos ouvir quenes somos de eiquí de verdade, quen seguimos amando á terra malia pasarmos lonxe dela moito tempo, arrincados dos seus brazos maternais e lonxe do seu agarimo, tan único e entrañábel. Preferín non acender ningunha luz agora para que só o lume alumee este momento. Non quero máis luz que a luz que me dá a miña terra, o amor que sinto latexar no meu peito e a ilusión que me enche toda cando estou eiquí, recuperando os recendos que cheiraba cando era cativa, recuperando as horas que me impediron vivir eiquí, no meu fogar. Síntome coma se de verdade voltase a eses anos. Ren mudou, ren, nin tan sequera a voz da xente e a maneira de ser dos que aínda viven eiquí. Hai algo que fica detido no ar e na terra, que aínda queda na iauga, que non marchou e sei que nunca se irá. Nunca sentín, en ningures, que unha terra tivese tanta personalidade como a nosa. Ningunha terra ten na súa beleza e no seu xeito de ser tantos sentimentos. A terra fala, pode falar, e somos nós quenes podemos entendela. E non fai falla sermos moi intelixentes para entender a lingua da terra. Ista lingua non está feita de verbas, senón de sentimentos e de sensacións que voan polo ar e chegan ao teu corazón, entran nel e fican latexando cos teus propios sentimentos e as túas propias emocións, mesturándose cos teus recordos, facendo que nazan en ti novas lembranzas e mudando o que sentiches ata entón. Son cousas que non se poden explicar, igual que tampouco se pode explicar como é posíbel que eu chore cada vez que volto á aldeíña. Sei que só a miña nai é quen de ver as tímidas bágoas que me enchen os ollos cada vez que baixo do coche do meu tío Damián e camiño polas rúas de pedra da nosa aldea, cada vez que baixo do coche e arrecendo o ar, enchoupándome da esencia dos aromas dos campos, das lonxanas montañas. E, dende que o outono se fixo moito máis forte, agora vaga pola aldea ese arrecendo a lume que tantas lembranzas esperta en min. Hoxe, cando baixei do coche, outra vez, e puiden cheirar ese recendo tan antergo, automaticamente os meus ollos enchéronse de bágoas. Camiñando pola aldea cara á casa da miña nai, notei que esa emoción latexaba cada vez con máis forza e fíxose insoportábel cando entrei na casa da miña nai e me reencontrei co aroma e a calor da lareira, cando a miña nai saíu a nos recibir e me abrazou con tanto agarimo. Boteime a chorar axiña sen poder evitalo. Nese momento pensaba en moitas cousas e, namentres eu tamén a abrazaba, lembrei de canto a botara en falla, de cantas ganas tiña de vela. Hai polo menos dúas semanas que non nos viamos e eu devecía por estar con ela de novo na aldeíña, recuperando o tempo que nos arrincaron. Tamén é certo que estou moi sensíbel, que esta semana estou animicamente máis fráxil e todo me afecta máis. Non sei se será só por motivos naturais, pero esta semana chorei con moita facilidade ao lembrar a Lúa. A morte de Lúa, moitísimas veces, faime pensar en canto me doe que a vida non sexa infinda, en canto me doe saber que algún día eu desaparecerei, que desaparecerán tamén os seres que quero: a miña nai, Artemisa... Non quero que iso ocorra. Non quero, non quero. Non é xusto que a xente que queremos marche e que non a poidamos volver ver máis. Non é xusto que a nosa vida remate sen que o poidamos evitar. Hai dous días, dicíalle a Artemisa que non é xusto que unha persoa que medrou co seu carácter, que sentiu e pensou marche sen deixar pegada da súa ialma. Si quedan pegadas dos que se foron nas obras que puideron crear, pero hai moita xente que viviu en silencio e cuxa voz segue en silencio despois de morrer. E penso que iso non é xusto. Non é xusto que nos esforcemos tanto por sermos nós mesmos e despois todo quede en ren, que todo iso se esvaeza como se esvaece a néboa na mañá, baixo as raiolas do sol. Non sei por que agora sobre todo penso en todo isto, pero seica voltar á fin á miña terra despois de tantos anos devecendo por volver fixo que espertasen en min estes pensamentos. Penso que perdín a meirande parte da miña vida polo camiño e que xa non a poderei recuperar. Artemisa dime que non pense no que perdín, senón no que teño e no que aínda nos resta por vivir. Ten razón. Temos que mirar cara ao futuro, para diante, non para atrás, pero tamén me doe que todos eses anos se perdesen na nada e que xa ninguén mos poida devolver xamais. E dóeme a morte, a existencia da morte, e iso dóeme tanto que moitas veces non son quen de gozar das cousas porque teño a continua sensación de que todo pode rematar nun intre e non o atopo xusto. Non coido que sexa xusto. Non sei como logran os que o conseguen vivir intensamente baseando o seu vivir precisamente nesa certeza, na de que todo pasará. A min cústame moito.

