sábado, 22 de diciembre de 2018

DIARIO DE AGNES: VENRES, 21 DE DECEMBRO DE 2018


Venres, 21 de decembro de 2018

Ista fin de semana non iremos á aldeíña porque iremos xa o luns e estaremos eilí deica o martes pola tarde, que terei que voltar porque o mércores traballo. Gustaríame moito ter festa durante Tódolo Nadal, pero aínda non teño traballado tanto para gozar de tantos días de festa. Traballo tamén o día 24 deica ás tres da tarde, coma se fose un día normal. Sorte teño de que sexa ise día porque, se fose calquera outro, tería que traballar alomenos ata ás seis da tarde, xa que os luns son os días nos que María comeza máis tarde a traballar; pero iste luns pechamos a cafetería ás tres da tarde por ser Noiteboa. Tiña moitas ganas de ir á aldeíña, pero Artemisa preferiu quedar eiquí en Ourense ista fin de semana para mercarmos os agasallos de Nadal, que quere que lles merquemos algo á miña nai, ao meu tío e tamén a Casandra. Hoxe estivemos tódala tarde paseando por Ourense mirando tendas e a verdade é que estou bastante esgotada. Ista semana síntome moito máis cansa que noutras ocasións; pero foi moi agradábel pasear con Artemisa polas rúas de Ourense, tan bonitas que están, e tamén aproveitando que ista tarde non chovía. Leva chovendo dende hai días. A min a choiva non me amola tanto como a Artemisa.

Teño que contar algunhas cousas moi importantes e non sei por onde comezar. O mércores tiven ensaio con Iauga e despois co grupo co que levo ensaiando dende hai case dúas semanas. Aínda non temos nome, pero témolo que escoller antes de que chegue o 24 de decembro; día no que faremos o recital de panxoliñas eiquí en Ourense. Témolo case xa todo ensaiado e preparado porque son cancións que coñecemos dende sempre, pero aínda nos resta facer algúns arranxos. Con Iauga tocaremos na aldeíña o día 25 pola tarde. Dáme rabia non ter esa semana toda de vacaciós, pero igualmente penso gozar moito deses días. Ao final, Casandra virá o vinte e catro pola mañá e marchará a Cataluña o luns sete de xaneiro. Agardo que lle guste estar eiquí e que non se enfastíe. Non sei se a súa irmá poderá estar con ela tódolos días porque me parece a min que as cousas van mudar moito para Artemisa, de quen quero falar moito hoxe. Artemisa está un pouco estraña. Primeiro contarei o que ocorreu o mércores e o que leva pasando istes días e despois explicarei o que me confesou o martes, que me dixo algo no que non podo deixar de pensar porque me parece algo moi grave. Eu teño a sensación de que Artemisa está perdendo a ilusión por todo e non sei se é porque case non fai ren e ten demasiado tempo libre ou é por mor do que me contou o martes, que coido que máis ben é iso o que lle pasa. Non obstante, o mércores eu pensaba que non conseguiría vela ben outra vez porque, cando cheguei dos ensaios, estaba moi estraña. É certo que pasei tódolo día fóra de casa, pero soamente fago iso os mércores e, a partir da semana que vén, xa non quedaremos tantas veces para ensaiar. Cheguei a molestarme moito con Artemisa porque tódalas cousas que me dicía dicíamas cun ton de voz que me fería na ialma, aínda que sei que non estaba enfadada comigo e nin tan sequera estaba molesta, pero si estaba moi estraña e mesmo acabei chorando cando nos fomos durmir e foi por unha parvada. Ela, en canto se decatou de que me sentara tan mal o que me dixera, comezou a me pedir perdón moitas veces. Eu non estaba enfadada con ela, pero si me ferira moito a resposta que me deu a una cousa que lle pedín. Foi unha parvada sen importancia, pero sentoume moi mal. Foi só que lle pedín: “ai, cando me poderás dicir algunha cousiña en galego?" Eu non lle pedín que me falase en galego sempre, só que, algunha vez, me dixese algunha frase bonitiña na miña lingua. Ela contestoume, en castelán: “igual que tú nunca me hablas en castellano...” Esa resposta fíxome moito dano, non por como ma dixera, senón por tódolo significado que había detrás desas verbas. Eu interpretei demasiadas cousas con esas verbas. Interpretei que ela me botaba en cara que non lle falase na súa lingua, interpretei que para ela era una ofensa que lle pedise algo así, interpretei máis cousas que nin vou escribir porque non paga a pena, que todo pasou xa, pero por un momento pensei que non podería durmir, que decotío sentiría esa aguilloada na ialma, esa que sentimos cando nos senta algo moi mal... pero Artemisa decatouse de que non estaba ben e axiña comezou a pedirme perdón, dicíndome que non deixara de protestar dende que eu chegara á casa... pero eu entendo que poidamos ter días moi malos e coido que Artemisa non tiña un bo día, sobre todo despois de pasalo soíña case enteiro. Eu axiña lle dei a razón cando me dixo que chegara moi tarde e díxenlle que xa non ensaiariamos máis dese xeito, que ensaiaramos tanto porque tiñamos o recital case xa... pero ela díxome que non tiña dereito a pedirme que non fixese algo que me facía ser tan feliz.

Iso que ocorreu non ten importancia porque estamos moi ben, pero si teño que recoñecer que noto que Artemisa está estraña, está desganada e sen ganas de falar. Eu non quero que ela se sinta mal. Non me atrevo a dicir que non sexa feliz eiquí porque infeliz non a vexo, sobre todo cando estamos xuntas e tamén cando imos á aldeíña, pero fáltalle algo, algo que non sei describir, mais sei o que pode ser.

Eu hai tempo que intuía que a Artemisa lle ocorría algunha cousa porque, dende había días, a notaba eu un pouquiño tristeiriña. Estaba moi calada, case que non lle prestaba facer nada. Notábao eu, que nin lle apetecía facer nada e, cando facía calquera cousa como saír ou calquera outra cousa fóra de casa, non se sentía do todo a gusto. Ademais, o domingo, cando chegamos da aldeíña, estaba moi tristeiriña, case que non me falaba e nin tan sequera lle apetecía falar coa súa irmá. Eu pregunteille moitas veces se lle pasaba algunha cousa, pero ela sempre me dicía que non, que simplemente estaba cansa, pero non había moitos motivos para estar cansa porque tampouco fixemos nada especial na aldeíña. O sábado si estivemos tódolo día fóra o tempo que puidemos porque o ceo ameazaba con choiva tódolo día, pero igualmente saímos e fomos a moitos sitios pretiño da aldeíña. A natureza agora está tan fermosa... Había moito tempo que non camiñaba por esas corredoiras. A última vez que o fixen foi con Lúa. Foi con ela con quen percorrín eses camiños tan agochados que chegan aos montes.

