sábado, 6 de julio de 2019

DIARIO DE AGNES: SÁBADO, 6 DE JULIO DE 2019


Sábado, 6 de xullo de 2019
Atopei un momentiño para escribir; algo que ultimamente me custa moito porque os días pasan sen que case os poida sentir, pero, non obstante, son consciente de todo o que fago, é dicir, gozo de cada cousa coma se despois non houbese ren máis, mesmo do traballo podo gozar de verdade porque me gusta moito. Gústame facer feliz á xente con algo tan sinxelo como un xeado, un café ou infusión ou con calquera cousiña que sirvamos na cafetaría. É un choio moi bonito, en realidade, porque estás ao servizo da xente, podes amosar o mellor de ti diante de calquera persoa que agarda a túa atención. A min non me custa nada darlles o mellor de min. Ás veces, só abonda cun sorriso.
Onte foi un día impresionante. Celebrabamos o aniversario de Silvia (que foi o 4 de xullo, en realidade) e armamos unha foliada inmensa na casa de Antía; unha das pandeireteiras que tocan en Ialma, que é moi amiga de Silvia. O xoves, Silvia chamoume ás sete da mañá á cafetaría para me confesar que ía ser para ela un aniversario difícil porque era o primeiro que vivía sen Lúa, que elas sempre fixeran algo moi bonito polo seu aniversario e que este ano a ía botar moitísimo en falla. Boeno, en realidade preguntoume se podía vir á cafetaría para falar comigo. Non sei por que me fixo esa pregunta se Silvia é a dona do negocio; pero, ás veces, actúa coma se a dona fose eu, coma se a cafetaría fose miña, porque me deixa tomar decisións que lle correspondería a ela tomar, pero non me importa, ao contrario, gabéame moito que confíe tanto en min. Cada vez faino máis. Sei que dentro de pouco me propoñerá que quede coa cafetaría. Estou desexando que o faga, pero agardarei con paciencia a que chegue o momento no que me teña que converter na dona dese negocio. Sei que tela como miña é unha responsabilidade moi grande, pero o certo é que non me dá nada de medo ser a xefa de todo, ao contrario, mesmo me apetece descubrir como funciono nese senso porque moitas veces teño que ser eu quen chama aos provedores para lles preguntar cando carallo pensan traguer os pedidos cando pasa un día ou dous do que nos prometeron ou para indicar que algún pedido veu mal, e máis cousiñas. Teño a capacidade suficiente para falar con calquera persoa de boas maneiras e case nunca discutín con ninguén por ren. Se cheguei a discutir, foi porque a outra persoa non estaba disposta a aceptar reclamacións nin a escoitar e a min iso fódeme bastante, sendo claros, porque, se es responsábel dun problema, o mínimo que se pode facer é escoitar ao cliente e hai veces nas que eu mesma lle dixen a Silvia que mudásemos de provedores. Eu mesma procurei outra empresa que puidese satisfacer as nosas necesidades; pero falar do traballo eiquí é moi abafante, así que pasarei a falar doutra cousiña máis divertidiña.
Onte fixemos unha foliada impresionante á que, á fin, asistiu Artemisa, pero porque era o aniversario de Silvia, ben veces mo dixo. Non veu porque realmente lle apetecese vir, senón porque se sentía nun compromiso e tamén me dixo que, se non ía, sería moi complicado que despois as demais pensasen nela como unha posíbel amiga. Iso fíxome pensar moito. Empecei a preguntarme se Artemisa se sentía soa eiquí. É certo que non ten amigas como as tiña en Barcelona. Alí, había moita xente na que confiaba. Eiquí non. Eiquí só me ten a min e á súa irmá, pero, para falar con ela, tena que chamar por teléfono.
Eu a verdade é que moitas veces esquecía de que estaba, pero iso pasábame porque non estou adoitada a que ela veña comigo, mais os momentos nos que estivemos compartindo a música e danzando foron marabillosos. Hei de dicir que, ao principio, si toquei máis con Ialma, pero logo tocou outro grupo que invitaron á foliada e adiqueime máis a bailar e a beber, que onte si bebín un pouquiño máis cós outros días. Foi moi divertido e rin moito, pero non podía evitar lembrar a Lúa. Sei que non está ben que pense nela se estou tan ben con Artemisa, tan feliz e cómoda, se a amo tanto; pero é algo que non podo evitar, é coma se a miña ialma vivise fóra dos meus pensamentos nese eido, é coma se ela mesma tivese unha mente pensante que lle fai pensar en cousiñas que xa foron e sobre todo nela, ela ocupoume o pensamento e maila ialma durante a meirande parte da noite. A música soaba coma se xurdise do seu recordo e botábaa en falla porque me resultaba estraño que ela non estivese alí comigo tamén gozando da música. Estaba Artemisa, que me sorría continuamente, e estar entre os seus brazos facíame voar, bailar con ela e aprenderlle os puntos da muiñeira e das xotas que soaban, formar parella con ela, todo me facía soñar, era coma se estivésemos na lembranza dunha memoria antiga, e era coma se aquela non fose a primeira vez que viviamos algo así. Sei que ela tamén o pasou moi ben.
Mais aínda temos pendente esa conversación na que ela me ten que confesar o que lle ocorre comigo. Podo imaxinar que está seria e preocupadiña porque ten a sensación de que acordo demasiado de Lúa, pero eu non estou tampouco todo o día falando dela, de verdade; mais, ás veces, inesperadamente, sae algunha canción que foi nosa, sae mencionada por alguén, e o primeiro que fai Artemisa é mirarme aos ollos. Sei que o fai para adiviñar as emocións que me enchen a ialma nese momento. Non sei se me molesta que me observe tanto, pero si me sinto incómoda porque é coma se ela quixese detectar calquera sinal que lle indique que aínda lembro moito de Lúa, para logo botarme en cara que aínda penso nela, que a sigo amando.
O xoves tiven outra visita na psicóloga, pero tampouco vou contar eiquí todo o que falamos. Só me dixo que pensase no que sentía, que era moi importante que recoñecese os meus sentimentos; pero eu sei moi ben o que sinto. Sei que amo a Artemisa, que quero estar con ela para sempre, que a amei noutras vidas e o amor que nos uniu sempre foi tan forte que nin tan sequera a morte o puido desfacer; pero tamén podo recoñecer que preciso a Lúa, necesítoa na miña vida, porque ela foi moi importante dende sempre e os momentos que vivimos foron tan fermosos que non os podo esquecer. Non podo deixar de lembrar esas tardes que compartiamos, eses momentos que nada pode describir. As semanas que vivimos xuntas o ano pasado parecíanme parte dun soño, parecíanme de mentira, coma se fosen parte dunha historia que nada tiña a ver coa miña vida; pero era noso, todo iso era noso, e ela marchou tan de súpeto que nin tan sequera me puiden afacer á idea de que os nosos momentos tiñan fin. E creo que aínda non me afixen a que ela non estea. Sinto que me falla algo, pero tamén é verdade que non levo esa tristura como algo horríbel que me esnaquiza a ialma, senón como unha nostalxia fermosa que me fai lembrar con agarimo todo o que vivimos.