Mais non quero falar só de cousas tan tristes. Quero contar moitas cousas. Sei que vou botar moito tempo escribindo, pero precísoo facer agora que me sinto tan tranquila, agora que sinto e sei que non hai présa xa por nada. Son máis das sete da tarde, xa veu a anoitecida e todo está en silencio. Artemisa está practicando co coche co meu tío Damián e a miña nai está con Iria. Estou soa na casa da miña nai. Aínda que a chame eisí, para min é a miña casa e moitas veces mo di a miña nai, que esta foi e será sempre a miña casa; pero agora teño outro fogar e, cando digo “a miña casa”, tamén vén á miña mente a casa na que vivo con Artemisa, a que foi de Lúa. Non sei cantas veces Iria me agradeceu que Artemisa e máis eu vivamos na casa que foi de Lúa. Dime que vivindo nós eilí é unha maneira de manter vivo o seu recordo e a súa ialma. E canta razón ten... Eu síntome máis preto dela vivindo eilí. Todo o que toco ou vexo ten a súa enerxía e é un xeito de sentir que non se foi do todo. E que enerxía máis fermosa tiña Lúa (e ten, para min aínda esa enerxía está viva). Tiña unha enerxía moi brilante que podía alumear calquera sombra e notábase sobre todo cando tocabamos música xuntas, cando ría, cando falaba con calquera persoa coma se a coñecese de toda a vida. Lúa era unha desas persoas que non podían caer mal, a quen todo o mundo quería axiña. Non custaba nada collerlle agarimo. O seu xeito de tratar aos demais namoraba a calquera e nunca falou mal de ninguén, nin tan sequera de Artemisa cando ela lle amosaba tan abertamente que non quería nin vela. Mais todo iso agora queda xa tan lonxe... Parece que ela viva tamén na escuridade e nos silencios. Non cala a súa lembranza e iso, aínda que tamén sexa doloroso, paréceme fermoso.

Antes de poñerme a contar a fin de semana que vivimos na casa de Casandra, falarei da miña rutina. Estou vivindo moitas cousas ao mesmo tempo. Asemade que estudo de cando en vez, traballo moito e tamén xa comecei cos ensaios nos grupos de música nos que estou a participar. Por unha banda, estou coas mulleres das pandeiradas, que, por certo, nos chamamos Iauga. Chamámonos eisí porque somos todas de Ourense, o nome de Ourense vén de Auria, que, ao contrario do que pensa case tódolo mundo, non significa ouro, senón auga. Os celtas puxéronlle ese nome polas Burgas, polas fontes termais que ten. Eisí pois, chamámonos Iauga porque Ourense é tamén iauga, iauga é a música, que vai fluíndo pola ialma, e a música tamén é libre coma a iauga. Por outra banda, comecei esta semana a ensaiar con ese grupo do que me falou Elisa, que están empezando no mundo da música e están moi ilusionados. Son máis novos ca min, agás do gaiteiro, que ten dous anos máis ca min. Pásoo moi ben con eles, pero moitísimo. Teñen un espírito moi novo e cheo de enerxía que me fai rir con nada. A música que facemos é unha mestura das cancións de sempre e de cantigas novas que xorden de súpeto, eisí, sen agardalo. Ao principio, custoume moitísimo coller confianza e ceibar a miña voz e a miña maneira de tocar, pero, devagariño, eles foron conseguindo que lles collese confianza e que deixase a timidez atrás. Xa nos vimos dúas veces esta semana e hei de recoñecer que os ensaios rematan moi tarde, case contra as dez da noite, porque comezamos as sete e o tempo voa cando nos poñemos a facer música. Estamos preparando un repertorio de panxoliñas que tocaremos nunha festa de Ourense o día 24. Despois diso, Artemisa e máis eu (e Casandra, se ao final vén a Galicia) iremos á aldeíña e celebraremos eilí a Noiteboa (que será moi divertido) e tamén o día de Nadal. Aínda que nin Artemisa nin eu creamos nesas cousas, eu teño moitísimas ganas de vivir eses momentos na miña aldea e sobre todo despois de tanto tempo lonxe desas tradicións tan antergas. Teño moitísimas ganas de tocar as cantigas de sempre, de cear todo o que nos pete e de beber, sinceramente, ao carón da lareira, namentres falamos e contamos historias, contamos o que sempre soubemos. E morro de ganas de que Artemisa coñeza como se celebra eiquí o Nadal. Ademais, darémonos agasallos e vai ser todo moi bonito.