Pois eu sabía que a Artemisa lle pasaba algo e non me conformaba cando ela me dicía que non lle pasaba nada. Si lle pasaba e ocorríalle algo moi grave. Eu coido que se trata de algo moi importante. O que non entendo é por que non mo dixo antes, por que me tivo enganada durante tantos meses, por que non se sentía quen de dicirme a verdade. Eu non me tería enfadado con ela se mo dixese no seu momento, xusto cando o fixo. Teríaa entendido perfectamente e non me tería decepcionado con ela. Agochándome esa verdade, si me decepcionei algo con ela porque non entendo por que me enganou, pero nin estou enfadada con ela nin nada. Simplemente síntome moi mal porque non me gusta saber que ela viviu soa esa realidade. Non me serve que non mo quixese dicir porque acababa de morrer Lúa porque iso non ten nada a ver co que Artemisa fixera. Agora hai moita máis incerteza na nosa vida. Eu cría que Artemisa podería pedir un traslado a Ourense e que podería traballar eiquí de profesora, pero estaba convencida diso porque non sabía (ou non o lembraba) que Artemisa se presentara a unhas oposiciós autonómicas, non estatais. Nunca pensei en que iso importase, xaora. Non o sabía porque aínda non me movía nese eido e non tiña nin idea de como funcionaba todo no mundo das oposiciós, pero agora si podo ter unha lixeira idea do que ocorre nese ámbito. Mais eu pensaba que podería opositar doutra maneira, presentándose a algún concurso que de cando en cando quitan para pedir praza noutros lugares, pero Artemisa díxome que eses concursos non os convocan tan a miúdo. Agora sei tamén que, se non quitan eses concursos, tería que se presentar a unhas oposiciós de eiquí de Galicia se quixese traballar como profesora, pero antes había máis oportunidades que agora para iso porque Artemisa xa non é funcionaria. Renunciou á súa praza para poder vir eiquí a Ourense e estar comigo e o máis forte de todo é que o fixo cando nin tan sequera sabía se eu volvería con ela. Fíxoo porque tiña a intuición de que eu si volvería con ela, de que acabaría pedíndolle que estivésemos de novo xuntas, pero ren lle aseguraba que aquela renuncia tería senso. E, aínda que agora esteamos xuntas, penso eu que non tivo sentido, que as cousas se poderían facer doutra maneira, non eisí. Cando mo dixo o martes, non souben que dicirlle. Fiquei sen dicir nada durante uns minutos, sen poder pensar, e ela seguía a me explicar todo, as súas razós, dicíndome que o deixara todo por min. E o único que eu puiden dicirlle foi: e logo? Pero non me gusta nada saber que Artemisa renunciou a algo que lle custou tanto conseguir. Sentín moitas ganas de chorar cando ao final rematei por comprender o que significaba que ela tivese renunciado á súa praza. Perdérao todo, todo, todo, todo iso que tanto lle custara conseguir, polo que tanto se esforzara. Renunciara a iso que lle impedía vir vivir a Galicia comigo. Entón entendín por que se negara tantas veces a deixalo todo por vivir eiquí. Mais tamén penso que, se o fixo ao final, o podería ter feito antes, pero tampouco son quen de dicirlle iso nin de pensalo porque me estarrece moito que ela fixese algo así. Nin tan sequera a vexo con ganas de presentarse de novo a unhas oposiciós no caso de que saísen eiquí en Galicia. Díxome que estaba pensando en que podía estudar fitoterapia, que leva moito tempo queréndoo facer. Explicoume que había uns cursos que comezaban en febreiro e que aínda estaba a tempo de se inscribir, pero tampouco a vexo eu moi ilusionada con iso, ao contrario, sinto que quere atopar calquera maneira de recuperar algunha rutina. Non sei se tería sido mellor que ela non renunciase a nada... De verdade, non podo vivir coa certeza de que Artemisa renunciase a algo que tanto lle custou conseguir e que tanto defendeu. Paréceme moi triste que ela renunciase á súa vocación. Estreméceme saber que o fixo só por min, aínda que tamén por ela, porque vindo eiquí comigo é unha maneira de sentirse ela completa e téndoa eu eiquí comigo é unha maneira de estar completa, porque xa temos máis que comprobado que a unha non está completa sen a outra. É coma se fósemos partes dun mesmo corpo. Non somos ialmas xemelgas, para nada. Somos máis que iso. Parece coma se noutra vida xa fósemos unha soa ialma que se dividiu ao entrar noutra vida, nista vida, dividíndose e non podendo existir se non estamos xuntas porque xuntas somos unha ialma, cada unha coa súa personalidade... Por iso seica non faga falla intentar atopar a explicación a todo o que facemos. Algo semellante me ocorre con Galicia, máis concretamente con Ourense. Ouvín na radio ista semana que falaban da materia e de cuestións de física cuántica e ouvín algo eisí como que, se queremos dividir un anaco de materia, o que lle ocorrese a un dos dous anacos acabaría pasándolle ao outro anaco da materia. Non estaba moi pendente do que dicían porque estaba na cafetería traballando xa, pero si quedei con iso, con que o que lle ocorrese a un dos dous anaquiños de materia acabaríalle acontecendo ao outro. Pois algo eisí nos ocorre a quen amamos a nosa terra. Cando lle acontece algo horríbel a Galicia, en nós tamén se remove algo dun xeito insoportable. Desestabilizámonos e non o podemos evitar porque a nosa terra non está ben. Daquela, tampouco o podemos estar nós. E ninguén é quen de comprender iste vencello tan forte agás de se o sente con algo semellante. Casandra dicía o outro día, cando estabamos na feira de Vic coas súas amigas, que era incríbel como os galegos amabamos a nosa terra e como a estrañabamos cando estabamos lonxe dela, que non coñecía a un pobo tan vencellado coa súa terra como nós. É certo. A morriña é algo tan noso... Puxémoslle nome a un sentimento que non se asemella a ningún outro e que só coñecen quen o sentiron. A morriña pode chegar a se converter nunha doenza se non se acouga, se non voltamos á terra. Foi o que eu vivín. Nese momento, cando Casandra falaba diso, eu tiña medo a que dixese algo sobre a miña doenza, pero foi respectuosa, por sorte. Do que vivín no hospital non lle quero falar a ninguén. Cando me preguntan por que pasei tanto tempo lonxe da terra, non quero nin sei explicar que non foi por min. Se digo: “non foi pola miña vontade”, axiña me preguntan: “e logo”? E eu non sei que dicir, ou si o sei e non o quero dicir.

