lunes, 2 de julio de 2018

DIARIO DE AGNES: MARTES,26 DE XUÑO DE 2018


Martes, 26 de xuño de 2018

De novo estou escribindo no tren. Custoume moito atopar un asento que me gustase, porque eu odio eses que van de lado, porque me mareo moito. Parece que, como o ano pasado, atopei gusto nisto de escribir cando saio de traballar. O ano pasado escribía moito no tren, escribía a novela na que contaba máis ou menos os recordos que tiña gardados na miña ialma; pero a que eu era o ano pasado non ten nada que ver coa muller que son hogano. É certo que aínda sigo tendo os meus cambios de ánimo, pero o ano pasado custábame moito atoparme en min mesma, non me quería case nada, non sabía apreciarme. E creo que, malia que aínda sinta tristura de cando en cando, estou máis reconciliada comigo mesma. Por iso o ano pasado sempre escribía con xenreira, con demasiada impotencia, con moito desánimo, vendo sempre o peor de cada unha das miñas lembranzas, incapaz de recoñecer que a miña infancia foi unha das máis bonitiñas que podería ter vivido, que me podería tocar no mundo, malia que tivese falla de moitas cousas que daquela eu nin sequera pensaba. Escribía deixándome levar pola rabia que sentía por todo o dano que me fixeran ao largo da miña vida, por sentirme tan desprezada polo mundo e mesmo pola miña propia vida. Agora sei que non era así, que o vía todo dende un punto de vista terxiversado, que a realidade non era como eu a vía, como eu a sentía. Hei de dicir que, cando estou tan triste, tan afundida na miña dor, vexo a realidade mudada de cores e de sensacións. Non vexo a realidade tal como é. Artemisa sábeo moi ben, que me pasa iso, pero, nese momento, eu non son quen de recoñecelo. Se alguén me dixese que as cousas non son como eu as percibo, eu berraría con impotencia, dicindo que ninguén coñece a miña propia vida mellor ca min, que eu son a única que sabe o que vivo e que ninguén pode imaxinar o que eu sinto. Mais agora coido que as cousas son moi diferentes. Non sei por que me sinto así, con esta capacidade de quitarlles aos meus recordos todo o que me doía daquela, non sei por que agora podo recoñecer con tanta sinceridade que fun a rapaciña máis feliz do mundo e que me sentía querida polos meus veciños. Non sei por que pensei que ninguén me quería e que todo o mundo me rexeitaba. Non era certo. Non sei por que estaba tan convencida de que a miña nai quería afastarme da miña terra porque non me quería. Non sei por que, sempre que falaba do que me pasara, dicía que a miña nai botoume fóra do seu lado porque non me comprendía. Eu sabía moitas cousas que ela nunca me dixo directamente, pero sabía que eran certas. Mais, no momento no que escribía, esas cousas para min non eran importantes. Importaba máis o feito de que ela me tivese arredado da miña terra, do meu único fogar. Agora, case trinta anos despois, podo recoñecer moitas máis cousas, podo contar a verdade, unha verdade que non está terxiversada pola miña dor nin pola miña tristura.

Pero nesta entrada quero contar varias cousas. Non sei se poderei facelo, non sei se serei quen de explicalo todo, pero intentareino. O primeiro que quero dicir é que teño que confesar unha cousa da que non lle falei a ninguén, unha máis entre tantas, entre esa morea de cousas que teño só dentro de min e que xa van saíndo da miña ialma. Non lle contei a ninguén unha cousa que fixen a semana pasada. Nin sequera o sabe Artemisa. Non llo direi ata que esa cousa que fixen teña resultados. Non creo que tarde moito en chegar ese momento. Se non chega nunca, pois nada, ao menos tereina escrita aquí, pero, se pasa, pois xa lle contarei todo. A semana pasada envieille unha carta á miña nai. Pensei en todo o que lle quería dicir, todo o que non fun quen de dicirlle cando estivemos en Galicia a piques de entrar na miña aldea, cando tiven ante min a oportunidade de volver ás rúas da miña aldea, de buscar a miña casa entre todas as que sempre estiveron alí, cando fuxín da oportunidade de falar coa miña nai. Tiña na miña mente todo o que lle quería dicir, sabía como lle falaría, que lle diría cando me mirase aos ollos despois de tanto tempo sen facelo,, se é que era quen de mirarme. Pero gardeime todo iso para min e, co paso dos días, sentín que non podía seguir calando todo iso. Non me sinto capaz de chamala por teléfono ou de ir buscala outra vez para despois darme a voltiña e fuxir. Pero si son quen de lle escribir unha cartiña para que saiba que aínda existo, que lembro dela, que non lle gardo nin a máis pequena pegada de rancor. Tamén lle quería escribir para que ela tivese a oportunidade de explicarme o que sinte, de contarme que pasou en realidade. E aínda agardo con moita ilusión esa resposta. Non sei se quererá responder, pero todos os días miro na caixa do correo da nosa casa cunha esperanza que había moito tempo que non sentía.

Teño aquí a copia da carta que lle enviei. Primeiro escribina no ordenador, imprimina e despois copieina a man, para que lembre da miña forma de escribir, porque non quero que as primeiras verbas que de min recibe despois de tanto tempo sen saber nada de min estean escritas dese xeito tan frío e tan distante. Escribín a carta a man no tren porque non quería nin quero aínda que Artemisa saiba que estou facendo isto. Non sei por que non quero que o saiba de momento. Quero que sexa unha cousa miña, unha reconciliación co meu pasado, e quero que de momento isto permaneza no silencio. Ademais tampouco quero que Artemisa estea preocupada por se me contestou ou non. Quero sufrir a espera eu soíña, sen preocupar a ninguén máis. Non quero que ela estea pendente de se teño resposta ou se a miña nai decidiu esquecerse por completo de min.

Teño aquí a copia da carta que lle escribín e, aquí, nesta entrada, escribireina para que tamén pertenza a esta época na que, amodiño, estou reconciliándome coa miña vida, con todo o que vivín e o que fun sempre. Agora sinto que pouco e pouco van pechándose esas feridas que tan profundamente tiña feitas na miña ialma, coma se o tempo estivese axudándome a sandar esas feridas.

Pois a carta que lle escribín é esta:

Querida naiciña:

Son Agnes, a túa filla.