Tamén é certo que traballo moito, máis do que me correspondería, iso si é certo. Moitas tardes, chego a casa sentíndome verdadeiramente esgotada, pero eu sei que isto será temporal, se é que consigo aprobar as oposicións, que eu coido que non, pero porque non teño moito tempo para estudar e, sinceramente, agora me apetece máis adicarme a outras cousas coma a música. Tamén quero estar coa miña Artemisiña, que nos vemos menos que cando viviamos en Barcelona... Sorte teño eu de que ela poida vir verme ao meu traballo e estar comigo o tempo que queira. Tamén ela está facendo todo o posíbel para xestionar o traslado. Dese tema non quero falar porque me dá moito medo. Ela dime que non están as cousas tan fáciles e que non vai ser doado que lle dean unha praza eiquí. Eu iso non o entendo e, por moito que ela tente explicarmo, sigo sen o entender e ademais desanímame que as cousas non sexan tan doadas coma ela e máis eu pensabamos, pero non perdo a esperanza. Ela pediu unha excedencia de catro meses e, cando se cumpra este período, non sabemos o que vai pasar porque non vai nada rápido isto e non o entendo. Eu pensaba que sería máis doado. Tamén teño a sensación de que Artemisa me agocha cousas. Esta semana, antes de ir durmir, que é cando de verdade podemos falar (aínda que eu durmo axiña), preguntoume cousas moi estrañas do tipo: que ocorrería se non lle desen unha praza, se tivese que voltar á súa... Eu díxenlle que nunca marcharía de Galicia, que iso si o teño clarísimo, pero que, se ela cría que só estando eilí uns meses despois podería obter outra praza, pois pensaríao, pero non, non o podo nin pensar. Eu non quero vivir outra vez lonxe de eiquí e sinceramente sinto verdadeiro medo cando me imaxino lonxe de Ourense, de novo eilí nesa cidade que non me acolleu nunca, traballando de calquera cousa e non, non podo. É certo que eiquí traballo moitísimo e que o meu xornal non chega nin aos mil euros, pero teño folgos e téñoos porque estou en Ourense. Teño folgos para saír pola mañá ás cinco e media da madrugada aínda que chova, vaia frío, néboa ou xee... que esta semana tivemos de todo: xeadas, choiva, néboa e frío; pero nada diso me importa, nada, porque sinto que estou no lugar no que teño que estar. Ás veces, sinto que devezo por saír correndo da cafetería e protexerme nos brazos de Artemisa e permanecer lonxe do traballo ata que de verdade teña ganas de poñerme a traballar outra vez, pero entón escoito falar á xente que me rodea, escoito o meu acento, escoito ás veces a miña lingua e daquela sinto que todo ten sentidiño, que todo paga a pena.

E estar en contacto coa música dáme unha vida que ninguén pode imaxinar. Sentir que berra en min un espírito inesgotábel que me pide que cante, que repenique na pandeireta e que cree novas cancións faime sentir viva. Sinto que son outra persoa cando me entrego á música, aínda que pode que non sexa outra persoa, senón eu mesma. Cecais isa sexa a miña maneira de ser, a miña verdadeira maneira de ser, igual que son eu cando estou con Artemisa ou coa miña nai, coa xente da aldea... Agora me sinto moito máis conectada comigo mesma que nunca e coido que iso é o máis importante da vida, sentirnos conectados con nós mesmos. É moi doloroso e perigoso sentir que non sabemos quenes somos, non sabermos onde está a nosa ialma nin como somos. Se non sabemos describirnos... algo falla... aínda que eu tampouco podería describir con exactitude como son eu. Pódenme describir mellor as persoas que me coñecen ben, que son moi pouquiñas, aínda que eiquí en Ourense cada vez son máis, iso si é certo, pero porque podo amosarme tal como son sen medo, sen inseguridades. E seica só abonde con amosar unha pequena parte do que somos, a través dun sorriso ou dunha verba amábel.

Antes, cando vivía en Cataluña, a única persoa que de verdade me coñecía era Artemisa. Nin as mulleres do templo, nin as amigas coas que quedabamos e nin tan sequera Casandra sabían quen era eu. Só pensaban que era moi tímida, que sempre andaba tristeiriña e que con nada me abafaba, que axiña quería voltar á miña casa. Os que foron os meus compañeiros de traballo só sabían de min que era galega e pensaban que era inaccesíbel, que falar comigo era algo imposíbel, que só ía eilí para facer o meu traballo e xa está, que non quería falar con ninguén. Mais algunhas persoas si descubriron que eu podía manter conversacións moi interesantes con quen se atrevese a esforzarse por falar un pouco comigo. Hai quen o intentou e que conseguiu que lle dixese algo máis que o meu nome e de onde era; pero esas persoas desapareceron e sei que nunca máis volverei velas. A min sempre me custou moitísimo, dun xeito horríbel, falar cos demais. O simple feito de imaxinar que tiña que falar con alguén que non coñecía bloqueábame e facía que fose totalmente incapaz de achegarme a esa persoa. Agora, en cambio, non me custa falar coa xente, ao contrario, sáeme axiña falar e sorrir, preguntar e responder. Moitas persoas se achegaron a min preguntándome onde está tal rúa ou como se vai ás Burgas ou á catedral. Camiñando por Ourense, moitas persoas me preguntaron precisamente a min como poden chegar a unha rúa ou lugar, precisamente a min, cando sempre ocorreu ao revés, ocorreu que a xente fuxía de min crendo que non podían confiar en min. Que mudou para que agora iso sexa distinto?

Quero falar da fin de semana que vivimos na casa de Casandra. Foi máis que unha fin de semana. Foron case catro días enteiros. Chegamos o mércores pola noite e marchamos o domingo pola mañá. Artemisa botouse a chorar cando viu á súa irmá e estivo a piques de chorar tamén cando marchamos o domingo. Dicía que lle daba moita mágoa separarse da súa irmá.

Antes de seguir, teño que contar que, o mércores 5 pola mañá, me chamou Casandra e díxome que ela si quería que fose á súa casa, que estaba moi trabucada se pensaba que non me quería ver. Sei que Artemisa falou con ela e díxolle que eu estaba moi decepcionada con ela, que pensaba que sobraría na súa casa... pero agora todo iso parece quedar no esquecemento. Todo foi moito mellor do que agardaba, a verdade. Casandra comportouse moi ben connosco, sobre todo coa súa irmá, xaora, pero comigo tamén. Ao principio, cando nos veu recoller ao aeroporto, non sabiamos como mirarnos despois de manter esa conversación tan estraña pola mañá, pero ao final eu achegueime a Casandra e deille unha aperta tímida e agarimosa que ela intensificou e todo quedou atrás.