Ademais, durante ista semana, Artemisa non deixaba de queixarse tódolo tempo de que non podía saír a correr porque non deixaba de chover e é certo que levamos moitas semanas con choiva e vento. Aínda non veu o frío que sempre xea Ourense en época de invernía, pero non deixa de chover. Si deixa de chover, pero as treguas non duran nada. Ista semana tivemos moita choiva e vento, sobre todo vento, e pola mañá si me dá algo de preguiza saír cando chove eisí e sobre todo cando venta con tanta forza, pero non me acovardo para nada e teño que confesar que tamén me gusta camiñar pola rúa cando vai tanto vento, cando a néboa intenta agochar o aspecto das rúas... Non me sinto tan desprotexida como me ocorría en Barcelona, onde parece que a choiva desfaga a rutina de tódalas cousas. Eiquí, cando chove, non pasa nada, a vida non se detén como si se detén eilí. Nin os trens ían ben. Eiquí segue habendo vida malia que chova tanto. Ademais, teño que confesar que eu amo que chova, que me fai feliz que chova na miña terra porque a choiva alimenta os ríos, dálles vida aos bosques, limpa o ar. Galicia non sería a mesma se a choiva non estivese con ela. Ista semana tivemos un temporal moi perigoso que fixo moito dano na Mariña Lucense e tamén en Vigo. En Ourense sobre todo tivemos choiva, pero tamén moito vento e o vento si que fixo dano, sobre todo nas montañas, e nas rúas de Ourense istes días había moitas cousas polo chan, entre pólas de árbores, follas... e máis cousas que o vento tiraba das papeleiras. Que desastre. Ademais, tamén se afundiron dous barcos ista semana e morreron catro mariñeiros en total. Unha mágoa.

Tamén teño que dicir que a cidade agora está fermosa, sobre todo a Praza Maior, co alumeado de Nadal. Hai unha árbore preciosa no centro da Praza Maior e todo está moi bonito. É a primeira vez que vexo Ourense adornada con tantas luces. Deume rabia non estar eiquí xusto a tarde na que acendían as luces. Foi xusto o cinco de decembro, cando marchamos a Barcelona, á casa de Casandra.

Polo que respecta a Artemisa, eu sei que ela se sente algo baleira niste momento porque non fai case nada, pero eu coido que tampouco é algo tan grave. Xa o fará... e seica tarde ou cedo saia algo que lle ocupe o seu tempo. Por exemplo, estiven falando Ista semana con Silvia e chegamos a varias conclusiós. Primeiro díxenlle que eu non podía seguir traballando horas que non me correspondía traballar, que iría ben que contratase a alguén que si puidese facer un horario completo pola tarde. Silvia recoñeceume que non se comportara ben comigo, que se aproveitara da miña bondade e que en xaneiro xa miraría de arranxar isto. Díxome mesmo que estaba pensando en botar fóra a María, que era unha perda de diñeiro e que ela tampouco cumpría co contrato, pero a min sábeme moi mal que a deixe sen traballo porque esa muller está a pasar por un momento moi difícil na súa vida. Ten o seu fillo moi doente con cancro e enriba vive con ela unha irmá súa que ten Alzheimer. Iste traballo permítelle distraerse un pouquiño e tamén precisa os cartos, pero si é certo que Silvia non gaña nada con ela, ao contrario. Non mo confirmou aínda, pero eu sei que vai botar fóra a María. Tamén me preguntou se a Artemisa non lle gustaría traballar na cafetería namentres non atopase nada que lle gustase. Eu díxenlle que tiña que falar con ela, pero seica si queira traballar comigo polas mañás. Díxenlle a Silvia que, se Artemisa traballaba na cafetería, tiña que ser pola mañá e pareceulle ben. Díxome que si se decatara de que eu precisaba a outra persoa polas mañás porque había máis traballo do que pensaba. Que me dixese todo iso fíxome sentir moi ben. Silvia é moi boa muller, pero tamén leva moitas cousas para adiante e, ás veces, cústalle darse de conta do que ocorre.