Descubrín que mesmo a tristura nos aprende cousiñas que outra emoción nunca nos ensinaría. É unha voz que che fala salientando detalles que nunca percibiriamos. A tristura fainos profundos e reflexivos. Vemos a vida con outras cores moito máis densas que o tinxen todo de beleza. A min gústame a tristura, gústame sentirme tristeiriña lembrando un momento fermoso, porque esa tristura é un latexar que me fai saber que a miña ialma está viva, segue viva despois de sufrir tanta dor e tanta decepción. Non sei onde está o límite da miña ialma. Seica todo o sufrimento que a encheu durante anos fíxoa inmensa, porque me custa crer que eu siga tendo a capacidade de apreciar as cousas máis bonitas da vida despois de perder ben ocasións as ganas de vivir, a consciencia de min mesma, a cordura. É como un milagre que aínda poida seguir sendo como son. Nunca morrín, nunca me matou todo o desprezo que me dedicaron durante anos, non me matou a morriña enfermiza que me esnaquizaba o corazón, que só me facía devecer desesperadamente por voltar á miña terra, que tanto dano me facía cando me decataba de que o meu soño de regresar se esvaecía na escuridade. Sigue a miña ialma viva e forte despois de ser maltratada violentamente pola ansiedade e a depresión máis fonda. E iso é o que me ten que importar de verdade, que a vida nunca me deixou de dar oportunidades para renacer, para ser eu mesma.
E hoxe vou mudar de diario. Hoxe vou transcribir unhas liñas do diario que escribía cando tiña só oito anos. Hei de dicir que non escribía nada ben o galego. Escribía contraendo practicamente todas as verbas. Escribía tal como falaba e tamén empregaba moitísimos dialectalismos (algúns dos cales deixei porque me parecen moi bonitos, pero outros tireinos por parecérenme moi distantes da norma). Decidín corrixilo todo para que a lectura poida ser comprensíbel. Digo isto pensando en Artemisa; a única persoa á que lle permitiría mergullarse no meu diario, porque a ela non lle quero agochar ren, ren de ren, quero ser sempre sincera con ela. Se algunha vez quere coñecer todo o que teño na ialma, só lle abondará con asomarse ao meu diario. Eiquí me atopará totalmente transparente, sen velos nin restricións.
Tamén hei de dicir que, cando era cativa, non me importaba moito o día no que escribía. Simplemente ía ao bosque e, sentada entre as árbores, comezaba a escribir o primeiro que se me pasaba pola testa, só sentindo que me apetecía moitísimo tentar expresarme a través das verbas. Os momentos nos que escribía non tiñan tempo. Esquecía de todo o que formaba a miña vida e só me centraba en min mesma e no que sentía. O que non corrixín case é o vocabulario que empregaba para escribir porque, daquela, mudaría o senso das miñas frases e a miña espontaneidade. E velaeiquí van os meus recordiños voltos verbas, pertencentes ao ano 1984:

8 de novembro:
Voltando da escola, espreitei entre as árbores coma sempre, procurando algún animaliño que me poida ver, pero só os paxariños máis valentes enchen o bosque escuro e frío. As follas cobren o chan da estrada pequerrechiña que une a miña aldea coa aldea na que está a escola. Gústame camiñar pisándoas, arrincándolles eses “crac, crac” que fan cando acaban de morrer. Gústame remexelas coas miñas mans, deitarme nelas e arrastrarme polo chan, envolvéndome nelas entrementres a luz morre, porque cando volvo da escola xa hai unha luz cinza no ceo, como dicía miña avoa, que dicía que o sol manda cinzas ao ceo cando morre. Gústame moito o solpor porque me fai sentir moi pertiño dela, da miña avoíña, que xa hai un mes que marchou para sempre, pero aínda non podo entender que non estea. Sei que non está porque a súa casiña segue pechadiña coma se nunca vivise eilí ninguén, pero a min paréceme que ela está aínda ao meu carón nas noites, acougándome cando teño pesadelos e inda a agardo para que vaiamos procurar ourizos, que iste ano case que non puidemos ir, e de socato lembro que ela non me vai acompañar a ningures. Nunca máis verei o seu corpo, nunca poderei coller a súa man. E teño moita saudade dela. E ademais quero entrar na súa casa e acender a lareira para sentar ao carón do lume e vela nas lapas. Pero a súa casiña está pechada e quero entrar, pero non mo permiten. E cando celebramos Magosto notábase moito que non estaba. Miña nai decidiu estar de loito e non saíu a celebrar ren, pero penso que estar de loito é unha maneira de dicirlles aos mortos que non teñen dereito a vernos felices e emporiso eu si que fun á celebración cos veciños porque sei que miña avoa querería que estivese eilí. Asamos as castañas, danzamos, cantamos moito, remexín no lume e me estouparon moitas castañas, pero rin moito, e estiven moi feliz porque a sentía moi pertiño de min, agochada entre as sombras, tamén connosco gozaba da festiña.
Na escola, a mestra tenta que lle conte por que son tan calada, faime ficar na crase cando rematan as leccións, e, cando se foron todos xa, pois dime que hei tentar relacionarme cos demais para ter amigos, que teñen amigos todos, son amiguiños todos. E a min tanto me ten que sexan amigos. Non son rapaces que vaia ver na miña aldea e, se vivisen eiquí, tanto me tiña porque a min non me gusta falar con iles. Non lles podo contar que boto en falla á miña avoa, non lles podo falar dela porque sei que non entenderían que ela morreu. Seica nin tan sequera saiban que é a morte, como se vive a morte. Son nenos, si, moi nenos. Tampouco entenderían que me guste deitarme no chan e xogar coas follas murchas, ou secais si pero como se trata de min, que son a rariña, pois seguro que non xogarían nunca comigo. Gústame estar perto do que non está neste mundo. Xogar co que non ten vida xa, como xogaría coa miña avoa se viñese a min convertida nunha aparición. Búscoa entre as sombras da noite sen que ninguén o saiba porque sei que eu podo ver aos mortos. Sóubeno axiña unha tarde na que estaba coa miña nai paseando polo bosque procurando ourizos cando vin que algo se movía entre as árbores. Díxenlle á miña nai que había algo eí que nos asexaba, pero ela non vía ren. Eu insistín, pero entón souben que ela non o vía, que non vía esa masa de luz cinza que había baixo o ceo, entre as árbores, que tiña forma humana, de corpo voando, coma se os pés non tocasen o chan. Logo contoulle isto á miña avoa e ela non lle dixo ren, pero, cando estivemos soas, díxome que non falase nunca desas cousiñas que vía e que non parecían ter corpo. Ela si sabía que eu vía ás ánimas, como soubo que vin o avexón, que foi na noite de Samaín; a mellor noite do ano, cando a fronteira que separa a vida da morte se esvaece e podemos entrar en contacto cos que se foron.
Quen pode pensar que eu vou falar con ises nenos que nin tan sequera entenderían isto, que terían pesadelos se lles contase istas cousas? Eu non teño pesadelos cos mortos. Teño outros pesadelos. A min os mortos non me poñen medo. Só son espíritos, non fan ren, non nos poden facer ren, pero eiquí a xente non fala dos mortos, téñenlles moito respeito. Eu tamén, pero trátoos con máis naturalidade. Seica me leve mellor con iles que coas persoas, como me pasa cos animais. Á miña vaquiña si lle conto todo porque ela me entende, mírame cos seus bonitos ollos cando lle falo e sei que me escoita. É a á que lle digo canto boto en falla á miña avoa. Á miña nai non lle podo dicir isto porque ela tamén está moi tristeiriña e sei que se poñería máis tristeiriña se lle dixese isto. Por iso dígollo á miña vaquiña, a Terriña, que se chama así porque é marrón coma a terra, tan bonita que é, e tan dociña. Ás veces parece dourada coma as derradeiras raiolas do día.