Fixemos moitas cousas eses días. Eu recoñezo que estaba moi tranquila. Si botaba en falla a miña terra e tamén á miña nai, pero estiven mellor do que pensaba porque sabía que ía voltar a Galicia, sabía que podía voltar, que existía un día no que regresaría. Tamén é certo que botaba en falla á miña nai, pero eses días non iría á aldeíña porque precisamente facían a matanza do porco e non quería estar nese evento que tan arrepiante me parece, por moita tradición que sexa da miña terra. Conteilles a Casandra e a Artemisa que, cando era cativa, fuxía da aldeíña e ía moi lonxe, moi lonxe, e agochábame entre as árbores, nas montañas. Non quería ouvir os estarrecedores berros que botaba o pobriño animal. Non entendía por que tiñan que matalo, por que facían algo tan cruel. Logo, evidentemente, nin comía da súa carne nin nada. Nese sentido, a miña nai sempre me entendeu porque sempre viu como trataba aos animais e como os animais me trataban a min. Sempre foi testemuña do inmenso agarimo que existiu entre eles e máis eu. Por iso nunca me cuestionou ren.

O xoves fomos á feira medieval de Vic e estivemos todo o día eilí. Ía frío e, por primeira vez dende que marchei de Cataluña, si lle daba importancia ao frío porque era un frío húmido que se metía nos osos e que ao final acabou tirándome toda a calor do meu corpo. Non obstante, a xente dicía que fixera un día moi bo, que non ía tanto frío como outros días. Eu paseino ben, é certo, pero había moita xente e si teño que recoñecer que me abafei moitísimo. Había tempo que non estaba nun lugar no que houbese tanta xente. Mesmo me estrañou ver tanta xente no aeroporto de Barcelona. Ourense non é precisamente unha cidade pequerrechiña, pero non ten nada a ver cos lugares de Cataluña, tan grandes e cheos de balbordo. No aeroporto de Vigo, eu síntome coma se estivese nunha estación de tren e case non penso que vou coller un avión; pero, no de Barcelona, todo paréceme tan grande que gaño moitísimo medo e sinto moitos nervios cando recordo que vou coller un avión.

Os demais días foron moi tranquilos, pero non polos lugares nos que estivemos, senón porque non tivemos présa por facer nada. Fomos a Barcelona, mesmo á cidade na que viviamos... e sentín cousas moi estrañas ao estar neses sitios. Son sentimentos que non me gustaban do todo. Sorte que agora todo iso queda moi lonxe...

Agora terei que deixar de escribir porque a miña nai e máis eu faremos a cea. Que contenta estou de estar eiquí na aldeíña. Artemisa tamén parece sentirse moi a gusto eiquí e iso faime tan feliz...