A min gustaríame moito que Artemisa traballase comigo. Sería moi bonito que puidésemos estar xuntas pola mañá e compartir tamén ise espazo; pero, ás veces, dou en pensar que a Artemisa non lle gustará ter un traballo tan simple, que tamén pode ser moi difícil e duro. Ela merece un traballo moito mellor. Despois de estudar tanto como estudou, penso que ela non tería que acabar traballando nunha cafetería. Sería inxusto. Sei dende o martes que existe la posibilidade de que Artemisa traballe na cafetería, pero aínda non llo propuxen porque Silvia tampouco me asegurou que fose botar fóra a María e quixese contratar a Artemisa. Ademais, a min dáme vergonza propoñerllo. Ó mellor, estou trabucada e a ela parécelle unha idea moi boa. Agora teño a sensación de que Artemisa tamén se teimaría a calquera posibilidade con tal de encher todo o tempo libre que ten. Eu entendo que precise facer máis cousas. Antes, era ela quen tiña unha vida completa, chea de cousas que lle facían feliz. Tiña un traballo que lle satisfacía moitísimo realizar, tiña moitas amigas coas que quedaba case que tódolos días (e eu moitas veces non ía con ela porque simplemente non me atopaba a gusto con elas), tiña preto á súa irmá, coa que falaba durante horas, coa que quedaba tódalas fins de semana, tiña o templo (a min fóronseme as ganas de seguir indo antes que a ela) e tiña moitas máis cousas que agora non sei lembrar. En cambio, agora son eu a que ten una vida chea de cousas que me fan feliz. Si, é certo, teño moitos motivos polos que sentirme feliz, polos que agradecer que estea eiquí. Non só me fai feliz vivir eiquí en Ourense coa miña Artemisiña, senón tamén ter a posibilidade de ficar conectada coa música da miña terra grazas a formar parte de dous grupos de música, tamén teño un traballo que non me desagrada facer, malia ser tan duro... e vivo nun piso fermoso, podo ir cando queira á aldeíña, teño comigo á miña nai, ao meu tío, á nai de Lúa... e, evidentemente, se hai algo que me faga sentir verdadeiramente tristeiriña é que Lúa non estea connosco. Non podo ser totalmente feliz se ela non está. Non obstante, penso que a felicidade completa non existe. Si nos pode encher a ialma toda nun intre e acompañarnos no tempo durante uns minutos o mesmo días, pero a felicidade é algo efémero; iso convértea en algo fermosísimo. Se fose infinda, acabariamos ignorándoa. Agora, por exemplo, a maiores de que sinta unha tristura tan profunda porque Lúa non estea eiquí, tamén me pon tristeiriña que Artemisa non se sinta do todo feliz eiquí. Si que está ben, pero eu vexo un baleiro no seu ollar que me fai moito dano e gustaríame atopar a maneira de desfacer ese baleiro que sente. Teño que confesar que me dá moito medo que ese baleiro sexa cada vez máis grande e que remate por desfacer a fermosura da nosa vida. Agora que conseguimos á fin ter unha vida eiquí, non quero que nada a estrague. O que tamén me fai sentir arrepíos é que, no caso de que Artemisa se arrepentise de vivir eiquí en Ourense, xa non tería a oportunidade de volver traballar en Cataluña, mais sei que iso non vai ocorrer. Teño moitas esperanzas voando na miña ialma e sei que, malia vivirmos momentos difíciles, tanto Artemisa coma min saberemos sempre atopar a solución máis axeitada. Sei que Artemisa ten que se afacer a ista nova vida e sei tamén que está disposta a loitar por ela. Agora veñen unhas datas moi bonitas que desexo vivir con toda a miña ialma. Vai ser moi especial ter a Casandra eiquí en Ourense e na aldeíña. Vai ser moi máxico que ela participe nas nosas festas. Vai ser todo moi bonito, seino. E iso é o que máis importa, que as dificultades non nos tiren as ganas de soñar.

Só agardo que Artemisa recupere as ganas, non sei de que, talvez de vivir plenamente. Noto que lle falta algo, pero, cando estamos xuntas, sinto que é a persoa máis feliz do mundo. Parece coma se tódolos problemas ou tódolo que lle preocupa se esvaecese e non existise ningunha cousiña que nos fai dano. A min non me doe máis que a morte de Lúa. Tódolo demais é fermoso, brila e é tan bonito que moitas veces penso e sinto que estou vivindo nun soño, malia ter que traballar tanto, malia madrugar tanto e ter que facer tantas cousas á vez... Sinto que todo isto paga a pena; mais, cando me asomo aos ollos de Artemisa, ás veces paréceme ver unha sombra que escurece toda ista felicidade e sinto medo, sinto medo a que Artemisa non lle guste estar eiquí, gaño medo cando me imaxino que pode chegar un día no que me diga que quere voltar a Cataluña e recuperar a vida que tiñamos. Ademais, dime moitísimas veces que ten moitas ganas de ver á súa irmá, que devece que chegue xa o luns para vela... e eu enténdoo, pero dáme medo a que se arrepinta de vir vivir eiquí. Tamén me recoñeceu que estrañaba algunhas cousas da vida que tiñamos. Hai canciós que nos lembran ás cousas que vivimos eilí en Cataluña e sinto que non pode nin escoitalas; mais tamén me di moitas veces que non mudaría nada agora, que é moi feliz ao terme tan plenamente. Dime que sabe que nunca me tivo tan completa, tan ben, que me ten tal como son e iso faille moi feliz. Terei que teimarme a esas verbas para non sentir tanto medo...

E agora veñen uns días tan bonitos... Malia non celebrarmos o Nadal, sinto que istes días  tamén nos enchen a ialma disa nostalxia tan bonita que só sentimos nistas datas... E eu síntome tan leda de que poida celebrar á fin o Nadal na aldeíña, coa miña Artemisiña, coa miña familia toda.

Nota de la traductora:
Al principio, cuando empecé a traducir las entradas que Agnes me enviaba, además de traducirlas, corregía los dialectalismos con los que ella se expresaba con tal de que sus entradas estuviesen escritas con un gallego normativo; pero, ahora, desistí de cambiar por la forma normativa los dialectalismos que ella emplea porque me parece que, si los cambio, se pierde la esencia de Agnes. Así pues, dejo sin corregir pronombres como istes (en lugar de estes) y derivados, algunas palabras dialectales las dejo iguales, con las terminaciones dialectales que ella usa... Opino que esos dialectalismos no impiden la perfecta comprensión del texto y además desvelan la procedencia de quien lo escribe con más exactitud.

Viernes, 21 de diciembre de 2018

Este fin de semana no iremos a la aldeíña porque iremos ya el lunes y estaremos allí hasta el martes por la tarde, que tendré que volver porque el miércoles trabajo. Me gustaría mucho tener fiesta durante todas las Navidades, pero aún no he trabajado tanto para disfrutar de tantos días de fiesta. Trabajo también el día 24 hasta las tres de la tarde, como si fuese un día normal. Suerte tengo de que sea ese día porque, si fuese cualquier otro, tendría que trabajar por lo menos hasta las seis de la tarde, ya que los lunes son los días en los que María comienza más tarde a trabajar, pero este lunes cerramos la cafetería a las tres de la tarde por ser Nochebuena. Tenía muchas ganas de ir a la aldeíña, pero Artemisa ha preferido quedarse aquí en Ourense este fin de semana para que compremos los regalos de Navidad, que quiere que les compremos algo a mi madre, a mi tío y también a Casandra. Hoy estuvimos toda la tarde paseando por Ourense mirando tiendas y la verdad es que estoy bastante agotada. Esta semana me siento mucho más cansada que en otras ocasiones; pero fue muy agradable pasear con Artemisa por las calles de Ourense, tan bonitas que están, y también aprovechando que esta tarde no llovía. Lleva lloviendo desde hace días. A mí la lluvia no me molesta tanto como a Artemisa.