Nunca lle diría isto a ningún cativo deses que van á escola comigo. Non sei por que me sinto tan lonxe diles. É coma se non fósemos iguais para ren, coma se fosen doutro planeta. Hai outros planetas nos que non sei se hai vida, pero lin esta expresión nun libro e fíxome moita graza. Ser doutro planeta... Seica a que é doutro planeta son eu, que non me asemello a ningunha persoa que coñezo. Todos pensan de xeito similar. Ises nenos só pensan en correr e guindarse cousas, xogando suponse, pero eu lles vin sangue algunha vez. Eu prefiro camiñar soíña entrementres leo ou busco aos animais.
Hai unha rapaciña que vén á aldeíña nos veráns que seica si me puidese entender, pero ela é maior ca min. Non sei cantos anos ten, pero é máis outa e guapa, moi bonita, porque parece unha moura desas dos contos, cos cabelos vermelliños, case laranxas. Non sei de onde quitou isa cor de cabelos. E ten os ollos grandes e verdes coma a herba. Pero ela é maior ca min e coido que nunca se preocuparía por falar cunha rapaza coma min, porque saber que teño non sei cantos anos menos ca ela seguro botaríaa atrás. E eu non me vou achegar a ela porque non podo, non son quen de falar con alguén que non coñezo. Dáme moita vergonza e pónseme unha cousa na gorxa e non podo falar, é coma se a miña voz se convertese en pedra. Non podo falar e menos o podo facer se comezan a me dicir: “veña, Agnes, di algo, saúda, pregunta isto o aquiloutro, non dis ren, por que, que che pasa? Non teñas vergonza, non sexas tímida, que é a non sei quen, veña, fala, fala, ai esta rapaza que non di ren, é que é moi tímida e non lle gusta falar...” Se saben que non me gusta falar, por que me queren facer falar? Eu prefiro traballar en silencio a terra, que coa terra podes falar se queres, non estás obrigada a falar, e cos animais igual porque iles entenden a linguaxe que non se oe, os acenos e os ollares que lles dediquemos, eles entenden ás veces iso mellor cás verbas, e por iso síntome tan a gusto con eles, coa terra e cos animais, porque non me piden que faga ren que non quero facer.
Pero cos demais, ai, que lea, sempre igual, tendo que cumprir e calar cando quero falar, porque cando vin o avexón pois queríao comentar coa miña nai, pero, non, tiña que calar porque diso non se fala. Non se fala das cousas das que quero falar e das que non quero falar fanme falar.
Isa rapaza que digo, que se chama Lúa, é da cidade, de Ourense, e falei con ela moi pouco, pero porque me obrigaron, e sei que non me entendeu, quero dicir que non entende o meu acento, que é moi pechadiño. Din os da cidade que os de aldea falamos moi distinto e que non falamos fino nin elegante, que mesmo non sabemos falar castelán. Eu falo un castelán cheo de verbas galegas, é verdade, pero leo moito en castelán porque desgraciadamente a meirande parte dos libros que podo ler están en castelán. Supoño que algunha vez os traducirán ao galego. A min gustaríame traducir libros ao galego de moitas linguas, do inglés ao galego, do francés ao galego. Mesmo me gustaría ensinar galego aos da cidade, que o falan ben, pero con moitos castelanismos, que eisí chaman por eiquí ás verbas que non son galegas e que empregan falando en galego, sen telo que facer.
E isto tampouco o podo falar cos demais rapaces porque iles que van saber disto, se falan sen pensar en ren, pero si reflexiono sobre estas cousas todas porque me parece que o noso xeito de falar forma parte do que somos e, se tampouco nos gusta falar, tamén é unha maneira de sermos.
Eu pode que coas verbas non fale moito, pero si podo falar de abondo cando canto ou toco música. Dinme que canto moi ben, pero que a miña voz mudará cando medre. Non me gustaría perder esta dozura que teño cando canto. O que non vai mudar nunca é a voz da miña pandeireta porque a sei facer falar e cantar dende hai ben anos, dende cativiña xa miña avoa me aprendeu a tocala, a repenicar con xeito. Facemos pandeiradas as mulleres e rapaciñas todas da aldea, pero moitos dixéronme ao oído que eu tocaba dun xeito especial e é que de verdade gozo moitísimo repenicando, síntome poderosa, e as canciós que tocamos son tan bonitas... e tan alegres todas, son case que alegres todas. E gústanme tanto que non as deixo de cantar. Mesmo canto cando vou camiño á escola, cando axudo á miña nai na terra, cando vou polo monte coas vaquiñas da aldea, que eu son a que as saca para que coman nos prados, que hai moitos por eiquí e moi bonitos.
Os rapaces que veñen á aldea nas vacaciós rin de min porque din que non son unha nena fina, que son basta coma a xente do agro, pero que malo ten iso? Non son bruta nin moito menos. Brutos sono eles porque non saben tratar aos animais como os trato eu nin entenden da segada, nin da malla, nin da vendima, nin da terra, nin de cando vai chover, nin de onde vén o vento, nin de onde sae o sol, nin de onde está o norte, nin de a onde hai que ollar para saber que día vai ir mañá, nin a posición das estrelas, nin das festas que montamos eiquí, nin da linguaxe das bolboretas e dos demais insectos, que din moito dependendo de como voen, nin do que nos poden dicir os paxaros cando se desprazan polo ceo da tarde ou do abrente, nin de que significa a cor das follas que caen ao chan, que avisan da proximidade da invernía, de como vai ser o inverno segundo veña o vento e a temperatura do ar, nin de canto vai chover e durante canto tempo. Non saben ren do agro, dos bosques, nin nomear as distintas árbores saben. E eu son bruta e iñorante?
Pero a min gústame moito Ourense, fun moitas veces, aínda que quede a máis dunha horiña da aldea, aproximadamente, porque amais as estradas que temos que coller son moi estreitas e bonitas, pero moi bonitas, e tamén é verdade que temos que camiñar un bo anaco para accedermos á estrada que baixa a Ourense, porque nós vivimos na montaña, e temos que baixar a Ourense, pero a min gústame moito ir. E mesmo algunha vez me atrevín a ir camiñando, que son unha morea de horas, pero logo durmín aí coa miña nai. Pero a nós nótasenos moito que somos da aldea porque os da cidade camiñan diferente, seica máis rápido e coma se lles fallase enerxía, non obstante, e os da aldea camiñamos con máis vida. Nós somos máis veloces pero tranquilos tamén. E falamos dun xeito moi distinto, que ren ten a ver, cun acentiño máis forte, a min paréceme que cantamos falando, que non somos para ren brutos. Brutos, cando ouvín esa verba déronme ganas de guindarlles unha pedriña na faciana, para que saiban de brutalidade. Brutos. E iñorantes. Iñorantes din, que na escola de eiquí (ou da aldea do lado) non nos aprenden ren. Ren. Pois o mesmo aprenderemos, carallo. E rin de min porque prefiro estar coas vaquiñas. Son mellores ca eles, dende logo.
E esa rapaza eu sei que é distinta porque moitas veces me defendeu diante deles e díxome que non lles fixese caso. Eu unha vez vina en Ourense, unha vez que fomos miña nai e máis eu mercarmos roupa, porque a que teño xa hai anos que a poño, e estou a medrar, e non hai quen me poida dar a súa roupa, que eu levo roupa herdada. Entón fomos a Ourense, que tampouco podemos gastar moito porque non temos cartos, así que buscamos vestidiños que non custen moito. Miña nai vai vender a nosa verdura, as nosas patacas e sacos de millo aos mercados, e de pan tamén, que pan para os da cidade é a bóla que sae do forno quentiña e brandiña xa, que dura días, pero para nós é o centeo. Pois vina e ía con máis rapazas da súa idade que me ficaron ollando sen dicir ren. E Lúa dixo: “mirade, esa rapaciña é da aldea á que vou nos veráns” e elas non dixeron ren, pero sei que se estaban a fixar na miña maneira de vestir, que levaba un vestidiño de la algo desgastadiña xa, pero era bonito, e unhas zocas de madeira que tiñan as cordiñas un pouco estragadas xa, pero non era para mirarme así, e marmuraron algo, pero non me importa que digan, se a súa opinión non me vai facer rica. Pois esas rapazas non saben das foliadas que armamos nós, tan bonitas, e xa me gustaría que me vesen repenicar e cantar e que vesen que casiño me fai a miña terriña.