Viernes, 14 de diciembre de 2018
Estoy escribiendo cabe la lumbre, que está encendida, a pesar de que todavía no haga mucho frío como para encenderla, pero en mi casa hace mucho frío, más que en la calle, porque las paredes son de piedra y se acumula aquí dentro muy fácilmente el frío de la mañana, que las mañanas de la aldeíña son húmedas y frías. El Miño nos da su humedad para enfriar el aire de la noche y amanece todo lleno de orvallo y de lágrimas que el sol deshace. Qué nítidas y bonitas son las mañanas aquí en la aldea y qué hermosas son las silentes y ancestrales noches que aún se expresan con la voz con la que hablaron siempre. Hay una respiración antigua en el aire que nos habla a quienes siempre comprendimos la lengua de la tierra. Hay en la noche rumores que sólo podemos oír quienes somos de aquí de verdad, quienes seguimos amando a la tierra pese a haber pasado lejos de ella mucho tiempo, arrancados de sus brazos maternales y lejos de su cariño, tan único y entrañable. He preferido no encender ninguna luz ahora para que sólo el fuego alumbre este momento. No quiero más luz que la luz que me da mi tierra, el amor que siento latir en mi pecho y la ilusión que me llena toda cuando estoy aquí, recuperando los aromas que respiraba cuando era niña, recuperando las horas que me impidieron vivir aquí, en mi hogar. Me siento como si de verdad hubiese vuelto a esos años. Nada ha cambiado, nada, ni tan siquiera la voz de la gente y la manera de ser de los que aún viven aquí. Hay algo que permanece detenido en el aire y en la tierra, que aún queda en el agua, que no se ha marchado y sé que nunca se irá. Nunca he sentido, en ninguna parte, que una tierra tuviese tanta personalidad como la nuestra. Ninguna tierra tiene en su belleza y en su modo de ser tantos sentimientos. La tierra habla, puede hablar, y somos nosotros quienes podemos entenderla. Y no hace falta ser muy inteligentes para entender la lengua de la tierra. Esta lengua no está hecha de palabras, sino de sentimientos y de sensaciones que vuelan por el aire y llegan a tu corazón, entran en él y se quedan latiendo con tus propios sentimientos y tus emociones, mezclándose con tus recuerdos, haciendo que nazcan en ti nuevos recuerdos y cambiando lo que sentías hasta entonces. Son cosas que no se pueden explicar, igual que tampoco se puede explicar cómo es posible que yo llore cada vez que vuelvo a la aldeíña. Sé que sólo mi madre es capaz de ver las tímidas lágrimas que me llenan los ojos cada vez que bajo del coche de mi tío Damián y camino por las calles de piedra de nuestra aldea, cada vez que bajo del coche y aspiro el aire, empapándome de la esencia de los aromas de los campos, de las lejanas montañas. Y, desde que el otoño se hizo mucho más fuerte, ahora vaga por la aldea ese aroma a lumbre que tantos recuerdos despierta en mí. Hoy, cuando bajé del coche, otra vez, y pude aspirar ese olor tan ancestral, automáticamente los ojos se me llenaron de lágrimas. Caminando por la aldea hacia la casa de mi madre, noté que esa emoción latía cada vez con más fuerza y se hizo insoportable cuando entré en la casa de mi madre y me reencontré con el aroma y el calor de la lumbre, cuando mi madre salió a recibirnos y me abrazó con tanto cariño. Me eché a llorar enseguida sin poder evitarlo. En ese momento pensaba en muchas cosas y, mientras yo también la abrazaba, me acordé de cuánto la había echado en falta, de cuántas ganas tenía de verla. Hace por lo menos dos semanas que no nos veíamos y yo ansiaba estar con ella de nuevo en la aldeíña, recuperando el tiempo que nos arrancaron. También es cierto que estoy muy sensible, que esta semana estoy anímicamente más frágil y todo me afecta más. No sé si será sólo por motivos naturales, pero esta semana he llorado con mucha facilidad al recordar a Lúa. La muerte de Lúa, muchísimas veces, me hace pensar en cuánto me duele que la vida no sea infinita, en cuánto me duele saber que algún día yo desapareceré, que desaparecerán también los seres que quiero: mi madre, Artemisa... No quiero que eso ocurra. No quiero, no quiero. No es justo que la gente que queremos se marche y no podamos volver a verla nunca más. No es justo que nuestra vida acabe sin que podamos evitarlo. Hace dos días, le decía a Artemisa que no es justo que una persona que creció con su carácter, que sintió y pensó se marche sin dejar huella de su alma. Sí quedan huellas de los que se fueron en las obras que pudieron crear, pero hay mucha gente que vivió en silencio y cuya voz sigue en silencio después de morir. Y pienso que eso no es justo. No es justo que nos esforcemos tanto por ser nosotros mismos y después todo quede en nada, que todo eso se desvanezca como se desvanece la niebla en la mañana, bajo los rayos del sol. No sé por qué ahora sobre todo pienso en todo esto, pero tal vez volver al fin a mi tierra después de tantos años ansiando volver hizo que despertasen en mí estos pensamientos. Pienso que he perdido la mayor parte de mi vida por el camino y que ya no podré recuperarla. Artemisa me dice que no piense en lo que perdí, sino en lo que tengo y en lo que aún nos falta por vivir. Tiene razón. Tenemos que mirar hacia el futuro, para adelante, no para atrás, pero también me duele que todos esos años se perdiesen en la nada y que ya nadie pueda devolvérmelos jamás. Y me duele la muerte, la existencia de la muerte, y eso me duele tanto que muchas veces no soy capaz de disfrutar de las cosas porque tengo la continua sensación de que todo puede acabar en un instante y no lo encuentro justo. No creo que sea justo. No sé cómo logran los que lo consiguen vivir intensamente basando su vivir precisamente en esa certeza, en la de que todo pasará. A mí me cuesta mucho.