Tengo que contar algunas cosas muy importantes y no sé por dónde comenzar. El miércoles tuve ensayo con Iauga y después con el grupo con el que llevo ensayando casi desde hace dos semanas. Todavía no tenemos nombre, pero tenemos que escogerlo antes de que llegue el 24 de diciembre; día en el que haremos el recital de villancicos aquí en Ourense. Lo tenemos casi ya todo ensayado y preparado porque son canciones que conocemos desde siempre, pero aún nos queda hacer algunos arreglos. Con Iauga tocaremos en la aldeíña el día 25 por la tarde. Me da rabia no tener esa semana toda de vacaciones, pero igualmente pienso disfrutar mucho de esos días. Al final, Casandra vendrá el veinticuatro por la mañana y se marchará a Cataluña el lunes siete de enero. Espero que le guste estar aquí y que no se hastíe. No sé si su hermana podrá estar con ella todos los días porque me parece a mí que las cosas van a cambiar mucho para Artemisa, de quien quiero hablar mucho hoy. Artemisa está un poco extraña. Primero contaré lo que ocurrió el miércoles y lo que lleva pasando estos días y después explicaré lo que me confesó el martes, que me dijo algo en lo que no puedo dejar de pensar porque me parece algo muy grave. Yo tengo la sensación de que Artemisa está perdiendo la ilusión por todo y no sé si es porque casi no hace nada y tiene demasiado tiempo libre o es por mor de lo que me contó el martes, que creo que más bien es eso lo que le pasa. No obstante, el miércoles yo pensaba que no conseguiría verla bien otra vez porque, cuando llegué de los ensayos, estaba muy extraña. Es cierto que me pasé todo el día fuera de casa, pero solamente hago eso los miércoles y, a partir de la semana que viene, ya no quedaremos tantas veces para ensayar. Llegué a molestarme mucho con Artemisa porque todas las cosas que me decía me las decía con un tono de voz que me hería en el alma, aunque sé que no estaba enfadada conmigo y ni tan siquiera estaba molesta, pero sí estaba muy extraña e incluso acabé llorando cuando nos fuimos a dormir y fue por una tontería. Ella, en cuanto se dio cuenta de que me había sentado tan mal lo que me había dicho, comenzó a pedirme perdón muchas veces. Yo no estaba enfadada con ella, pero sí me había herido mucho la respuesta que me dio a una cosa que le pedí. Fue una tontería sin importancia, pero me sentó muy mal. Fue sólo que le pedí: “ay, ¿cuándo podrás decirme alguna cosiña en gallego?” Yo no le pedí que me hablase en gallego siempre, sólo que, alguna vez, me dijese alguna frase bonitiña en mi lengua. Ella me contestó, en castellano: “igual que tú nunca me hablas en castellano...” Esa respuesta me hizo mucho daño, no por cómo me la había dicho, sino por todo el significado que había detrás de esas palabras. Yo interpreté demasiadas cosas con esas palabras. Interpreté que ella me echaba en cara que no le hablase en su lengua, interpreté que para ella era una ofensa que le pidiese algo así, interpreté más cosas que ni voy a escribir porque no merece la pena, que todo pasó ya, pero por un momento pensé que no podría dormir, que continuamente sentiría esa punzada en el alma, esa que sentimos cuando nos sienta algo muy mal... pero Artemisa se percató de que no estaba bien y enseguida empezó a pedirme perdón, diciéndome que no había dejado de protestar desde que yo había llegado a casa... pero yo entiendo que podamos tener días muy malos y creo que Artemisa no tenía un buen día, sobre todo después de pasarlo soliña casi entero. Yo enseguida le di la razón cuando me dijo que había llegado muy tarde y le dije que ya no ensayaríamos más de ese modo, que habíamos ensayado tanto porque teníamos el recital casi ya... pero ella me dijo que no tenía derecho a pedirme que no hiciese algo que me hacía ser tan feliz.

Eso que ocurrió no tiene importancia porque estamos muy bien, pero sí tengo que reconocer que noto que Artemisa está extraña, está desganada y sin ganas de hablar. Yo no quiero que ella se sienta mal. No me atrevo a decir que no sea feliz aquí porque infeliz no la veo, sobre todo cuando estamos juntas y también cuando vamos a la aldeíña, pero le falta algo, algo que no sé describir, mas sé lo que puede ser.

Yo hace tiempo que intuía que a Artemisa le ocurría alguna cosa porque, desde hacía días, la notaba yo un poquiño tristiña. Estaba muy callada, casi que no le satisfacía hacer nada. Lo notaba yo, que ni le apetecía hacer nada y, cuando hacía cualquier cosa como salir o cualquier otra cosa fuera de casa, no se sentía del todo a gusto. Además, el domingo, cuando llegamos de la aldeíña, estaba muy tristiña, casi que no me hablaba y ni tan siquiera le apetecía hablar con su hermana. Yo le pregunté muchas veces si le pasaba alguna cosa, pero ella siempre me decía que no, que simplemente estaba cansada, pero no había muchos motivos para estar cansada porque tampoco hicimos nada especial en la aldeíña. El sábado sí estuvimos todo el día fuera el tiempo que pudimos porque el cielo amenazaba con lluvia todo el día, pero igualmente salimos y fuimos a muchos sitios cerquiña de la aldeíña. La naturaleza ahora está tan hermosa... Hacía mucho tiempo que no caminaba por esos vericuetos. La última vez que lo hice fue con Lúa. Fue con ella con quien recorrí esos caminos tan escondidos que llegan a los montes.