Non sabía como chamarte, pois hai tanto tempo que non falamos que non sei como preferías que me dirixise a ti, se co teu nome ou coa verba que define o que ti es para min. Ao final decidín que te chamaría nai, naiciña, como te chamei sempre, porque, malia todo o que pasou, ti segues sendo a miña nai. Es a miña nai nas miñas lembranzas e neste presente no que só queda o teu recordo. Por iso queríache escribir. Hai moito tempo que quería falar de novo contigo, dicirche que aínda existo, que aínda respiro, que sigo eiquí. Sei que, durante todos estes anos, non deixaches de preguntarte se eu aínda estaba viva, onde estaba, onde vivía, que fora de min. Sei que sempre estiveches pensando en min, sempre te sentiches mal por todo o que pasou. Sempre o souben, pero ata agora non me sentín quen de recoñecelo nin de escribirche porque, durante moito tempo, gardei na miña ialma unha tristura moi grande que me impedía recoñecer que aínda te botaba moito en falla, que todos os días sentía que te botaba de menos, que quería saber como estabas.

Hai dous meses, estiven a piques de voltar á nosa aldeíña, estiven a piques de entrar na primeira rúa que se agocha no bosque e buscarte, pero non puiden facelo. Quería falar contigo, quería volver ao meu pasado e atoparme de novo con todo o que alí deixei, pero non fun quen de cruzar esa liña invisíbel que separa o meu pasado do meu presente porque era algo moi intenso para min, porque non sabía se ti quererías recibirme ou falar comigo. Por iso pensei que era moito máis doado falar contigo a través desta cartiña que che escribo con moito agarimo. Non che quero recriminar ren, non che quero botar en cara ren, ren do que pasou. O único que quero é que saibas que quero falar contigo, que quero que me expliques o que ti viviches. O único que quero é que poidamos falar acougadamente, xa sexa a través das cartas ou a través do teléfono. Aínda lembro o número da nosa casa. Dime, se queres, se segue sendo o mesmo e eu chamareite cando queiras. Se non queres saber ren máis de min, tamén o entenderei. Entenderei que queiras deixar atrás todo ese pasado que aínda che doe tanto. Respectarei a túa decisión, prométocho.

Estiven lembrando ultimamente, e moito, todo o que vivín na nosa aldea, o feliz que fun sempre, todo o que me deches, malia todo o que pasou despois. Nunca poderei esquecer todo o que loitaches por min, todo o que me ensinaches, todo o que me coidaches, como sempre confiaches en min. Quero saber que sentiches ti sempre, para te entender moito mellor, para entender o que pasou. Se queres, eu pódoche explicar todo o que vivín dende que me afastaron da miña terra, da nosa terra, pero tamén preciso saber se estás preparada para escoitalo todo, para comprender todo o que vivín dende aquela. É moi duro e triste, por iso tesme que asegurar que o queres saber, que desexas saber que me pasou dende ese día.

Naiciña, eu sigo amando todo o que tiven sempre, sigo amando Galicia como daquela, sigo amando a nosa aldea, os nosos bosques, as nosas leiras, o noso río. Nunca o deixei de facer, nunca, por moitos anos que pasasen, por moi lonxe que estivese de todo. Eu sigo sendo a mesma rapaciña que tería dado a súa vida pola súa terra. Aínda o faría. Non desapareceu o amor que sempre sentín por ela, nunca, e sei que nunca o fará. Non puiden volver á nosa terra ata o ano pasado. Vivo moi lonxe de Galicia e iso mátame, naiciña miña, mátame todos os días, pero soño todos os días, a todas horas, con poder voltar para sempre e non ter que marchar de alí nunca máis.

Teño moito que contarche, moitísimo.

Agardarei esperanzada a túa resposta. Nai, pasaron case trinta anos da última vez que nos vimos, que sei que non será a derradeira ou iso é o que máis desexo. Despois de tanto tempo, agora é cando si son quen de falarche, de enfrontarme ao que tanto dano me fixo.

Aínda te quero, nai, porque es a muller que me deu a vida. E iso nunca poderá cambiar.

Agnes

Escribín moitas cartas que borrei, escribín unha trala outra sen que ningunha me convencese, pero ao final deixei esa porque entón non tería escrito ningunha, aínda que teño que recoñecer que acabei escribíndolle as cousas todo mesturadas, sen case claridade. Teño unha intuición moi forte de que me responderá, de que esta semana recibirei a súa resposta, e iso faime sentir unha cousa tan forte que case non son quen de aturala. Non sei como fun capaz de enviarlle esa carta. Fíxeno a semana pasada, o xoves da semana pasada, unha mañá na que saín da miña casa para ir ao traballo. Amencía sobre min e, antes de botar a carta na caixa do correo, desexei que esa non fose a derradeira que enviaba. Pechei os ollos con forza cando ouvín que esta caía no baleiro. Xa non había volta atrás. E sentín unha mestura moi forte de medo, de ilusión e de alivio, sobre todo de alivio. Sentín que, aínda que pode que non me conteste, me quitara un inmenso peso de enriba, que xa rompera por fin coa barreira que me impedía enfrontarme ao meu pasado, e, mentres ía de camiño á estación, non deixei de limparme as bágoas que todo o tempo me saían dos ollos. Estaba tan emocionada que non podía deixar de ter ganas de chorar, aínda que eran moi leves. Nunca crin que fose quen de facer algo así. E non o contei ata agora porque prefería contar todo iso que había tanto tempo que quería explicar e porque era algo tan grande para min que case non podía pensar niso.

Pois tamén quería seguir falando de todo o que vivín despois desa tarde que compartín con esa rapaciña tan especial e curiosa que, en realidade, nunca coñecín con profundidade. Por iso penso que o que sentía por ela non era amor de verdade, senón unha atracción moi forte. Ela era moi fermosa, tiña uns ollos moi escintilantes e un sorriso moi máxico que me roubaba o alento cada vez que mo dedicaba.

Pero, a partir da conversación que mantivemos, todo foi distinto. Non sei por que, pero nunca poderei esquecer todas as palabras que despois compartimos. Quedaron gravadas na miña ialma con moita forza, como se alguén as tivese escrito con lume.