Pero Ourense é moi bonita, moi grande, ren a ver coa aldea, que pequerrechiña de abondo é para que poida debuxar de memoria todas as rúas que a forman, e a praciña, e a ermida que hai, que nin igrexa ten aínda. Din que a van construír, pero xa hai ben anos que din iso, e cando se trata de cousas importantes como o día do Corpus, Nadal e Semana santa, que hai ben días no calendario que son moi relixiosos de abondo... ises temos que ir á aldeíña do lado porque eiquí non vén crego ningún. A min non me gusta ir á igrexa porque me aburro infindamente, pero si me gusta estar na nosa ermida porque é silandeira e está chea de señardade e está santa Mariña cun vestidiño branco e cun ollar moi tenro que me lembra á miña avoa. Sempre está aberta por se queremos entrar para rezar. Pero eu non rezo, tanto me ten. Estou alí para ler tranquilamente e escribir canciós que logo repenico na pandeireta, pero non para falar con ise Deus no que me custa crer. Algo me di que isa non é a miña relixión, pero non lle vou dicir isto a ninguén, dirían que son... amiga do Demo, e din de min que son meiga. Pero ninguén o di outo, só con marmurios, porque esa verba din que trae mala sorte. Meiga eu. Pode que si, que algo meiga sexa se vexo aos mortos, se noto cousas que ninguén máis nota, se me podo comunicar tanto cos animais, con tanta claridade, se podo presentir feitos horríbeis, pero non atopo que iso sexa malo, para nada. Ao contrario, faime especial.
Pois digo que me gusta Ourense, que eu non teño ren en contra dos da cidade nin da cidade, se comer eilí é unha ledicia, se me gustan as súas rúas antigas e a elegancia que hai. Síntome moi pequena perante o Miño, que ben grandiño é, non como eiquí, que din que é o Miño o río que temos, pero logo os da cidade din que non, que é un amigo do Miño, pero non o Miño, e eu si sinto que é o Miño, por moitos nomes que lle dean, é o Miño porque ten as súas augas e fala coma el, en silencio.  Non fai ruído, ningún ruidiño, cando vai entre as rochiñas.
Que bonito é o Miño eiquí na aldea, pero que bonito é en Ourense, nise paseo tan longuiño con árbores, e logo que bonita é a ponte romana, tan duramente construída, tan forte, e a antigüidade das rúas. Dáme mágoa que estean a construír máis edificios porque vai desaparecer a visión das lonxanas montañas, que están alí cando as miras dende a ponte. Pero eu teño recordos que non sei se vivín alí algunha vez, porque lle falo diles á miña nai e dime que iso non o vivín, e eu si que o vivín. Mesmo ás veces sinto coma se soñase e miña nai tenme que chamar moitas veces para que reaccione porque me fun lonxe, lonxe nos pensamentos, coma se istes fosen o Miño e me arrastrasen a outro tempo.
E é un outono frío e lonxano. Ise día que vin a Lúa era primaveira e aínda eu tiña sete anos. Miña avoa quedara na aldeíña pero a min teríame gustado que viñese a Ourense connosco. E eu non sabía daquela que nunca podería vir, nunca máis.
Mercamos un vestido moi bonito e uns zapatos novos que só me poño cando son festas porque non nos quero estragar. Miña nai preguntoume se quería que me mercase algún xoguete, pero eu díxenlle que non, que quería un libro, e entón mercou o de Cantares galegos de Rosalía de Castro, unha edición sinxela e antiga, que bonita é, e estou a volver música os poemas que ten, que escribiu. Quedan moi bonitos, como “Adiós ríos, adiós fontes, adiós regatos pequenos, adiós vista dos meus ollos, non sei cando nos veremos”, que di “miña terra, miña terra, terra onde me criei... Miña Terra, adiós, adiós” e eu agardo non ter que dicirlle nunca abur á miña terra.  Non quero marchar de eiquí porque eiquí o teño todo. Non me falla ren e non quero máis ren, só ista terra, istes animais, ir á escola para que me aprendan cousiñas novas, ler isas cousiñas nos libros e medrar cos veciños da aldea entre pandeiradas e foliadas, medrar coas festas e cos días de invernía, coa neve e a choiva que nos alonxan do mundo todo. Quero ficar eiquí porque o mundo lonxe de Galicia para min non é mundo xa, é algo coma o universo, que sei que existe, pero non me interesa e sei que por eilí fóra de eiquí non hai ren que me poida facer tan feliz. Pero sei que ninguén entendería que unha cativa de oito anos estea a pensar nistas cousas. Mellor calar, daquela, daquela si calo, será o mellor, e só eu o saberei.
E voume porque miña nai non atura que tarde cando volto da escola. Ademais quéroa axudar cos animais.


Traducción:


Nota de la traductora: Indico la traducción de algunos dialectalismos que no quise traducir para no restarle personalidad ni profundidad al texto:
Erizos: en gallego ourizo es la castaña entera, envuelta en su dura piel con espinas semejante a un erizo.
Saudade: nostalgia extrema, casi tristeza depresiva, por algo o alguien.
Avexón: una manera de llamar a la Santa Compaña en Ourense.
Moura: el hada gallega.
Foliada: sinónimo de fiesta, fiesta en la que se toca música, se baila, se bebe...

Sábado, 6 de julio de 2019
Encontré un momentiño para escribir; algo que últimamente me cuesta mucho porque los días pasan sin que casi pueda sentirlos, pero, no obstante, soy consciente de todo lo que hago, es decir, disfruto de cada cosa como si después no hubiese nada más, incluso del trabajo puedo disfrutar de verdad porque me gusta mucho. Me gusta hacer feliz a la gente con algo tan sencillo como un helado, un café o infusión o con cualquier cosiña que sirvamos en la cafetería. Es un trabajo muy bonito, en realidad, porque estás al servicio de la gente, puedes mostrar lo mejor de ti delante de cualquier persona que espera tu atención. A mí no me cuesta nada darles lo mejor de mí. A veces, sólo basta con una sonrisa.
Ayer fue un día impresionante. Celebrábamos el cumpleaños de Silvia (que fue el 4 de julio, en realidad) y armamos una foliada inmensa en la casa de Antía; una de las pandereteras que tocan en Ialma, que es muy amiga de Silvia. El jueves, Silvia me llamó a las siete de la mañana a la cafetería para confesarme que iba a ser para ella un cumpleaños difícil porque era el primero que vivía sin Lúa, que ellas siempre habían hecho algo muy bonito por su cumpleaños y que este año iba a echarla muchísimo de menos. Bueno, en realidad me preguntó si podía venir a la cafetería para hablar conmigo. No sé por qué me hizo esa pregunta si Silvia es la dueña del negocio; pero, a veces, actúa como si la dueña fuese yo, como si la cafetería fuese mía, porque me deja tomar decisiones que le correspondería a ella tomar, pero no me importa, al contrario, me halaga mucho que confíe tanto en mí. Cada vez lo hace más. Sé que dentro de poco me propondrá que me quede con la cafetería. Estoy deseando que lo haga, pero esperaré con paciencia a que llegue el momento en el que tenga que convertirme en la dueña de ese negocio. Sé que tenerla como mía es una responsabilidad muy grande, pero lo cierto es que no me da nada de miedo ser la jefa de todo, al contrario, incluso me apetece descubrir cómo funciono en ese sentido porque muchas veces tengo que ser yo quien llama a los proveedores para preguntarles cuándo carallo piensan traer los pedidos cuando pasa un día o dos de los que nos prometieron o para indicar que algún pedido ha venido mal, y más cosiñas. Tengo la capacidad suficiente para hablar con cualquier persona de buenas maneras y casi nunca he discutido con nadie por nada. Si llegué a discutir, fue porque la otra persona no estaba dispuesta a aceptar reclamaciones ni a escuchar y a mí eso me jode bastante, siendo claros, porque, si eres responsable de un problema, lo mínimo que se puede hacer es escuchar al cliente y hay veces en las que yo misma le dije a Silvia que cambiásemos de proveedores. Yo misma busqué otra empresa que pudiese satisfacer nuestras necesidades; pero hablar del trabajo aquí es muy agobiante, así que pasaré a hablar de otra cosiña más divertidiña.