Pues yo sabía que a Artemisa le pasaba algo y no me conformaba cuando ella me decía que no le pasaba nada. Sí le pasaba y le ocurría algo muy grave. Yo creo que se trata de algo muy importante. Lo que no entiendo es por qué no me lo dijo antes, por qué me tuvo engañada durante tantos meses, por qué no se sentía capaz de decirme la verdad. Yo no me habría enfadado con ella si me lo hubiese dicho en su momento, justo cuando lo hizo. La habría entendido perfectamente y no me habría decepcionado con ella. Escondiéndome esa verdad, sí me decepcioné algo con ella porque no entiendo por qué me engañó, pero no estoy enfadada con ella ni nada. Simplemente me siento muy mal porque no me gusta saber que ella ha vivido sola esa realidad. No me sirve que no quisiese decírmelo porque acababa de morir Lúa porque eso no tiene nada que ver con lo que Artemisa había hecho. Ahora hay mucha más incertidumbre en nuestra vida. Yo creía que Artemisa podría pedir un traslado a Ourense y que podría trabajar aquí de profesora, pero estaba convencida de eso porque no sabía (o no lo recordaba) que Artemisa se había presentado a unas oposiciones autonómicas, no estatales. Nunca pensé que eso importase, por supuesto. No lo sabía porque todavía no me movía en ese ámbito y no tenía ni idea de cómo funcionaba todo en el mundo de las oposiciones, pero ahora sí puedo tener una ligera idea de lo que ocurre en ese ámbito. Mas yo pensaba que podría opositar de otra manera, presentándose a algún concurso que de vez en cuando sacan para pedir plaza en otros lugares, pero Artemisa me ha dicho que esos concursos no los convocan tan a menudo. Ahora sé también que, si no sacan esos concursos, tendría que presentarse a unas oposiciones de aquí de Galicia si quisiese trabajar como profesora, pero antes había más oportunidades que ahora para eso porque Artemisa ya no es funcionaria. Renunció a su plaza para poder venir aquí a Ourense y estar conmigo y lo más fuerte de todo es que lo hizo cuando ni tan siquiera sabía si yo volvería con ella. Lo hizo porque tenía la intuición de que yo sí volvería con ella, de que acabaría pidiéndole que estuviésemos de nuevo juntas, pero nada le aseguraba que aquella renuncia tendría sentido. Y, aunque ahora estemos juntas, pienso yo que no tuvo sentido, que las cosas podrían haberse hecho de otra manera, no así. Cuando me lo dijo el martes, no supe qué decirle. Permanecí sin decirle nada durante unos minutos, sin poder pensar, y ella seguía explicándomelo todo, sus razones, diciéndome que lo había dejado todo por mí. Y lo único que yo pude decirle fue: e logo? Pero no me gusta nada saber que Artemisa ha renunciado a algo que le costó tanto conseguir. Sentí muchas ganas de llorar cuando al final acabé comprendiendo lo que significaba que ella hubiese renunciado a su plaza. Lo había perdido todo, todo, todo, todo eso que le había costado tanto conseguir, por lo que tanto se había esforzado. Había renunciado a eso que le impedía venir a vivir a Galicia conmigo. Entonces entendí por qué se había negado tantas veces a dejarlo todo por vivir aquí. Mas también pienso que, si lo hizo al final, podría haberlo hecho antes, pero tampoco soy capaz de decirle eso ni de pensarlo porque me horroriza mucho que ella hiciese algo así. Ni tan siquiera la veo con ganas de presentarse de nuevo a unas oposiciones en el caso de que saliesen aquí en Galicia. Me dijo que estaba pensando en que podía estudiar fitoterapia, que lleva mucho tiempo queriendo hacerlo. Me explicó que había unos cursos que comenzaban en febrero y que aún estaba a tiempo de inscribirse, pero tampoco la veo yo muy ilusionada con eso, al contrario, siento que quiere encontrar cualquier manera de recuperar alguna rutina. No sé si habría sido mejor que ella no hubiese renunciado a nada... De verdad, no puedo vivir con la certeza de que Artemisa haya renunciado a algo que tanto le costó conseguir y que tanto defendió. Me parece muy triste que ella haya renunciado a su vocación. Me estremece saber que lo hizo sólo por mí, aunque también por ella, porque viniendo aquí conmigo es una manera de sentirse ella completa y teniéndola yo aquí conmigo es una manera de estar completa, porque ya tenemos más que comprobado que la una no está completa sin la otra. Es como si fuésemos partes de un mismo cuerpo. No somos almas gemelas, para nada. Somos más que eso. Parece como si en otra vida ya hubiésemos sido una sola alma que se dividió al entrar en otra vida, en esta vida, dividiéndose y no pudiendo existir si no estamos juntas porque juntas somos un alma, cada una con su personalidad... Por eso quizás no haga falta intentar encontrar la explicación a todo lo que hacemos. Algo similar me ocurre con Galicia, más concretamente con Ourense. Oí en la radio esta semana que hablaban de la materia y de cuestiones de física cuántica y oí algo así como que, si queremos dividir un pedazo de materia, lo que le ocurriese a uno de los dos fragmentos acabaría pasándole al otro pedazo de materia. No estaba muy pendiente de lo que decían porque estaba en la cafetería trabajando ya, pero sí me quedé con eso, con que lo que le ocurriese a uno de los dos pedaciños de materia acabaría aconteciéndole al otro. Pues algo así nos ocurre a quienes amamos nuestra tierra. Cuando le acontece algo horrible a Galicia, en nosotros también se remueve algo de un modo insoportable. Nos desestabilizamos y no podemos soportarlo porque nuestra tierra no está bien. Por lo tanto, tampoco podemos estarlo nosotros. Nadie es capaz de comprender este vínculo tan fuerte excepto si lo siente con algo semejante. Casandra decía el otro día, cuando estábamos en la feria de Vic con sus amigas, que era increíble cómo los gallegos amábamos nuestra tierra y cómo la extrañábamos cuando estábamos lejos de ella, que no conocía a un pueblo tan vinculado con su tierra como nosotros. Es cierto. La morriña es algo tan nuestro... Le pusimos nombre a un sentimiento que no se parece a ningún otro y que sólo conocen quienes lo sintieron. La morriña puede llegar a convertirse en una enfermedad si no se calma, si no volvemos a nuestra tierra. Fue lo que yo viví. En ese momento, cuando Casandra hablaba de eso, yo tenía miedo a que dijese algo sobre mi enfermedad, pero fue respetuosa, por suerte. De lo que viví en el hospital no quiero hablarle a nadie. Cuando me preguntan por qué pasé tanto tiempo lejos de la tierra, no quiero ni sé explicar que no fue por mí. Si digo: “no fue por mi voluntad”, enseguida me preguntan: “e logo?” Y yo no sé qué decir, o sí lo sé y no lo quiero decir.