Ao día seguinte dese no que comezaban as festas da miña aldea, eu non fun á praciña da aldea para seguir celebrando cos demais, para seguir danzando, cantando e comendo con todos. Non fun porque non me sentía capaz de facelo. Non o fixen ese día, nin ao seguinte nin ao seguinte e estiven sen facelo durante polo menos catro días. Prefería quedar na miña casa lendo ou estudando calquera cousa e xa ir pola noite, cando xa case non quedaba ninguén na praza, só os gaiteiros e quen sabiamos tocar as pandeiras e os pandeiros. A música esmorecía xa, pero todo estaba tan fermoso que non podía evitar que unha forza me arrastrase e mesturábame entre as pouquiñas persoas que quedaban alí. Despois camiñaba polo bosque, pensando en todo o que ela me contara. Non podía crer todo o que me dixo. Non podía e negábame a facelo, pero sabía moi ben que era verdade, que dentro de pouco afastaríanme de Galicia sen que eu puidese facer nada para evitalo. Queríalle preguntar á miña nai se iso era verdade, pero, cando estaba a piques de facelo, esa tristura que eu sentía convertíase en medo e quedábame sen voz.

As nosas festas estaban a piques de rematar. Dende o primeiro día, eu non compartira con ela ningún momento máis. Eu sabía que me procuraba, pero eu fuxía dela. Tamén sei que ela veu buscarme á miña casa algunha tarde, pero a miña nai dicíalle que estaba doente e ela conformábase con aquela resposta. Non quería vela, non quería que me preguntase por que estivera tan ausente.

Mais, o derradeiro día de festas, sabendo perfectamente que ma podería atopar, saín pola tardiña e fun á praciña disposta a despedirme desas festas tan bonitiñas e máxicas. Sabía, aínda que non o quería recoñecer, que as viviría por derradeira vez. Intentaba que aquel pensamento non me detivese, que non me fixese chorar ata quedarme sen bágoas, porque quería gozar desa derradeira festa con toda a miña ialma, quería dar todo o que eu era. Quería cantar e danzar e despois falaría cos meus veciños gozando das saborosas empanadas que cadaquén facía, e o faría todo sabendo que esa sería a miña maneira de dicirlles aburiño a todos.

Soaba la música cun ton morriñento que me facía dano na ialma. Custábame moito bailar. Quedábame detida mirando como os demais tamén escoitaban esas cancións tan fermosas que tanto nos enchían o corazón. Parecíame que o tempo deixara de pasar, que aquel intre podía ser eterno se eu o desexaba, pero a tarde avanzaba polo día, viña o solpor e, entre lusco e fusco, sentía que morría o día, que brillaban xa as primeiras estrelas da noite. Tiña ganas de esquecer a miña tristura, quería gozar da vida outra vez, coma se non soubese nada, coma se pensase outra vez que o tempo que podía vivir na miña terra era infindo; pero moito berraba ese presentimento que nacera na miña ialma como para que puidese sentir felicidade e a ledicia de estar aínda alí, en medio dos carballos, preto desa árbore que tanto amabamos todos, preto da música, envolta por completo polo soar da gaita e da zanfona e polo tanxer dos pandeiros, tan forte como os latidos do meu corazón. Non podía evitar sentir ganas de chorar, pois moi ben sabía que estaba vendo todo iso por derradeira vez, que aquela era a derradeira vez que escoitaría esas cantigas que tan dentro de min levaba, que tan ben me coñecía xa.

A música enfeitizoume, moito, arrincoume dese intre e levoume polo ar, lonxe, voando con ela, co seu son. Voaba polo ceo, baixo o solpor, indo deica os derradeiros suspiros de luz que morrían no oeste. E imaxinei que a música me levaba lonxe, cada vez máis lonxe, sobre as montañas, os vales, os ríos, as aldeas e os bosques da miña terra, que voaba coma se eu non tivese materia. Sentía que ninguén me podía obrigar a que marchase, porque a miña ialma estaba suxeita á terra por un vencello que ninguén podería quebrar xamais. E voaba coa música, ata as estrelas, lonxe de ter que marchar de alí sen eu querelo, sen desexalo xamais.

     Agnes?

Ouvín que alguén me chamaba con agarimo e sorpresa, facéndome voltar de súpeto, demasiado brutalmente, ao meu presente. Entón vin que ela estaba ao meu carón, sorríndome coma se eu levase desaparecida durante anos e ela tivese perdido a maior parte do tempo da súa vida procurándome por todos os recunchos do mundo. Decateime de que os seus ollos brillaban dun xeito especial e que o sorriso que me dedicaba era demasiado sincero e bonito. Había moito tempo que ninguén me sorría como ela o facía, se é que algunha vez alguén me sorriu así.

     Non bailas? —preguntoume abraiada e feliz—. Poderiamos bailar se queres.

Eu non sabía que dicir. Devecía por lle confesar que non podía danzar porque a tristura que levaba na ialma non mo permitía, pero os seus ollos roubábanme a voz e deixábanme case sen alento, sen saber que facer nin que dicir. Ela non deixaba de mirarme. Fixábase moito nos meus acenos, nas miñas miradas, procurando en min algo que eu non podía adiviñar.

     Por qué non viñeches estes días ás festas? —quixo saber colléndome da man—. Todos agardámoste sempre e estrañábanos moito que non viñeses.

     Non me encontraba ben —respondinlle sen mirala.

     E logo? Que che pasaba?

Non quería dicir nada. Agachei os ollos e desexei que todo se esvaecese, que ela me ignorase e marchase canto antes. Non lle quería explicar ren. Non me sentía quen de facelo.

     Queres que falemos?

     Non. Prefiro que goces da festiña. Eu íame xa.

     Xa? Pero se non estiveches case nada! Os teus veciños dixéronme que sempre que viñan as festas marchabas moi tarde á túa casa, que ti eras a que máis danzaba, cantaba e tocaba nas pandeiradas. Por que non o fas agora? Que pasa?

Tiña bágoas nos ollos. Ela díxoo moi ben: eu era a que máis danzaba, cantaba e tocaba nas pandeiradas. Era. Agora xa non o podía ser, xa non tiña sentido que o fose, porque tiña que marchar, porque me obrigarían a comezar a miña vida noutro lugar, lonxe, nun lugar que eu xamais podería sentir como o meu fogar. Eses pensamentos non me deixaban respirar, non calaban nunca. Estaban moito máis vivos cá música que soaba, tan bonita nese momento, tan doce, cada vez máis lenta. A muiñeira convertérase nunha xota e despois... nun alalá fermoso que pechaba as festas, despois de tantos días de alegría, de ledicia, de amor e agarimo. Era un alalá que non era da nosa terra, que non era de Ourense, senón de outro recuncho de Galicia que quedaba moi lonxe, pero era o que máis nos gustaba a todos, ese Alalá das Mariñas que tanto nos emocionaba. Nunca fallaba, nunca. Sempre era unha das derradeiras cancións que cantabamos todos.