Ayer hicimos una foliada impresionante a la que, al fin, asistió Artemisa, pero porque era el cumpleaños de Silvia, muchas veces me lo dijo. No vino porque realmente le apeteciese venir, sino porque se sentía en un compromiso y también me dijo que, si no iba, sería muy complicado que después las demás pensasen en ella como una posible amiga. Eso me hizo pensar mucho. Empecé a preguntarme si Artemisa se sentía sola aquí. Si es cierto que no tiene amigas como las tenía en Barcelona. Allí, allí había mucha gente en la que confiaba. Aquí no. Aquí sólo me tiene a mí y a su hermana, pero, para hablar con ella, tiene que llamarla por teléfono.
Yo la verdad es que muchas veces me olvidaba de que estaba, pero eso me pasaba porque no estoy acostumbrada a que ella venga conmigo, mas los momentos en los que estuvimos compartiendo la música y bailando fueron maravillosos. He de decir que, al principio, sí toqué más con Ialma, pero luego tocó otro grupo al que invitaron a la foliada y me dediqué más a bailar y a beber, que ayer sí bebí un poquiño más que otros días. Fue muy divertido y me reí mucho, pero no podía evitar recordar a Lúa. Sé que no está bien que piense en ella si estoy tan bien con Artemisa, tan feliz y cómoda, si la amo tanto; pero es algo que no puedo evitar, es como si mi alma viviese fuera de mis pensamientos en ese ámbito, es como si ella misma tuviese una mente pensante que le hace pensar en cosiñas que ya fueron y sobre todo en ella, ella me ocupó el pensamiento y el alma durante la mayor parte de la noche. La música sonaba como si surgiese de su recuerdo y la echaba de menos porque me resultaba extraño que ella no estuviese allí conmigo también disfrutando de la música. Estaba Artemisa, que me sonreía continuamente, y estar entre sus brazos me hacía volar, bailar con ella y enseñarle los puntos de la muiñeira y de las jotas que sonaban, formar pareja con ella, todo me hacía soñar, era como si estuviese en el recuerdo de una memoria antigua, y era como si aquélla no fuese la primera vez que vivíamos algo así. Sé que ella también se lo pasó muy bien.
Mas todavía tenemos pendiente esa conversación en la que ella tiene que confesarme lo que le ocurre conmigo. Puedo imaginar que está seria y preocupadiña porque tiene la sensación de que me acuerdo demasiado de Lúa, pero yo no estoy tampoco todo el día hablando de ella, de verdad; mas, a veces, inesperadamente, sale alguna canción que fue nuestra, sale mencionada por alguien, y lo primero que hace Artemisa es mirarme a los ojos. Sé que lo hace para adivinar las emociones que me llenan el alma en ese momento. No sé si me molesta que me observe tanto, pero sí me siento incómoda porque es como si ella quisiese detectar cualquier señal que le indique que aún recuerdo mucho a Lúa, para luego echarme en cara que todavía pienso en ella, que sigo amándola.
El jueves tuve otra visita en la psicóloga, pero tampoco voy a contar aquí todo lo que hablamos. Sólo me dijo que pensase en lo que sentía, que era muy importante que reconociese mis sentimientos; pero yo sé muy bien lo que siento. Sé que amo a Artemisa, que quiero estar con ella para siempre, que la amé en otras vidas y el amor que nos unió siempre fue tan fuerte que ni tan siquiera la muerte pudo deshacerlo; pero también puedo reconocer que necesito a Lúa, la necesito en mi vida, porque ella fue muy importante siempre y los momentos que vivimos fueron tan hermosos que no puedo olvidarlos. No puedo dejar de rememorar esas tardes que compartíamos, esos momentos que nada puede describir. Las semanas que vivimos juntas el año pasado me parecían parte de un sueño, me parecían de mentira, como si fuesen parte de una historia que nada tenía que ver con mi vida; pero era nuestro, todo eso era nuestro, y ella se marchó tan de repente que ni tan siquiera pude hacerme a la idea de que nuestros momentos tenían fin. Y creo que todavía no me he acostumbrado a que ella no esté. Siento que me falta algo, pero también es verdad que no llevo esa tristeza como algo horrible que me destroza el alma, sino como una nostalgia hermosa que me hace recordar con cariño todo lo que vivimos.
Descubrí que incluso la tristeza nos enseña cosiñas que otra emoción nunca nos enseñaría. Es una voz que te habla resaltando detalles que nunca percibiríamos. La tristeza nos hace profundos y reflexivos. Vemos la vida con otros colores mucho más densos que lo tiñen todo de belleza. A mí me gusta la tristeza, me gusta sentirme tristiña rememorando un momento hermoso, porque esa tristeza es un latido que me hace saber que mi alma está viva, sigue viva después de sufrir tanto dolor y tanta decepción. No sé dónde está el límite de mi alma. Quizás todo el sufrimiento que la hinchió durante años la hizo inmensa, porque me cuesta creer que yo siga teniendo la capacidad de apreciar las cosas más bonitas de la vida después de perder en tantas ocasiones las ganas de vivir, la consciencia de mí misma, la cordura. Es como un milagro que aún pueda seguir siendo como soy. Nunca morí, nunca me mató todo el desprecio que me dedicaron durante años, no me mató la morriña enfermiza que me destrozaba el corazón, que sólo me hacía ansiar desesperadamente volver a mi tierra, que tanto daño me hacía cuando me daba cuenta de que mi sueño de regresar se desvanecía en la oscuridad. Sigue mi alma viva y fuerte después de ser maltratada violentamente por la ansiedad y la depresión más profunda. Y eso es lo que tiene que importarme de verdad, que la vida nunca me ha dejado de dar oportunidades para renacer, para ser yo misma.
Y hoy voy a cambiar de diario. Hoy voy a transcribir unas líneas del diario que escribía cuando tenía sólo ocho años. He de decir que no escribía nada bien el gallego. Escribía contrayendo prácticamente todas las palabras. Escribía tal como hablaba y también empleaba muchísimos dialectalismos (algunos de los cuales he dejado porque me parecen muy bonitos, pero otros los quité por parecerme muy distantes de la norma). He decidido corregirlo todo para que la lectura pueda ser comprensible. Digo esto pensando en Artemisa; la única persona a la que le permitiría sumergirse en mi diario, porque a ella no quiero esconderle nada, nada de nada, quiero ser siempre sincera con ella. Si alguna vez quiere conocer todo lo que tengo en el alma, sólo le bastará con asomarse a mi diario. Aquí me encontrará totalmente transparente, sin velos ni restricciones.