Mas no quiero hablar sólo de cosas tan tristes. Quiero contar muchas cosas. Sé que voy a estar mucho tiempo escribiendo, pero necesito hacerlo ahora que me siento tan tranquila, ahora que siento y sé que no hay prisa ya por nada. Son más de las siete de la tarde, ya ha venido la anochecida y todo está en silencio. Artemisa está practicando con el coche con mi tío Damián y mi madre está con Iria. Estoy sola en casa de mi madre. Aunque la llame así, para mí es mi casa y muchas veces me lo dice mi madre, que ésta fue y será siempre mi casa; pero ahora tengo otro hogar y, cuando digo “mi casa”, también viene a mi mente la casa en la que vivo con Artemisa, la que fue de Lúa. No sé cuántas veces Iria me ha agradecido que Artemisa y yo vivamos en la casa que fue de Lúa. Me dice que viviendo nosotras allí es una manera de mantener vivo su recuerdo y su alma. Y cuánta razón tiene... Yo me siento más cerca de ella viviendo allí. Todo lo que toco o veo tiene su energía y es un modo de sentir que no se ha ido del todo. Y qué energía más hermosa tenía Lúa (y tiene, para mí aún esa energía está viva). Tenía una energía muy brillante que podía iluminar cualquier sombra y se notaba sobre todo cuando tocábamos música juntas, cuando reía, cuando hablaba con cualquier persona como si la conociese de toda la vida. Lúa era una de esas personas que no podían caer mal, a quien todo el mundo quería enseguida. No costaba nada cogerle cariño. Su modo de tratar a los demás enamoraba a cualquiera y nunca habló mal de nadie, ni tan siquiera de Artemisa cuando ella le demostraba tan abiertamente que no quería ni verla. Mas todo eso ahora queda ya tan lejos... Parece que ella viva también en la oscuridad y en los silencios. No calla su recuerdo y eso, aunque también sea doloroso, me parece hermoso.
Antes de ponerme a contar el fin de semana que vivimos en la casa de Casandra, hablaré de mi rutina. Estoy viviendo muchas cosas al mismo tiempo. A la vez que estudio de vez en cuando, trabajo mucho y también ya he comenzado con los ensayos en los grupos de música en los que estoy participando. Por una parte, estoy con las mujeres de las pandeiradas, que, por cierto, nos llamamos Iauga. Nos llamamos así porque somos todas de Ourense, el nombre de Ourense viene de Auria, que, al contrario de lo que piensa casi todo el mundo, no significa oro, sino agua. Los celtas le pusieron ese nombre por las Burgas, por las fuentes termales que tiene. Así pues, nos llamamos Iauga porque Ourense es también agua, agua es la música, que va fluyendo por el alma, y la música también es libre como el agua. Por otra parte, he comenzado esta semana a ensayar con ese grupo del que me habló Elisa, que están empezando en el mundo de la música y están muy ilusionados. Son más jóvenes que yo, excepto el gaitero, que tiene dos años más que yo. Me lo paso muy bien con ellos, pero muchísimo. Tienen un espíritu muy joven y lleno de energía que me hace reír con nada. La música que hacemos es una mezcla de las canciones de siempre y cantigas nuevas que surgen de súbito, así, sin esperarlo. Al principio, me costó muchísimo coger confianza y liberar mi voz y mi manera de tocar, pero, poquiño a poco, ellos fueron consiguiendo que les cogiese confianza y que dejase la timidez atrás. Ya nos hemos visto dos veces esta semana y he de reconocer que los ensayos terminan muy tarde, casi hacia las diez de la noche, porque comenzamos a las siete y el tiempo vuela cuando nos ponemos a hacer música. Estamos preparando un repertorio de villancicos que tocaremos en una fiesta de Ourense el día 24. Después de eso, Artemisa y yo (y Casandra, si al final viene a Galicia) iremos a la aldeíña y celebraremos allí la Nochebuena (que será muy divertido) y también el día de Navidad. Aunque ni Artemisa ni yo creamos en esas cosas, yo tengo muchísimas ganas de vivir esos momentos en mi aldea y sobre todo después de tanto tiempo lejos de esas tradiciones tan ancestrales. Tengo muchísimas ganas de tocar las cantigas de siempre, de cenar todo lo que nos venga en gana y de beber, sinceramente, cabe la lumbre, mientras hablamos y contamos historias, contamos lo que siempre supimos. Y muero de ganas de que Artemisa conozca cómo se celebra aquí la Navidad. Además, nos daremos regalos y va a ser todo muy bonito.
También es cierto que trabajo mucho, más de lo que me correspondería, eso sí es cierto. Muchas tardes, llego a casa sintiéndome verdaderamente agotada, pero yo sé que esto será temporal, si es que consigo aprobar las oposiciones, que yo creo que no, pero porque no tengo mucho tiempo para estudiar y, sinceramente, ahora me apetece más dedicarme a otras cosas como a la música. También quiero estar con mi Artemisiña, que nos vemos menos que cuando vivíamos en Barcelona... Suerte tengo yo de que ella pueda venir a verme a mi trabajo y estar conmigo el tiempo que quiera. También ella está haciendo todo lo posible para gestionar el traslado. De ese tema no quiero hablar porque me da mucho miedo. Ella me dice que no están las cosas tan fáciles y que no va a ser sencillo que le den una plaza aquí. Yo eso no lo entiendo y, por mucho que ella intente explicármelo, sigo sin entenderlo y además me desanima que las cosas no sean tan fáciles como ella y yo pensábamos, pero no pierdo la esperanza. Ella pidió una excedencia de cuatro meses y, cuando se cumpla este período, no sabemos lo que va a pasar porque no va nada rápido esto y no lo entiendo. Yo pensaba que sería más sencillo. También tengo la sensación de que Artemisa me esconde cosas. Esta semana, antes de ir a dormir, que es cuando de verdad podemos hablar (aunque yo me duermo enseguida), me preguntó cosas muy extrañas del tipo: qué ocurriría si no le diesen una plaza, si tuviese que volver a la suya... Yo le dije que nunca me marcharía de Galicia, que eso sí lo tengo clarísimo, pero que, si ella creía que sólo estando allí unos meses después podría obtener otra plaza, pues lo pensaría, pero no, no puedo ni pensarlo. Yo no quiero vivir otra vez lejos de aquí y sinceramente siento verdadero miedo cuando me imagino lejos de Ourense, de nuevo allí en esa ciudad que no me acogió nunca, trabajando de cualquier cosa y no, no puedo. Es cierto que aquí trabajo muchísimo y que mi sueldo no llega ni a los mil euros, pero tengo ánimo y lo tengo porque estoy en Ourense. Tengo ánimo para salir por la mañana a las cinco y media de la madrugada aunque llueva, haga frío, niebla o hiele... que esta semana hemos tenido de todo: heladas, lluvia, niebla y frío; pero nada de eso me importa, nada, porque siento que estoy en el lugar en el que tengo que estar. A veces, siento que ansío salir corriendo de la cafetería y protegerme en los brazos de Artemisa y permanecer lejos del trabajo hasta que de verdad tenga ganas de ponerme a trabajar otra vez, pero entonces escucho hablar a la gente que me rodea, escucho mi acento, escucho a veces mi lengua y entonces siento que todo tiene sentidiño, que todo merece la pena.