Eu tamén quería cantar, pero tiña un nó moi forte na gorxiña. Ela seguíame ollando con curiosidade, intentando entender as palabras silandeiras que se escapaban da miña mirada.

     Esta canción sei tocala no piano. Ti coñécela? —preguntoume con dozura.

     Coñézoa —contesteille cun fío de voz, case sen voz—. É un alalá fermosísimo.

     E por que non cantas?

Non podía. Pensaba que, se o intentaba, a miña voz morrería no ar e soamente sairía pranto da miña gorxa, pero entón souben que, se non cantaba neses momentos, non podería facelo nunca máis diante da miña terra, diante das miñas árbores, baixo ese ceo no que morría o solpor.

Entón, suavemente, si cantei, xunta os demais, moi baixiño ao principio, coma se non quixese que ninguén escoitase a miña voz, ninguén, nin tan sequera o ar que me envolvía, que cheiraba tanto a follas, a herba, a humidade; e despois con seguridade e moito amor:

«Teño unha casiña branca
na Mariña entre loureiros,
teño paz e teño amor
e estou vivindo no ceo.
ailalala, ailalelo...

E adeus á miña casiña,
portelo do meu quinteiro,
auga da miña fontiña,
sombra do meu laranxeiro.

Ailalala, ailalelo...

Adeus, estrela brilante
compañeiriña da lúa;
moitas caras teño visto
máis coma a túa ningunha.

Ailalala, ailalelo...»

Ela mirábame abraiada, con bágoas nos ollos. Eu non sabía por que estaba tan emocionada. Seica fose porque era moi fermoso como quedaban todas as nosas voces xuntas, cantando aquela cantiga tan bonita que viña de tan lonxe e que tanto sentido tivo para min nese momento. Seica fose a melodía do alalá, tan morriñenta, tan triste, tan lenta, tan máxica.

     Tes unha voz fermosísima —díxome limpándose unha bágoa que lle esvaraba pola meixela—. Se foses a Ourense, poderías ir a algunha escola na que...

     Non irei a ningunha escola e o sabes.

     Quero falar contigo.

     Xa remata todo —musitei decatándome de que todos, nese momento, quedamos sentindo como a música esvaecíase no ar.

     Vamos un momento aos carballos, Agnes. Quérome despedir de ti.

Non lle dixen nada. Aínda tiña a miña man entre as súas, apertada con forza,e turrou de min ata que xa estivemos entre os carballos, baixo as súas verdes pólas, entre lusco e fusco, máis preto da anoitecida que do solpor.

     Marcho mañá cedo —díxome con nostalxia—. Non volveremos vernos deica o ano que vén, aínda que ti podes ir visitarme a Ourense cando queiras.

     Non volveremos vernos nunca máis, e o sabes.

     Por que dis iso?

     Sabes que esta é a derradeiriña vez que falamos.

     Por que estás tan segura?

Non lle contestei. Aínda tiña moitas ganas de chorar. Nese momento, preguntábame que senso tiña experimentar esas emocións que eu sentía con tanta forza se despois todo quedaría no esquecemento, que senso tiña aquel momento, por que me tiña que despedir dela, por que, se non lle quería dicir adeus a nada, a nada que fose parte da miña terra. Non podía deixar de pensar en que aquelas foran as derradeiras festas que vivira alí, que o vindeiro ano eu estaría moi lonxe da miña aldea e xa non podería participar nelas, eu xa estaría moi lonxe, obrigada a non poder estar alí, afastada do meu lar sen podelo evitar.

     Agnes, dis iso polo que che dixen o outro día? —preguntoume con medo—. Eu falaba sen saber moi ben o que dicía. Só che dixen o que escoitei dicir ás veciñas, pero xa sabes que moitas veces falan por falar. Como ti dixeches, son voces murmuradoras.

     Non, esta vez non —contesteille case sen voz. Xa me esvaraban as bágoas polas meixelas.

     Agnes... pero... escoita, eu irei estudar fóra cando poida, e iso non é nada malo, ao contrario.

     Non se trata diso soamente.

     E logo?

     Non importa.

     Estás chorando...

Entón sentín que ela achegábase a min e apertábame con moito agarimo, protexéndome entre os seus brazos, e comezou a aloumiñarme como había moito tempo que ninguén o facía, acariñándome os cabelos con moito agarimo, cunha dozura que me estremeceu, que me fixo sentir que me esvaecía. Devecín por apertala máis contra miña, desexei que ese intre non se fose nunca. Correspondín á súa apertiña con moito cariño, pero tamén con moita vergonza. Notaba que me ardían as meixelas. Agradecín que a anoitecida agochase a miña vergonza.

     Non viñeches ás festas porque estabas moi triste, verdade? —Eu acenei coa cabeza, dicíndolle si en silencio—. Tes medo, Agnes? —Volvín asentir—. Tes que falar coa túa nai. Ela pensa que...

     Como é posíbel que ti saibas mellor ca min todo o que ela pensa? —pregunteille indefensa arredándome dela para poder mirala aos ollos, a través das miñas bágoas.

     Porque a miña nai e maila túa falan moito, porque xa sabes que son moi amigas.

     E que di a miña nai?

     Pois iso... que quere o mellor para ti. Ela di que en Ourense non poderedes vivir nunca porque ela non ten cartos para vivir alí, pero que...

     E porque temos as nosas leiras! —exclamei con medo.

     Si, tedes eiquí todo. Ela quere un bo futuro para ti. Non quere que quedes eiquí sen chegar a ningures, quere que teñas futuro, di que eiquí non o terás, que sempre estarás coidando dos animais e dos cultivos e que ela non quere que ese sexa o teu futuro. Ela non quere que sexas pobre.

     Eu non son pobre! Eu síntome a muller máis rica do mundo se podo ter todo isto sempre comigo! —dixen salaiando.

     Agnes...

     Non quero que me digas nada máis. Ela non ten dereito a decidir por min, non o ten...

     É a túa nai.

     Non abonda...

     Agnes, pero tes que pensar en...