Además, durante esta semana, Artemisa no dejaba de quejarse todo el tiempo de que no podía salir a correr porque no dejaba de llover y es cierto que llevamos muchas semanas con lluvia y viento. Aún no ha venido el frío que siempre hiela Ourense en invierno, pero no deja de llover. Sí deja de llover, pero las treguas no duran nada. Esta semana hemos tenido mucha lluvia y viento, sobre todo viento, y por la mañana sí me da algo de pereza salir cuando llueve así y sobre todo cuando sopla el viento con tanta fuerza, pero no me acobardo para nada y tengo que confesar que también me gusta caminar por la calle cuando hace tanto viento, cuando la niebla intenta esconder el aspecto de las calles... No me siento tan desprotegida como me ocurría en Barcelona, donde parece que la lluvia deshaga la rutina de todas las cosas. Aquí, cuando llueve, no pasa nada, la vida no se detiene como sí se detiene allí. Ni los trenes iban bien. Aquí sigue habiendo vida a pesar de que llueva tanto. Además, tengo que confesar que yo amo que llueva, que me hace feliz que llueva en mi tierra porque la lluvia alimenta los ríos, les da vida a los bosques, limpia el aire. Galicia no sería la misma si la lluvia no estuviese con ella. Esta semana hemos tenido un temporal muy peligroso que ha hecho mucho daño en la Mariña Lucense y también en Vigo. En Ourense sobre todo hemos tenido lluvia, pero también mucho viento y el viento sí que ha hecho mucho daño, sobre todo en las montañas, y en las calles de Ourense estos días había muchas cosas por el suelo, entre ramas de árboles, hojas... y más cosas que el viento sacaba de las papeleras. Qué desastre. Además, también se han hundido dos barcos esta semana y han muerto cuatro marineros en total. Una pena.

También tengo que decir que la ciudad ahora está hermosa, sobre todo la Plaza Mayor, con el alumbrado de Navidad. Hay un árbol precioso en el centro de la Plaza Mayor y todo está muy bonito. Es la primera vez que veo Ourense adornada con tantas luces. Me dio rabia no estar aquí justo la tarde en la que encendían las luces. Fue justo el cinco de diciembre, cuando nos marchamos a Barcelona, a la casa de Casandra.

Por lo que respecta a Artemisa, yo sé que ella se siente algo vacía en este momento porque no hace casi nada, pero yo creo que tampoco es algo tan grave. Ya lo hará... y tal vez tarde o temprano salga algo que le ocupe su tiempo. Por ejemplo, he estado hablando esta semana con Silvia y llegamos a varias conclusiones. Primero le dije que yo no podía seguir trabajando horas que no me correspondía trabajar, que iría bien que contratase a alguien que sí pudiese hacer un horario completo por la tarde. Silvia me reconoció que no se había comportado bien conmigo, que se había aprovechado de mi bondad y que en enero ya miraría de arreglar esto. Me dijo incluso que estaba pensando en echar a María, que era una pérdida de dinero y que ella tampoco cumplía con el contrato, pero a mí me sabe muy mal que la deje sin trabajo porque esa mujer está pasando por un momento muy difícil en su vida. Tiene a su hijo muy enfermo con cáncer y encima vive con ella una hermana suya que tiene Alzheimer. Este trabajo le permite distraerse un poquiño y también necesita el dinero, pero sí es cierto que Silvia no gana nada con ella, al contrario. No me lo ha confirmado aún, pero yo sé que va a echar a María. También me ha preguntado si a Artemisa no le gustaría trabajar en la cafetería mientras no encontrase nada que le gustase. Yo le dije que tenía que hablar con ella, pero quizás sí quiera trabajar conmigo por las mañanas. Le dije a Silvia que, si Artemisa trabajaba en la cafetería, tenía que ser por la mañana y le pareció bien. Me dijo que sí se había dado cuenta de que yo necesitaba a otra persona por las mañanas porque había más trabajo de lo que pensaba. Que me dijese todo eso me hizo sentir muy bien. Silvia es muy buena mujer, pero también lleva muchas cosas para adelante y, muchas veces, le cuesta darse cuenta de lo que ocurre.