Y estar en contacto con la música me da una vida que nadie puede imaginar. Sentir que grita en mí un espíritu inagotable que me pide que cante, que repercuta en la pandereta y que cree nuevas canciones me hace sentir viva. Siento que soy otra persona cuando me entrego a la música, aunque puede que no sea otra persona, sino yo misma. Quizás ésa sea mi manera de ser, mi verdadera manera de ser, igual que soy yo cuando estoy con Artemisa o con mi madre, con la gente de la aldea... Ahora me siento mucho más conectada conmigo misma que nunca y creo que eso es lo más importante de la vida, sentirnos conectados con nosotros mismos. Es muy doloroso y peligroso sentir que no sabemos quiénes somos, no saber dónde está nuestra alma ni cómo somos. Si no sabemos describirnos... algo falla... aunque yo tampoco podría describir con exactitud cómo soy yo. Pueden describirme mejor las personas que me conocen bien, que son muy poquiñas, aunque aquí en Ourense cada vez son más, eso sí es cierto, pero porque puedo mostrarme tal como soy sin miedo, sin inseguridades. Y tal vez sólo baste con mostrar una pequeña parte de lo que somos, a través de una sonrisa o de una palabra amable.
Antes, cuando vivía en Cataluña, la única persona que de verdad me conocía era Artemisa. Ni las mujeres del templo, ni las amigas con las que quedábamos y ni tan siquiera Casandra sabían quién era yo. Sólo pensaban que era muy tímida, que siempre andaba tristiña y que con nada me agobiaba, que enseguida quería volver a mi casa. Los que fueron mis compañeros de trabajo sólo sabían de mí que era gallega y pensaban que era inaccesible, que hablar conmigo era algo imposible, que sólo iba allí para hacer mi trabajo y ya está, que no quería hablar con nadie. Mas algunas personas sí descubrieron que yo podía mantener conversaciones muy interesantes con quien se atreviese a esforzarse por hablar un poco conmigo. Hay quien lo intentó y que consiguió que le dijese algo más que mi nombre y de dónde era; pero esas personas desaparecieron y sé que nunca más volveré a verlas. A mí siempre me ha costado muchísimo, de un modo horrible, hablar con los demás. El simple hecho de imaginar que tenía que hablar con alguien que no conocía me bloqueaba y hacía que fuese totalmente incapaz de acercarme a esa persona. Ahora, en cambio, no me cuesta hablar con la gente, al contrario, me sale enseguida hablar y sonreír, preguntar y responder. Muchas personas se han acercado a mí preguntándome dónde está tal calle o cómo se va a las Burgas o a la catedral. Caminando por Ourense, muchas personas me han preguntado precisamente a mí cómo pueden llegar a una calle o lugar, precisamente a mí, cuando siempre ocurrió al revés, ocurrió que la gente huía de mí creyendo que no podían confiar en mí. ¿¿Qué ha cambiado para que ahora eso sea distinto?
Quiero hablar del fin de semana que vivimos en la casa de Casandra. Fue más que un fin de semana. Fueron casi cuatro días enteros. Llegamos el miércoles por la noche y nos marchamos el domingo por la mañana. Artemisa se echó a llorar cuando vio a su hermana y estuvo a punto de llorar también cuando nos marchamos el domingo. Decía que le daba mucha pena separarse de su hermana.
Antes de seguir, tengo que contar que, el miércoles 5 por la mañana, me llamó Casandra y me dijo que ella sí quería que fuese a su casa, que estaba muy equivocada si pensaba que no quería verme. Sé que Artemisa habló con ella y le dijo que yo estaba muy decepcionada con ella, que pensaba que sobraría en su casa... pero ahora todo eso parece quedar en el olvido. Todo fue mucho mejor de lo que esperaba, la verdad. Casandra se comportó muy bien con nosotras, sobre todo con su hermana, por supuesto, pero conmigo también. Al principio, cuando vino a recogernos al aeropuerto, no sabíamos cómo mirarnos después de mantener esa conversación tan extraña por la mañana, pero al final yo me acerqué a Casandra y le di un abrazo tímido y cariñoso que ella intensificó y todo quedó atrás.
Hicimos muchas cosas esos días. Yo reconozco que estaba muy tranquila. Sí echaba mucho en falta mi tierra y también a mi madre, pero estuve mejor de lo que pensaba porque sabía que iba a volver a Galicia, sabía que podía volver, que existía un día en el que regresaría. También es cierto que echaba en falta a mi madre, pero esos días no habría ido a la aldeíña porque precisamente hacían la matanza del cerdo y no quería estar en ese evento que tan horripilante me parece, por mucha tradición que sea de mi tierra. Les conté a Casandra y a Artemisa que, cuando era niña, huía de la aldeíña e iba muy lejos, muy lejos, y me escondía entre los árboles, en las montañas. No quería oír los espantosos chillidos que lanzaba el pobre animal. No entendía por qué tenían que matarlo, por qué hacían algo tan cruel. Luego, evidentemente, ni comía de su carne ni nada. En ese sentido, mi madre siempre me entendió porque siempre vio cómo trataba a los animales y cómo los animales me trataban a mí. Siempre fue testigo del inmenso cariño que existió entre ellos y yo. Por eso nunca me cuestionó nada.
El jueves fuimos a la feria medieval de Vic y estuvimos todo el día allí. Hacía frío y, por primera vez desde que me marché de Cataluña, sí le daba importancia al frío porque era un frío húmedo que se metía en los huesos y que al final acabó quitándome todo el calor de mi cuerpo. No obstante, la gente decía que había hecho un día muy bueno, que no hacía tanto frío como otros días. Yo lo pasé bien, es cierto, pero había mucha gente y sí tengo que reconocer que me agobié muchísimo. Hacía tiempo que no estaba en un lugar en el que hubiese tanta gente. Incluso me extrañó ver tanta gente en el aeropuerto de Barcelona. Ourense no es precisamente una ciudad pequerrechiña, pero no tiene nada que ver con los lugares de Cataluña, tan grandes y llenos de barullo. En el aeropuerto de Vigo, yo me siento como si estuviese en una estación de tren y casi no pienso que voy a coger un avión; pero, en el de Barcelona, todo me parece tan grande que siento muchísimo miedo y siento muchos nervios cuando recuerdo que voy a coger un avión.
Los demás días fueron muy tranquilos, pero no por los lugares en los que estuvimos, sino porque no tuvimos prisa por hacer nada. Fuimos a Barcelona, incluso a la ciudad en la que vivíamos... y sentí cosas muy extrañas al estar en esos sitios. Son sentimientos que no me gustaban del todo. Suerte que ahora todo eso queda muy lejos...
Ahora tendré que dejar de escribir porque mi madre y yo haremos la cena. Qué contenta estoy de estar aquí en la aldeíña. Artemisa también parece sentirse muy a gusto aquí y eso me hace tan feliz...
 