     Xa abonda, por favor....

     Agnes, non quero que a nosa despedida sexa así. Eu tamén quero o mellor para ti.

     E logo? Por que ti queres o mellor para min se case que non me coñeces? —pregunteille abraiada.

     Porque sei que es moi especial, porque si, porque creo que si te coñezo abondo para saber que, fóra de eiquí, te agardan moitísimas cousas boas. Eu, Agnes, eu... eu tamén son... pois...

     Es, que? —musitei con medo.

     Pois podo coñecer á xente axiña, sabes? Tamén, ás veces, presinto o que vai ocorrer. Pode que eu sexa tamén algo meiguiña —contoume moi baixiño, case sen voz—. Por iso estaba tan interesada en falar contigo, porque che quería preguntar como vivías ti, que facías, como podía saber eu se teño algunha habilidade estraña.

Aquelas verbas fixéronme sentir que a terra abríase baixo os meus pés. Non puiden evitar sentirme moi decepcionada. Non entendía por que me decepcionara tanto, pero de súpeto sentín que todo o que vivira con ela fora parte dunha mentira que ela tecera ao redor miña para que eu caese na súa trampa. Non sabía explicar por que me doía tanto que me confesase que soamente quería falar comigo porque pensaba que era coma min. Aínda que soubese que eses pensamentos eran unha tolaría, tiña que recoñecer que, ás veces, durante intres efémeros, pensara que eu tamén era especial para ela. Quíxenlle preguntar se de verdade só se achegara a min porque quería sentirse identificada con alguén. Esa razón parecíame lóxica, pero non era abondo para min. Eu crera nela. Pensara que eu lle gustaba dalgunha maneira, que ela atopara en min unha amiguiña de verdade, seica máis verdadeira cás que tiña en Ourense; pero non era así, non fora así.

     Coido que o mellor é que non falemos disto —díxenlle moi frouxiño, intentando que a miña voz non desvelase o ferida que me sentía.

     Agnes, por favor, eu preciso que alguén me escoite, que alguén me entenda —suplicoume ela cunha voz tremente—. Eu sei que ti me podes entender, que non me xulgarás.

     Non o farei nunca.

     Agnes, eu non lle podo dicir isto a ninguén. Eu sei que ti tamén es tan máxica coma min, que ti tes dons especiais que os demais non saben comprender, pero eu... eu si...

     Eu non son tan estraña como pensas —defendinme sentindo que estaba cada vez máis asustada. Non quería que coñecesen o que eu era en realidade—. Eu son máis normal do que cren todos.

     Non é verdade. Dis iso porque tes moito medo a que a xente da túa aldea poida rexeitarte, non si?

     Non, xaora que non. Eles non me rexeitarán nunca.

     E a túa nai? Non cres que te quere afastar de eiquí por iso?

     Tampouco! —exclamei a piques de estoupar de impotencia.

     Agnes, non me podes engadar, a min non. A miña avoa coñécete moi ben, coñeceu á túa avoíña tamén, e sempre me di que ela non ten ningún problema contigo, que en realidade todos te respectan moito, sabes? Aínda que tamén me dixo que, ás veces, che teñen un pouquiño de medo.

     Medo? Eu nunca lles faría dano —musitei sentindo que a miña ialma se esnaquizaba.

     Sábeno todos. Agnes, tesme que axudar, por favor.

Non podía axudala. Non sabía como facelo, pero tampouco lle podía negar a miña axuda só porque eu tivese pensado que ela quería algo máis sincero e bonito de min. Non obstante, a miña ialma, sempre tan esperta e intuitiva, dicíame que ela me enganaba. Intuía, sen saber por que, que ela estaba a me dicir todo iso para xustificar o seu comportamento. Non a cría, non a podía crer. Mais mireina aos ollos e vin que os tiña cheos de medo. Non lle podía negar a miña comprensión cando a min dábame tanto medo que me rexeitasen por ser coma eu era. Ademais, non quería facelo. Aínda que non fose verdade o que me dicía, eu tampouco tiña probas para non crela. Intentando ignorar o que sentía, pregunteille:

     Que sentes ti?

     Pois iso, que sento que coñezo á xente axiña e moitas veces adiviño o que vai ocorrer. A ti pasouche iso algunha vez?

     Pasoume, si. Eu predixen a morte do meu avó e da miña avoa. E tamén me ocorre o mesmo que a ti. Podo coñecer moi rapidamente á xente.

     A min pásame moito contigo.

     E logo?

     Sei todo de ti só mirándote aos ollos. Podo saber o que pensas, o que sintes...

     Daquela, se me coñeces tan ben como dis, saberás perfectamente que eu non poderei ser feliz nunca se me afastan da miña terra.

     Sempre a levarás no corazón, sempre sentirás esa morriña que nunca te deixará en paz, pero tamén te agardan moitas cousas fermosas, aínda que...

     E logo?

     Non podo saber moito máis.

     Si o sabes. Sabes o mesmo ca min, pero non mo queres dicir. Sabes perfectamente que fóra de eiquí non hai felicidade para min.

     Só che quero desexar moita sorte na vida, Agnes. Lembra que eiquí non poderás vivir libre nunca, nunca poderás amar libremente.

     Por que dis iso?

     Eu sempre lembrarei de ti. Por favor, non permitas que ninguén che faga dano nunca, Agnes. Ti mereces ser feliz sempre. Es moi boíña e máxica. Aburiño, Agnes.

     Pero...

     Dáme un biquiño —pediume colléndome das mans.

Deillo sentindo que unha gran parte de min quedaba nese bico que ela me devolveu en silencio. Desapareceu moito antes de que eu tivese tempo para lle preguntar por que dixera todo iso, que vira en min para estar tan segura de que na miña aldea non podería ser libre nunca. Non entendía as súas verbas. A miña aldea era o lugar no que máis libre me sentía. Alí podía correr ceibe entre as árbores, coñecíame á perfección todos os recunchos do bosque que protexía as nosas casas, coñecía todos os recunchos da nosa aldea, coñecía perfectamente como era a vida alí e sabía que fóra de alí non habería máis vida para min, non podería ser libre. E agora entendo que todo o que eu pensaba era tan certo como que agora sigo amando a miña terra como daquela. Alí tiña a miña liberdade. A miña liberdade morreu en canto me afastaron da miña terra, dese lugar no que, supostamente, eu non podería ser libre nunca.