También he de decir que, cuando era niña, no me importaba mucho el día en el que escribía. Simplemente iba al bosque y, sentada entre los árboles, comenzaba a escribir lo primero que se me pasaba por la cabeza, sólo sintiendo que me apetecía muchísimo intentar expresarme a través de las palabras. Los momentos en los que escribía no tenían tiempo. Olvidaba todo lo que formaba mi vida y sólo me centraba en mí misma y en lo que sentía. Lo que no he corregido casi es el vocabulario que usaba para escribir porque, entonces, cambiaría el sentido de mis frases y mi espontaneidad. Y he aquí mis recuerdiños vueltos palabras, pertenecientes al año 1984:

8 de noviembre:
Volviendo de la escuela, espié entre los árboles como siempre, buscando algún animaliño que pueda verme, pero sólo los pájaros más valientes llenan el bosque oscuro y frío. Las hojas cubren el suelo de la carretera pequeñina que une mi aldea con la aldea en la que está la escuela. Me gusta caminar pisándolas, arrancándoles esos “crac, crac” que hacen cuando acaban de morir. Me gusta removerlas con mis manos, acostarme en ellas y arrastrarme por el suelo, envolviéndome en ellas mientras la luz muere, porque cuando vuelvo de la escuela ya hay una luz ceniza en el cielo, como decía mi abuela, que decía que el sol manda cenizas al cielo cuando muere. Me gusta mucho el crepúsculo porque me hace sentir muy cerquiña de ella, de mi abueliña, que ya hace un mes que se marchó para siempre, pero aún no puedo entender que no esté. Sé que no está porque su casiña sigue cerradiña como si no hubiese vivido allí nadie, pero me parece que ella está aún a mi lado en las noches, calmándome cuando tengo pesadillas y aún la espero para que vayamos a buscar erizos, que este año casi no pudimos ir, y de repente recuerdo que ella no va a acompañarme a ninguna parte. Nunca más veré su cuerpo, nunca podré coger su mano. Y tengo mucha saudade de ella. Y además quiero entrar en su casa y encender la lareira para sentarme al calor del fuego y verla en las llamas. Pero su casiña está cerrada y quiero entrar, pero no me lo permiten. Y cuando celebramos Magosto se notaba mucho que no estaba. Mi madre decidió estar de luto y no salió a celebrar nada, pero pienso que estar de luto es una manera de decirles a los muertos que no tienen derecho a vernos felices y por eso yo sí que fui a la celebración con los vecinos porque sé que mi abuela querría que estuviese allí. Asamos las castañas, danzamos, cantamos mucho, removí en el fuego y me explotaron muchas castañas, pero me reí mucho, y estuve muy feliz porque la sentía muy cerquiña de mí, oculta entre las sombras, también con nosotros disfrutaba de la fiestiña.
En la escuela, la maestra intenta que le cuente por qué soy tan callada, me hace permanecer en la clase cuando acaban las lecciones, y, cuando se han ido todos ya, pues me dice que he de intentar relacionarme con los demás para tener amigos, que tienen amigos todos, son amiguiños todos. A mí tanto me da que sean amigos. No son rapaces que vaya a ver en mi aldea y, si viviesen aquí, tanto me daba porque a mí no me gusta hablar con ellos. No puedo contarles que echo de menos a mi abuela, no puedo hablarles de ella porque sé que no entenderían que ella ha muerto. Sé que ni siquiera saben qué es la muerte, cómo se vive la muerte. Son niños, sí, muy niños. Tampoco entenderían que me guste tumbarme en el suelo y jugar con las hojas marchitas, o quizás sí pero como se trata de mí, que soy la rariña, pues no jugarían nunca conmigo. Me gusta estar cerca de lo que no está en este mundo. Jugar con lo que no tiene vida ya, como jugaría con mi abuela si viniese a mí convertida en una aparición. La busco entre las sombras de la noche sin que nadie lo sepa porque sé que yo puedo ver a los muertos. Lo supe enseguida una tarde en la que estaba con mi madre paseando por el bosque buscando erizos cuando vi que algo se movía entre los árboles. Le dije a mi madre que había algo ahí que nos acechaba, pero ella no veía nada. Insistí, pero entonces supe que ella no lo veía, que no veía esa masa de luz ceniza que había bajo el cielo, entre los árboles, que tenía forma humana, de cuerpo volando, como si los pies no tocasen el suelo. Luego le contó esto a mi abuela y ella no le dijo nada, pero, cuando estuvimos solas, me dijo que no hablase nunca de esas cosiñas que veía y que parecían no tener cuerpo. Ella sí sabía que yo veía a las ánimas, como supo que vi el Avexón, que fue en la noche de Samaín, la mejor noche del año, cuando la frontera que separa la vida de la muerte se desvanece y podemos entrar en contacto con los que se fueron.
¿quién puede pensar que yo voy a hablar con esos niños que ni tan siquiera entenderían esto, que tendrían pesadillas si les contase estas cosas? Yo no tengo pesadillas con los muertos. Tengo otras pesadillas. A mí los muertos no me dan miedo. Sólo son espíritus, no hacen nada, no pueden hacernos nada, pero aquí la gente no habla de los muertos, les tienen mucho respeto. Yo también, pero los trato con más naturalidad. Tal vez me lleve mejor con ellos que con las personas, como me pasa con los animales. A mi vaquiña sí le cuento todo porque ella me entiende, me mira con sus bonitos ojos cuando le hablo y sé que me escucha. Es a la que le digo cuánto echo de menos a mi abuela. A mi madre no puedo decirle esto porque ella también está muy tristiña y sé que se pondría más tristiña si le dijese esto. Por eso se lo digo a mi vaquiña, la Terriña, que se llama así porque es marrón como la tierra, tan bonita que es, y tan dulciña. A veces parece dorada como los últimos rayos del día.
Nunca le diría esto a ningún niño de ésos que van a la escuela conmigo. No sé por qué me siento tan lejos de ellos. Es como si no fuésemos iguales para nada, como si fuesen de otro planeta. Hay otros planetas en los que no sé si hay vida, pero leí esta expresión en un libro y me hizo mucha gracia. Ser de otro planeta... Quizás la que es de otro planeta soy yo, que no me parezco a ninguna persona que conozco. Todos piensan de modo similar. Esos niños sólo piensan en correr y tirarse cosas, jugando se supone, pero yo les he visto sangre alguna vez. Yo prefiero caminar soliña mientras leo o busco a los animales.
Hay una rapaciña que viene a la aldeíña los veranos que tal vez sí pudiese entenderme, pero ella es mayor que yo. No sé cuántos años tiene, pero es más alta y guapa, muy bonita, porque parece una moura de ésas de los cuentos, con los cabellos rojiños, casi naranjas. No sé de dónde sacó ese color de cabellos. Y tiene los ojos grandes y verdes como la hierba. Pero ella es mayor que yo y creo que nunca se preocuparía por hablar con una rapaza como yo, porque saber que tengo no sé cuántos años menos que ella seguro la echaría atrás. Y yo no me voy a acercar a ella porque no puedo, no soy capaz de hablar con alguien que no conozco. Me da mucha vergüenza y se me pone una cosa en la garganta y no puedo hablar, es como si mi voz se convirtiese en piedra. No puedo hablar y menos puedo hacerlo si comienzan a decirme: “venga, Agnes, di algo, saluda, pregunta esto o aquello otro, no dices nada, ¿por qué? ¿Qué te pasa? No tengas vergüenza, no seas tímida, que es la no sé quién, venga, habla, habla, ay esta rapaza que no dice nada, es que es muy tímida y no le gusta hablar...” si saben que no me gusta hablar, ¿por qué quieren hacerme hablar? Yo prefiero trabajar en silencio la tierra, que con la tierra puedes hablar si quieres, no estás obligada hablar, y con los animales igual porque ellos entienden el lenguaje que no se oye, Los gestos y las miradas que les dediquemos, ellos entienden eso mejor que las palabras, Y por eso me siento tan a gusto con ellos, con la tierra y con los animales, porque no me piden que haga nada que no quiero hacer.  