 
 

 

2 comentarios:

  1. En cada entrada, Agnes sin quererlo, escribe una carta de amor a su tierra. Está claro que ama Galicia, nadie podría ponerlo en duda. Sólo una persona enamorada podría escribir esas cosas. No se cansa de elogiarla, de ensalzar todo lo que a ella se refiere. Su clima, su olor, su gente, su música, su gastronomía...está enamoradísima, y la verdad es que es un placer leer en cada entrada las frases tan bonitas que le le dedica. Pero no es todo perfecto, la muerte de Lúa sigue muy presente, empañando su felicidad. No es fácil convivir con el dolor de la muerte de un ser querido.

    El nombre del grupo es bonito, Lauga, que es agua en gallego. Ensayar con ese grupo, cantar y disfrutar de las Navidades, aunque no crea en ellas, le vendrá muy bien. Los días en Barcelona no fueron tan mal, aunque como ya me imaginaba, se sintió agobiada y no precisamente a gusto, pero lo ha pasado bien y no se ha puesto mala o lo que habría sido peor, que hubiese vuelto la Agnes cruel de antes, que daba miedo. Al menos eso no ha ocurrido y han estado bien, junto a Casandra. Por cierto, me alegra que Casandra haya recapacitado, pero no me la termino de creer del todo...no sé, parece como si la hubiese llamado para evitar problemas, no por hacer las paces de verdad con ella. Bueno, yo creo que es una prueba superada con éxito. Puede estar fuera de Galicia, eso es un paso muy grande, aunque no le guste el lugar que visita, pero no enferma. Me alegro por ella. Una entrada muy completa, con unas palabras dedicadas a Galicia y esos momentos que vive allí extremadamente bonitos, es un gusto leerlo.

    ¡Voy a por otro!

    ResponderEliminar
  2. A terra fala, pode falar, e somos nós quenes podemos entendela. E non fai falla sermos moi intelixentes para entender a lingua da terra. Ista lingua non está feita de verbas, senón de sentimentos e de sensacións que voan polo ar e chegan ao teu corazón, entran nel e fican latexando cos teus propios sentimentos e as túas propias emocións, mesturándose cos teus recordos, facendo que nazan en ti novas lembranzas e mudando o que sentiches ata entón.

    Pocas veces he leído un elogio tan encendido y sincero a ninguna tierra, lo tendría que publicar la Xunta y repartírselo a los turistas según llegaran a Galicia, nada más leerlo dan ganas de viajar allí. De seguido Agnes reflexiona sobre la injusticia de la muerte, y cómo sepulta a la persona completa, y silencia su alma. No hay respuesta para eso, es un pensamiento tan horrible que poco más puede hacerse que sacudir la cabeza y pensar en otra cosa.
    Y verdaderamente también era necesario reflejar lo que pasó el fin de semana en Barcelona, que después de todo salió mejor de lo que podía temerse, y es que Casandra no es tan tonta ni tan mala como podría parecer; me resulta curioso como Agnes, sin decir que vivió mal la separación, sí echa a faltar a su madre y a su tierra como si en lugar de dos días escasos hubiera estado fuera dos meses o dos años, pero es su condición, ya dije por ahí también que me la imagino como una de esas deidades naturales que se mustian y terminan por morir si las separan de su entorno. Ah, y está también por ahí la referencia a su trabajo, la verdad es que parece que es un asunto que lleva peor Artemisa que la misma Agnes... pero que no se engañe, a la larga no lo va a poder soportar si no mejoran las condiciones. Veremos cómo vienen las cosas...

    ResponderEliminar