Quedei soíña entre os carballos. A noite xa caera sobre min. As estrelas brillaban, cantaban os grilos, a lúa espallaba a súa luz polo bosque, rompendo a escuridade. Eu sabía que tiña que volver, que a miña nai me agardaba na casa, pero non me podía mover. Non podía deixar de escoitar as verbas que ela acababa de me dedicar. Soaban moi forte dentro de min, calando calquera outro pensamento.

Pero ía un pouquiño de frío e o medo e a tristura que sentía facíanme tremer. Tiña que volver se non quería preocupar á miña nai. E volvín sentindo que todo o meu corpo pesaba coma se eu fose de pedra. Camiñaba sentindo que a miña vida estaba comezando a rematar.

E iso é todo por hoxe.

Traducción:

Nota de la traductora: Hay palabras que dejé escritas en gallego simplemente porque, al traducirlas, pierden el significado original. Es el caso de “derradeira”. En gallego, existe diferencia entre última y “derradeira”. Algo que es último quiere decir que es el último de alguna enumeración, pero que después de ese puede haber más. En cambio, derradeiro quiere decir que, después de ése, ya no habrá ninguno más. Por ejemplo: a última vez que a vin (quiere decir que fue la última vez que la vi, pero que después puede haber alguna más) y: a derradeira vez que a vin (después de esa vez, ya no habrá ninguna más, nunca más). Asimismo, dejé sin traducir la palabra “nai”, que quiere decir madre y su versión diminutiva naiciña. Tampoco traduje “entre lusco e fusco” porque no tiene semejanza con nada en castellano. Podría ser “entre dos luces”, pero no quiere decir lo mismo. Se trata de ese momento en el que, en el atardecer, apenas queda luz en el cielo, pero queda la suficiente para ver sombras y lo que se esconde entre las sombras.

 

Martes, 26 de junio de 2018

De nuevo estoy escribiendo en el tren. Me costó mucho encontrar un asiento que me gustase, porque yo odio esos que van de lado, porque me mareo mucho. Parece que, como el año pasado, encontré gusto en esto de escribir cuando salgo de trabajar. El año pasado escribía mucho en el tren, escribía la novela en la que contaba más o menos los recuerdos que tenía guardados en mi alma; pero la que yo era el año pasado no tiene nada que ver con la mujer que soy hoy en día. Es cierto que aún sigo teniendo mis cambios de ánimo, pero el año pasado me costaba mucho encontrarme en mí misma, no me quería casi nada, no sabía apreciarme. Y creo que, a pesar de que aún sienta tristeza de vez en cuando, estoy más reconciliada conmigo misma. Por eso el año pasado siempre escribía con rabia, con demasiada impotencia, con mucho desánimo, viendo siempre lo peor de cada uno de mis recuerdos, incapaz de reconocer que mi infancia fue una de las más bonitiñas que podría haber vivido, que podría tocarme en el mundo, aunque tuviese falta de muchas cosas que en aquel entonces ni siquiera pensaba. Escribía dejándome llevar por la rabia que sentía por todo el daño que me habían hecho a lo largo de mi vida, por sentirme despreciada por el mundo e incluso por mi propia vida. Ahora sé que no era así, que lo veía todo desde un punto de vista tergiversado, que la realidad no era como yo la veía, como yo la sentía. He de decir que, cuando estoy tan triste, tan hundida en mi dolor, veo la realidad mudada de colores y de sensaciones. No veo la realidad tal como es. Artemisa lo sabe muy bien, que me pasa eso, pero, en ese momento, yo no soy capaz de reconocerlo. Si alguien me dijese que las cosas no son como yo las percibo, yo gritaría con impotencia, diciendo que nadie conoce mi propia vida mejor que yo, que yo soy la única que sabe lo que vivo y que nadie puede imaginar lo que yo siento. Mas ahora creo que las cosas son muy diferentes. No sé por qué me siento así, con esta capacidad de quitarles a mis recuerdos todo lo que me dolía en aquel entonces, no sé por qué ahora puedo reconocer con tanta sinceridad que fui la rapaciña más feliz del mundo y que me sentía querida por mis vecinos. No sé por qué pensé que nadie me quería y que todo el mundo me rechazaba. No era cierto. No sé por qué estaba tan convencida de que mi madre quería alejarme de mi tierra porque no me quería. No sé por qué, siempre que hablaba de lo que me había pasado, decía que mi madre me echó de su lado porque no me comprendía. Yo sabía muchas cosas que ella nunca me dijo directamente, pero sabía que eran ciertas. Mas, en el momento en el que escribía, esas cosas para mí no eran importantes. Importaba más el hecho de que ella me hubiese alejado de mi tierra, de mi único hogar. Ahora, casi treinta años después, puedo reconocer muchas más cosas, puedo contar la verdad, una verdad que no está tergiversada por mi dolor ni por mi tristeza.

Pero en esta entrada quiero contar varias cosas. No sé si podré hacerlo, no sé si seré capaz de explicarlo todo, pero lo intentaré. Lo primero que quiero decir es que tengo que confesar una cosa de la que no le hablé a nadie, una más entre tantas, entre esa cantidad de cosas que tengo sólo dentro de mí y que ya van saliendo de mi alma. No le conté a nadie una cosa que hice la semana pasada. Ni siquiera lo sabe Artemisa. No se lo diré hasta que esa cosa que hice tenga resultados. No creo que tarde mucho en llegar ese momento. Si no llega nunca, pues nada, al menos la tendré escrita aquí, pero, si pasa, pues ya se lo contaré todo. La semana pasada le envié una carta a mi madre. Pensé en todo lo que quería decirle, todo lo que no fui capaz de decirle cuando estuvimos en Galicia a punto de entrar en mi aldea, cuando tuve ante mí la oportunidad de volver a las calles de mi aldea, de buscar mi casa entre todas las que siempre estuvieron allí, cuando huí de la oportunidad de hablar con mi madre. Tenía en mi mente todo lo que quería decir, sabía cómo le hablaría, qué le diría cuando me mirase a los ojos después de tanto tiempo sin hacerlo, si es que era capaz de mirarme. Pero me guardé todo eso para mí y, con el paso de los días, sentí que ya no podía seguir callando todo eso. No me siento capaz de llamarla por teléfono o de ir a buscarla otra vez para después darme la voltiña y huir. Pero sí soy capaz de escribirle una cartiña para que sepa que aún existo, que me acuerdo de ella, que no le guardo ni la más pequeña huella de rencor. También quería escribirle para que ella tuviese la oportunidad de explicarme lo que siente, de contarme qué pasó en realidad. Y todavía espero con mucha ilusión la respuesta. No sé si querrá responder, pero todos los días miro en el buzón de nuestra casa con una esperanza que hacía mucho tiempo que no sentía.