A mí me gustaría mucho que Artemisa trabajase conmigo. Sería muy bonito que pudiésemos estar juntas por la mañana y compartir también ese espacio; pero, a veces, me da por pensar que a Artemisa no le gustará tener un trabajo tan simple, que también puede ser muy difícil y duro. Ella se merece un trabajo mejor. Después de estudiar tanto como estudió, pienso que ella no tendría que acabar trabajando en una cafetería. Sería injusto. Sé desde el martes que existe la posibilidad de que Artemisa trabaje en la cafetería, pero todavía no se lo he propuesto porque Silvia tampoco me ha asegurado que fuese a echar a María y quisiese contratar a Artemisa. Además, a mí me da vergüenza proponérselo. A lo mejor, estoy equivocada y a ella le parece una idea muy buena. Ahora tengo la sensación de que Artemisa también se aferraría a cualquier posibilidad con tal de llenar todo el tiempo libre que tiene. Yo entiendo que necesite hacer más cosas. Antes, era ella quien tenía una vida completa, llena de cosas que le hacían feliz. Tenía un trabajo que le satisfacía muchísimo realizar, tenía muchas amigas con las que quedaba casi todos los días (y yo muchas veces no iba con ella porque simplemente no me encontraba a gusto con ellas), tenía cerca a su hermana, con la que hablaba durante horas, con la que quedaba todos los fines de semana, tenía el templo (a mí se me fueron las ganas de seguir yendo antes que a ella) y tenía muchas más cosas que ahora no sé recordar. En cambio, ahora soy yo la que tiene una vida llena de cosas que me hacen feliz. Sí, es cierto, tengo muchos motivos por los que sentirme feliz, por los que agradecer que esté aquí. No sólo me hace feliz vivir aquí en Ourense con mi Artemisiña, sino también tener la posibilidad de permanecer conectada con la música de mi tierra gracias a formar parte de dos grupos de música, también tengo un trabajo que no me desagrada hacer, a pesar de ser tan duro... y vivo en un piso hermoso, puedo ir cuando quiera a la aldeíña, tengo conmigo a mi madre, a mi tío, a la madre de Lúa... y, evidentemente, si hay algo que me haga sentir verdaderamente tristiña es que Lúa no esté con nosotros. No puedo ser totalmente feliz si ella no está. No obstante, pienso que la felicidad completa no existe. Sí puede llenarnos el alma toda en un instante y acompañarnos en el tiempo durante unos minutos o incluso días, pero la felicidad es algo efímero; eso la convierte en algo hermosísimo. Si fuese infinita, acabaríamos ignorándola. Ahora, por ejemplo, aparte de que sienta una tristeza tan profunda porque Lúa no esté aquí, también me pone tristiña que Artemisa no se sienta del todo feliz aquí. Sí está bien, pero yo veo un vacío en su mirada que me hace mucho daño y me gustaría hallar la manera de deshacer ese vacío que siente. Tengo que confesar que me da mucho miedo que ese vacío sea cada vez más grande y acabe por deshacer la hermosura de nuestra vida. Ahora que conseguimos al fin tener una vida aquí, no quiero que nada la estropee. Lo que también me hace sentir escalofríos es que, en el caso de que Artemisa se arrepintiese de vivir aquí en Ourense, ya no tendría la oportunidad de volver a trabajar en Cataluña, mas sé que eso no va a ocurrir. Tengo muchas esperanzas volando en mi alma y sé que, a pesar de que vivamos momentos difíciles, tanto Artemisa como yo sabremos siempre encontrar la solución más adecuada. Sé que Artemisa tiene que hacerse a esta nueva vida y sé también que está dispuesta a luchar por ella. Ahora vienen unas fechas muy bonitas que deseo vivir con toda mi alma. Va a ser muy especial tener a Casandra aquí en Ourense y en la aldeíña. Va a ser muy mágico que ella participe en nuestras fiestas. Va a ser todo muy bonito, lo sé. Y eso es lo que más importa, que las dificultades no nos quiten las ganas de soñar.

Sólo espero que Artemisa recupere las ganas, no sé de qué, tal vez de vivir plenamente. Noto que le falta algo, pero, cuando estamos juntas, siento que es la persona más feliz del mundo. Parece como si todos los problemas o todo lo que le preocupa se desvaneciese y no existiese ninguna cosiña que nos hace daño. A mí no me duele más que la muerte de Lúa. Todo lo demás es hermoso, brilla y es tan bonito que muchas veces pienso y siento que estoy viviendo en un sueño, a pesar de tener que trabajar tanto, a pesar de madrugar tanto y tener que hacer tantas cosas a la vez... Siento que todo esto merece la pena; mas, cuando me asomo a los ojos de Artemisa, a veces me parece ver una sombra que oscurece toda esta felicidad y siento miedo, siento miedo a que a Artemisa no le guste estar aquí, siento miedo cuando me imagino que puede llegar un día en el que me diga que quiere volver a Cataluña y recuperar la vida que teníamos. Además, me dice muchísimas veces que tiene muchas ganas de ver a su hermana, que ansía que llegue ya el lunes para verla... y yo lo entiendo, pero me da miedo que se arrepienta de venir a vivir aquí. También me ha reconocido que extrañaba algunas cosas de la vida que teníamos. Hay canciones que nos recuerdan a las cosas que vivimos allí en Cataluña y siento que no puede ni escucharlas; mas también me dice muchas veces que no cambiaría nada ahora, que es muy feliz al tenerme tan plenamente. Me dice que sabe que nunca me tuvo tan completa, tan bien, que me tiene tal como soy y eso le hace muy feliz. Tendré que aferrarme a esas palabras para no sentir tanto miedo...

Y ahora vienen unos días tan bonitos... Pese a que no celebremos la Navidad, siento que estos días también nos llenan el alma de esa nostalgia tan bonita que sólo sentimos en estas fechas... Yo me siento tan feliz de que pueda celebrar al fin la Navidad en la aldeíña, con mi Artemisiña, con mi familia toda.

 

2 comentarios:

  1. La pequeña discusión que tuvieron, que finalmente quedó en nada, era una señal de que algo estaba ocurriendo con Artemisa. Menos mal que al final se sinceró y le confesó lo de las oposiciones. Ha sido un palo para Agnes, pues en cierto modo se siente mal, lo ha dejado todo por ir con ella, pero fue una decisión libre,nadie le obligó. Es verdad, se cerró una puerta pero se abren otras. Me parece una gran idea que puedan trabajar juntas en la cafetería, yo creo que sería beneficioso para las dos, aunque es verdad que los peores conflictos entre parejas surjen por trabajar juntos. Me alegra que Silvia se haya disculpado, algo es algo. La pobre María acabará en la calle, pero es que Silvia lleva un negocio, no una ONG. Necesita que el negocio funcione, obtener beneficios. Aunque da pena, María no está pasando precisamente por un buen momento. De nuevo, Agnes escribe cartas de amor a su tierra, ensalzando sus virtudes, completamente enamorada. Dice cosas preciosas, repletas de amor y pasión. ¡Voy a por otro!

    ResponderEliminar
  2. El miedo que siente Agnes por la desgana de Artemisa yo creo que no está fundamentado en nada serio, porque para Artemisa vivir con ella ha sido tan importante que no ha dudado en dejar su puesto fijo; en ese sentido me alegro de que por fin se hayan aclarado las cosas, posiblemente es eso lo que hacía que Artemisa se mostrase rara, y es que seguramente andaba rara pensando en la reacción de Agnes cuando se enterase; pero, por otra parte, tampoco ha hecho nada que se pueda reprochar, nada egoísta ni oportunista, al contrario, si ha obrado así ha sido pensando en su felicidad, pero también en la de Agnes. Artemisa sabe que estar con Agnes significa vivir en Galicia, pero no solo como un dato geográfico, sino aceptar que la tierra es una persona más de la relación. La navidad se acerca, y aunque no sean cristianas sin duda aprovecharán las fiestas; y en cuanto al peligro de trabajar juntas en la cafetería pues sí, ahí está, pero también son muchas las ventajas, entre otras no perderse de vista en todo el día, yo creo que sería buena idea. ¿Lo conseguirán?

    ResponderEliminar