Pero con los demás, ay, qué lío, siempre igual, teniendo que cumplir y callar cuando quiero hablar, porque cuando vi el “Avexón” pues quería comentarlo con mi madre, pero, no, tenía que callar porque de eso no se habla. No se habla de las cosas de las que quiero hablar y de las que no quiero hablar me hacen hablar.
Esa rapaza que digo, que se llama Lúa, es de la ciudad, de Ourense, y he hablado con ella muy poco, pero porque me obligaron, y sé que no me entendió, quiero decir que no entiende mi acento, que es muy cerradiño. Dicen los de la ciudad que los de aldea hablamos muy distinto y que no hablamos fino ni elegante, que incluso no sabemos hablar castellano. Yo hablo un castellano lleno de palabras gallegas, es verdad, pero leo mucho en castellano porque desgraciadamente la mayor parte de los libros que puedo leer están en castellano. Supongo que alguna vez los traducirán al gallego. A mí me gustaría traducir libros al gallego de muchas lenguas, del inglés al gallego, del francés al gallego. Incluso me gustaría enseñar gallego a los de la ciudad, que lo hablan bien, pero con muchos castellanismos, que así llaman por aquí a las palabras que no son gallegas y que emplean hablando en gallego, sin tener que hacerlo.
Y esto tampoco puedo hablarlo con los demás rapaces porque ellos qué van a saber de esto, si hablan sin pensar en nada, pero sí reflexiono sobre todas esas cosas porque me parece que nuestro modo de hablar forma parte de lo que somos y, si tampoco nos gusta hablar, también es una manera de ser.
Yo puede que con las palabras no hable mucho, pero sí puedo hablar suficiente cuando canto o toco música. Me dicen que canto muy bien, pero que mi voz cambiará cuando crezca. No me gustaría perder esta dulzura que tengo cuando canto. Lo que no va a cambiar nunca es la voz de mi pandereta porque sé hacerla cantar y hablar desde hace muchos años, desde niña ya mi abuela me enseñó a tocarla, a percutir con estilo. Hacemos pandeiradas todas las mujeres y rapaciñas de la aldea, pero muchos me dijeron al oído que yo tocaba de un modo especial y es que de verdad yo disfruto mucho percutiendo, me siento poderosa, y las canciones que tocamos son tan bonitas ... y tan alegres todas, son casi alegres todas. Y me gustan tanto que no dejo de cantarlas. Incluso canto cuando voy de camino a la escuela, cuando ayudo a mi madre en la tierra, cuando voy por el monte con las vaquiñas de la aldea, que yo soy quien las saca para que coman en los prados, que hay muchos por aquí y muy bonitos.
Los rapaces que vienen a la aldea en vacaciones se ríen de mí porque dicen que no soy una niña fina, que soy basta como la gente del campo, pero ¿qué malo tiene eso? No soy bruta ni mucho menos. Brutos lo son ellos porque no saben tratar a los animales como los trato yo ni entienden de la siega, ni de la malla, ni de la vendimia, ni de la tierra, ni de cuándo va a llover, ni de dónde viene el viento, ni de dónde sale el sol, ni de dónde está el norte, ni de a dónde hay que mirar para saber qué día va a hacer mañana, ni de la posición de las estrellas, ni de las fiestas que montamos aquí, ni del lenguaje de las mariposas y de los demás insectos, que dicen mucho dependiendo de cómo vuelen, ni de lo que pueden decirnos los pájaros cuando se desplazan por el cielo de la tarde o del amanecer, ni de qué significa el color de las hojas que caen al suelo, que avisan de la cercanía del invierno, de cómo va a ser el invierno según venga el viento y la temperatura del aire, ni de cuánto va a llover y durante cuánto tiempo. No saben nada del campo, de los bosques, ni nombrar a los distintos árboles saben. ¿Y yo soy bruta e ignorante?
Pero a mí me gusta mucho Ourense, he ido muchas veces, aunque quede a más de una horiña de la aldea, aproximadamente, Porque además las carreteras que tenemos que coger son muy estrechas y bonitas, pero muy bonitas, y también es verdad que tenemos que caminar un buen trozo para acceder a la carretera que baja a Ourense, Porque nosotros vivimos en la montaña y tenemos que bajar a Ourense, Pero a mí me gusta mucho ir. Incluso alguna vez me atreví a ir caminando, que son un montón de horas, pero luego dormí ahí con mi madre. Pero a nosotras se nos nota mucho que somos de la aldea porque los de la ciudad caminan diferente, quizás más rápido y como si les faltase energía, no obstante, y los de aldea caminamos con más vida. Nosotros somos más veloces, pero tranquilos también. Y hablamos de un modo muy distinto, que nada tiene que ver, con un acentiño más fuerte, a mí me parece que cantamos hablando, Que no somos para nada brutos. Brutos, cuando oí esa palabra me dieron ganas de tirarles una piedriña en la cara, para que sepan de brutalidad. Brutos. E ignorantes. Ignorantes dicen, que en la escuela de aquí (o de al lado) no nos enseñan nada. Nada. Pues lo mismo aprenderemos, carallo. Y se ríen de mí porque prefiero estar con las vaquiñas. Son mejores que ellos, desde luego.
Y esa rapaza yo sé que es distinta porque muchas veces me ha defendido delante de ellos y me ha dicho que no les hiciese caso. Yo una vez la vi en Ourense, una vez que fuimos mi madre y yo para comprar ropa, porque la que tengo ya hace años que me la pongo, y estoy creciendo, y no hay quien pueda darme su ropa, que yo llevo ropa heredada. Entonces fuimos a Ourense, que tampoco podemos gastar mucho porque no tenemos dinero, así que buscamos vestidiños que no cuesten mucho. Mi madre va a vender nuestra verdura, nuestras patatas y sacos de millo a los mercados, y de pan también, que pan para los de la ciudad es la bola que sale del horno calentiña y blandiña ya, que dura días, pero para nosotros es el centeno. Pues la vi e iba con más rapazas de su edad permanecieron mirándome sin decir nada. Y Lúa dijo: “mirad, esa rapaciña es de la aldea a la que voy en verano” y ellas no dijeron nada, pero sé que estaban fijándose en mi manera de vestir, que llevaba un vestidiño de lana algo desgastadiña ya, pero era bonito, y unos zuecos de madera que tenían las cuerdiñas un poco estropeadas ya, pero no era para mirarme así, y murmuraron algo, pero no me importa que digan, si su opinión no me va a hacer rica. Pues esas rapazas no saben de las foliadas que armamos nosotros, tan bonitas, y ya me gustaría que me viesen percutir y cantar y viesen qué casiño me hace mi Terriña.