Tengo aquí la copia de la carta que le envié. Primero la escribí en el ordenador, la imprimí y después la copié a mano, para que se acuerde de mi forma de escribir, porque no quiero que las primeras palabras que de mí recibe después de tanto tiempo sin saber nada de mí estén escritas de ese modo tan frío y distante. Escribí la carta a mano en el tren porque no quería ni quiero todavía que Artemisa sepa que estoy haciendo esto. No sé por qué no quiero que lo sepa de momento. Quiero que sea una cosa mía, una reconciliación con mi pasado, y quiero que de momento esto permanezca en el silencio. Además tampoco quiero que Artemisa esté preocupada por si me contestó o no. Quiero sufrir la espera yo soliña, sin preocupar a nadie más. No quiero que ella esté pendiente de si tengo respuesta o si mi madre decidió olvidarse por completo de mí.

Tengo aquí la copia de la carta que le escribí y, aquí, en esta entrada, la escribiré para que también pertenezca a esta época en la que, despaciño, estoy reconciliándome con mi vida, con todo lo que viví y lo que fui siempre. Ahora siento que poco a poco van cerrándose esas heridas que tan profundamente tenía hechas en mi alma, como si el tiempo estuviese ayudándome a sanar esas heridas.

Pues la carta que le escribí es ésta:

Querida naiciña:

Soy Agnes, tu hija.

No sabía cómo llamarte, pues hace tanto tiempo que no hablamos que no sé cómo preferías que me dirigiese a ti, si con tu nombre o con la palabra que define lo que tú eres para mí. Al final decidí que te llamaría nai, naiciña, como te llamé siempre, porque, a pesar de todo lo que pasó, tú sigues siendo mi madre. Eres mi madre en mis recuerdos y en este presente en el que sólo queda tu recuerdo. Por eso quería escribirte. Hace mucho tiempo que quería hablar de nuevo contigo, decirte que aún existo, que aún respiro, que sigo aquí. Sé que, durante todos estos años, no dejaste de preguntarte si yo aún estaba viva, dónde estaba, dónde vivía, qué había sido de mí. Sé que siempre estuviste pensando en mí, siempre te sentiste mal por todo lo que pasó. Siempre lo supe, pero hasta ahora no me sentí capaz de reconocerlo ni de escribirte porque, durante mucho tiempo, guardé en mi alma una tristeza muy grande que me impedía reconocer que aún te echaba mucho en falta, que todos los días sentía que te echaba de menos, que quería saber cómo estabas.

Hace dos meses, estuve a punto de volver a nuestra aldea, estuve a punto de entrar en la primera calle que se esconde en el bosque y buscarte, pero no pude hacerlo. Quería hablar contigo, quería volver a mi pasado y encontrarme de nuevo con todo lo que allí dejé, pero no fui capaz de cruzar esa línea invisible que separa mi pasado de mi presente porque era algo muy intenso para mí, porque no sabía si tú querrías recibirme o hablar conmigo. Por eso pensé que era mucho más fácil hablar contigo a través de esta cartiña que te escribo con mucho cariño. No quiero recriminarte nada, no quiero echarte en cara nada, nada de lo que pasó. Lo único que quiero es que sepas que quiero hablar contigo, que quiero que me expliques lo que tú viviste. Lo único que quiero es que podamos hablar tranquilamente, ya sea a través de las cartas o a través del teléfono. Aún recuerdo el número de nuestra casa. Dime, si quieres, si sigue siendo el mismo y yo te llamaré cuando quieras. Si no quieres saber nada más de mí, también lo entenderé. Entenderé que quieras dejar atrás todo ese pasado que todavía te duele tanto. Respetaré tu decisión, te lo prometo.

Estuve rememorando últimamente, y mucho, todo lo que viví en nuestra aldea, lo feliz que fui siempre, todo lo que me diste, pese a todo lo que pasó después. Nunca podré olvidar todo lo que luchaste por mí, todo lo que me enseñaste, todo lo que me cuidaste, cómo siempre confiaste en mí. Quiero saber qué sentiste tú siempre, para entenderte mucho mejor, para entender lo que pasó. Si quieres, yo puedo explicarte todo lo que viví desde que me alejaron de mi tierra, de nuestra tierra, pero también necesito saber si estás preparada para escucharlo todo, para comprender todo lo que viví desde entonces. Es muy duro y triste, por eso tienes que asegurarme que lo quieres saber, que deseas saber qué me pasó desde ese día.

Naiciña, yo sigo amando todo lo que tuve siempre, sigo amando Galicia como entonces, sigo amando nuestra aldea, nuestros bosques, nuestras vegas, nuestro río. Nunca dejé de hacerlo, nunca, por muchos años que pasasen, por muy lejos que estuviese de todo. Yo sigo siendo la misma rapaciña que habría dado la vida por su tierra. Aún lo haría. No desapareció el amor que siempre sentí por ella, nunca, y sé que nunca lo hará. No pude volver a nuestra tierra hasta el año pasado. Vivo muy lejos de Galicia y eso me mata, naiciña mía, me mata todos los días, pero sueño todos los días, a todas horas, con poder volver para siempre y no tener que marcharme de allí nunca más.

Tengo mucho que contarte, muchísimo. Aguardaré esperanzada tu respuesta. Nai, pasaron casi treinta años de la última vez que nos vimos, que sé que no será la derradeira o eso es lo que más deseo. Después de tanto tiempo, ahora es cuando sí soy capaz de hablarte, de enfrentarme a lo que tanto daño me hizo.

Aún te quiero, nai, porque eres la mujer que me dio la vida. Y eso nunca podrá cambiar.