Pero Ourense es muy bonita, muy grande, nada que ver con la aldea, que bastante pequeñina es para que pueda dibujar de memoria todas las calles que la forman, y la placiña, y la ermita que hay, que ni iglesia tiene todavía. Dicen que van a construirla, pero ya hace muchos años que dicen eso, y cuando se trata de cosas importantes como el día del Corpus, Navidad y Semana Santa, que hay muchos días en el calendario que son bastante religiosos... ésos tenemos que ir a la aldeíña de al lado porque aquí no viene cura ninguno. A mí no me gusta ir a la iglesia porque me aburro infinitamente, pero sí me gusta estar en nuestra ermita porque es silente y está llena de soledad y está santa Mariña con un vestidiño blanco y con una mirada muy tierna que me recuerda a mi abuela. Siempre está abierta por si queremos entrar para rezar. Pero yo no rezo, tanto me da. Estoy allí para leer tranquilamente o escribir canciones que luego percuto en la pandereta, pero no para hablar con ese Dios en el que me cuesta creer. Algo me dice que ésa no es mi religión, pero no voy a decirle esto a nadie, dirían que soy... amiga del Demonio, y dicen de mí que soy meiga. Pero nadie lo dice alto, sólo con murmullos, porque esa palabra dicen que trae mala suerte. Meiga yo. Puede que sí, que algo meiga sea si veo a los muertos, si noto cosas que nadie más nota, si puedo comunicarme tanto con los animales, con tanta claridad, si puedo presentir hechos horribles, pero no encuentro que eso sea malo, para nada. Al contrario, me hace especial.
Pues digo que me gusta Ourense, que yo no tengo nada en contra de los de la ciudad ni de la ciudad, si comer allí es una delicia, si me gustan sus calles antiguas y la elegancia que hay. Me siento muy pequeña ante el Miño, que bien grandiño es, no como aquí, que dicen que es el Miño el río que tenemos, pero luego los de la ciudad dicen que no, que es un amigo del Miño, pero no el Miño, pero yo sí siento que es el Miño, por muchos nombres que le den, es el Miño porque tiene sus aguas y habla como él, en silencio. No hace ruido, ningún ruidiño, cuando va entre las roquiñas.
Qué bonito es el Miño aquí en la aldea, pero qué bonito es en Ourense, en ese paseo tan larguiño con árboles, y luego qué bonito es el puente romano, tan duramente construido, tan fuerte, y la antigüedad de las calles. Me da pena que estén construyendo más edificios porque va a desaparecer la visión de las lejanas montañas, que están ahí cuando las miras desde el puente. Pero yo tengo recuerdos que no sé si viví allí alguna vez, porque le hablo de ellos a mi madre y me dice que eso no lo he vivido, y yo sí que lo he vivido. Incluso a veces siento como si soñase y mi madre tiene que llamarme muchas veces para que reaccione porque me fui lejos, lejos en los pensamientos, como si éstos fuesen el Miño y me arrastrasen a otro tiempo.
Y es un otoño frío y lejano. Ese día que vi a Lúa era primavera y yo todavía tenía siete años. Mi abuela se había quedado en la aldeíña pero a mí me habría gustado que viniese a Ourense con nosotras. Y yo no sabía entonces que nunca podría venir, nunca más.
Compramos un vestido muy bonito y unos zapatos nuevos que sólo me pongo cuando son fiestas porque no quiero estropearlos. Mi madre me preguntó si quería que me comprase algún juguete, pero yo le dije que no, que quería un libro, y entonces compró el de Cantares Galegos de Rosalía de Castro, una edición sencilla y antigua, qué bonita es, y estoy volviendo música los poemas que tiene, que escribió. Quedan muy bonitos, como “Adiós ríos, adiós fontes, adiós regatos pequenos; adiós vista dos meus ollos, non sei cando nos veremos”, que dice “miña terra, miña terra, terra onde me criei... Miña terra, adiós, adiós” y yo espero no tener que decirle nunca adiós a mi tierra. No quiero marcharme de aquí porque aquí lo tengo todo. No me falta nada y no quiero más nada, sólo esta tierra, estos animales, ir a la escuela para que me enseñen cosiñas nuevas, leer esas cosiñas en los libros y crecer con los vecinos de la aldea entre pandeiradas y foliadas, crecer con las fiestas y con los días de invierno, con la nieve y la lluvia que nos alejan de todo el mundo. Quiero permanecer aquí porque el mundo lejos de Galicia para mí no es mundo ya, es algo como el universo, que sé que existe, pero no me interesa y sé que por allí fuera de aquí no hay nada que pueda hacerme tan feliz. Pero sé que nadie entendería que una niña de ocho años esté pensando en estas cosas. Mejor callar, entonces sí callo, será lo mejor, y sólo yo lo sabré.
Y me voy porque mi madre no soporta que tarde cuando vuelvo de la escuela. Además quiero ayudarla con los animales.


1 comentario:

  1. Silvia siente mucha confianza con Agnes y se nota que le gustaría que se quedase con la cafetería. Yo creo que eso a Agnes le haría muy feliz. Ha demostrado que es capaz de solucionar problemas. Ponerse al frente de un negocio y que funcione a las mil maravillas, y no solamente eso, es encantadora con los clientes y disfruta haciéndoles felices. Esa cafetería es algo ya muy suyo y yo creo que atrae a la gente con su luz mágica. Artemisa fue al cumple de Silvia, pero por compromiso. Al menos se lo pasó bien, pero sigue preocupada y con una actitud rara. El tema de Lúa le preocupa mucho, siente celos. No le doy la razón, Lúa está muerta, pero es verdad que puede “dañar” la relación que no pueda superar su muerte, que piense todo el tiempo en ella o que Artemisa la note triste por eso. A la psicóloga le confiesa que no logra superar su muerte, que no acepta que ya no esté. Espero que le ayude a superarlo o sobrellevarlo mejor.

    Me sorprende mucho que le guste sentirse triste. Me cuesta comprenderlo, pues a mi la tristeza no lo tiñe todo de belleza ni de colores bonitos, a mi me desestabiliza, lo veo todo negro y me quita las ganas de todo. Ella sin embargo, es capaz de disfrutar la tristeza, sacarle brillo y darle la vuelta. Lo malo es que eso a lo mejor Artemisa no lo capta, y al verla triste, se contagie, y piense cosas que no son y viva una tristeza no tan bonita como la que vive Agnes.

    ¡No me esperaba un diario de Agnes! Con tan solo 8 añitos sabía expresarse muy bien. Su diario es un popurri de pensamientos, de deseos y preocupaciones. Experiencias y sentimientos muy profundos, muy personales. Habla de la muerte de su abuela con mucha naturalidad, aunque no comprenda del todo porque se ha ido así de repente. Ya dejaba ver lo mucho que amaba la naturaleza, trabajar en la tierra y los animales. Prefiere estar con los animales, con la tierra en silencio, que relacionándose con los humanos jajaja. Eso también se debe a su nivel de inteligencia. Es muy superior a la de los niños de su edad y los ve infantiles e inamduros. Es normal que prefiera no estar con ellos. Ella tiene unas inquietudes mucho más profundas que los niños de su edad y se siente incomprendida. Da un poco de miedo cuando dice que busca la aparición de su abuela para jugar con ella, en la oscura noche...madre mía jajaja, da miedo. Aunque a ella no le da miedo los muertos no los espíritus, teme más a los vivos y cree que se llevaría mejor con los muertos que con los vivos jajaja. Me ha hecho gracia la vaca Terriña, ahí tiene una amiga con la que hablar, aunque no le conteste. Es complicado comentarlo todo, habla de Lúa, que le parece muy guapa y que no es capaz de hablar con ella, cree que no podría sentir interés por ella, por ser más pequeña. Le gustaría ser traductora y enseñar gallego, la acusan de basta y de meiga (vaya combinación jajaja), pero le importa un pimiento, ya adora Ourense desde pequeña y prefirió un libro a un juguete. Son muchísimas cosas a resaltar, es una entrada muy intensa, sobretodo el diario, que cuenta muchísimas cosas, como lo haría una niña de 8 años, según le viene a la mente y con su peculiar forma de expresarse. Muy divertida la entrada. Con este diario, hemos conocido un poco mejor a Agnes.

    ResponderEliminar