Agnes

Escribí muchas cartas que borré, escribí una tras la otra sin que ninguna me convenciese, pero al final dejé esa porque entonces no habría escrito ninguna, aunque tengo que reconocer que acabé escribiéndole las cosas todo mezcladas, sin casi claridad. Tengo una intuición muy fuerte de que me responderá, de que esta semana recibiré su respuesta, y eso me hace sentir una cosa tan fuerte que casi no soy capaz de soportarla. No sé cómo fui capaz de enviarle esa carta. Lo hice la semana pasada, el jueves de la semana pasada, una mañana en la que salí de mi casa para ir al trabajo. Amanecía sobre mí y, antes de echar la carta en el buzón, deseé que esa no fuese la derradeira que enviaba. Cerré los ojos con fuerza cuando oí que ésta caía en el vacío. Ya no había vuelta atrás. Y sentí una mezcla muy fuerte de miedo, de ilusión y de alivio, sobre todo de alivio. Sentí que, aunque puede que no me conteste, me había quitado un inmenso peso de encima, que ya había roto por fin con la barrera que me impedía enfrentarme a mi pasado, y, mientras iba de camino a la estación, no dejé de limpiarme las lágrimas que todo el tiempo me salían de los ojos. Estaba tan emocionada que no podía dejar de tener ganas de llorar, aunque eran muy leves. Nunca creí que fuese capaz de hacer algo así. Y no lo conté hasta ahora porque prefería contar todo eso que hacía tanto tiempo que quería explicar y porque era algo tan grande para mí que casi no podía pensar en eso.

Pues también quería seguir hablando de todo lo que viví después de esa tarde que compartí con esa rapaciña tan especial y curiosa que, en realidad, nunca conocí con profundidad. Por eso pienso que lo que sentía por ella no era amor de verdad, sino una atracción muy fuerte. Ella era muy hermosa, tenía unos ojos muy centelleantes y una sonrisa muy mágica que me robaba el aliento cada vez que me la dedicaba.

Pero, a partir de la conversación que mantuvimos, todo fue distinto. No sé por qué, pero nunca podré olvidar todas las palabras que después compartimos. Quedaron grabadas en mi alma con mucha fuerza, como si alguien las hubiese escrito con fuego.

Al día siguiente de ese en el que comenzaban las fiestas de mi aldea, yo no fui a la placiña de mi aldea para seguir celebrando con los demás, para seguir danzando, cantando y comiendo con todos. No fui porque no me sentía capaz de hacerlo. No lo hice ni ese día, ni al siguiente ni al siguiente y estuve sin hacerlo durante por lo menos cuatro días. Prefería quedarme en mi casa leyendo o estudiando cualquier cosa y ya ir por la noche, cuando ya casi no quedaba nadie en la plaza, sólo los gaiteros y quienes sabíamos tocar las panderetas y los tambores. La música se desvanecía ya, pero todo estaba tan hermoso que no podía evitar que una fuerza me arrastrase y me mezclaba entre las poquiñas personas que quedaban allí. Después caminaba por el bosque, pensando en todo lo que ella me había contado. No podía creer todo lo que me dijo. No podía y me negaba a hacerlo, pero sabía muy bien que era verdad, que dentro de poco me alejarían de Galicia sin que yo pudiese hacer nada para evitarlo. Quería preguntarle a mi madre si eso era verdad, pero, cuando estaba a punto de hacerlo, esa tristeza que yo sentía se convertía en miedo y me quedaba sin voz.

Nuestras fiestas estaban a punto de terminar. Desde el primer día, yo no había compartido con ella ningún momento más. Yo sabía que me buscaba, pero huía de ella. También sé que vino a buscarme a mi casa alguna vez, pero mi madre le decía que estaba enferma y ella se conformaba con aquella respuesta. No quería verla, no quería que me preguntase por qué había estado tan ausente.

Mas, el derradeiro día de fiestas, sabiendo perfectamente que podría encontrármela, salí por la tardiña y fui a la placiña dispuesta a despedirme de esas fiestas tan bonitiñas y mágicas. Sabía, aunque no quería reconocerlo, que las viviría por derradeira vez. Intentaba que aquel pensamiento no me detuviese, que no me hiciese llorar hasta quedarme sin lágrimas, porque quería disfrutar de esa derradeira fiesta con toda mi alma, quería dar todo lo que yo era. Quería cantar y danzar y después hablaría con mis vecinos disfrutando de las sabrosas empanadas que cada uno hacía, y lo haría todo sabiendo que ésa sería mi manera de decirles adiosiño a todos.

Sonaba la música con un tono morriñoso que me hacía daño en el alma. Me costaba mucho bailar. Me quedaba detenida mirando cómo los demás también escuchaban esas canciones tan hermosas que tanto nos llenaban el corazón. Me parecía que el tiempo había dejado de pasar, que aquel instante podía ser eterno si yo lo deseaba, pero la tarde avanzaba por el día, venía el crepúsculo y, entre lusco e fusco, sentía que moría el día, que brillaban ya las primeras estrellas de la noche. Tenía ganas de olvidar mi tristeza, quería disfrutar de la vida otra vez, como si no supiese nada, como si pensase otra vez que el tiempo que podía vivir en mi tierra era infinito; pero mucho gritaba ese presentimiento que había nacido en mi alma como para que pudiese sentir felicidad y la delicia de estar aún ahí, en medio de los robles, cerca de ese árbol que tanto amábamos todos, cerca de la música, envuelta por completo por el sonar de la gaita y de la zanfoña y por el tañer de los tambores, tan fuerte como los latidos de mi corazón. No podía evitar sentir ganas de llorar, pues muy bien sabía que estaba viendo todo eso por derradeira vez, que aquélla era la derradeira vez que escucharía esas cantigas que tan dentro de mí llevaba, que tan bien me conocía ya.

La música me hechizó, mucho, me arrancó de ese instante y me llevó por el aire, lejos, volando con ella, con su sonido. Volaba por el cielo, bajo el ocaso, yendo hacia los derradeiros suspiros de luz que morían en el oeste. E imaginé que la música me llevaba lejos, cada vez más lejos, sobre las montañas, los valles, los ríos, las aldeas y los bosques de mi tierra, que volaba como si yo no tuviese materia. Sentía que nadie podía obligarme a que me marchase, porque mi alma estaba sujeta a la tierra por un vínculo que nadie podría quebrar jamás. Y volaba con la música, hasta las estrellas, lejos de tener que marcharme de allí sin yo quererlo, sin desearlo jamás.

     ¿Agnes?

Oí que alguien me llamaba con cariño y sorpresa, haciéndome regresar de súbito, demasiado brutalmente, a mi presente. Entonces vi que ella estaba a mi lado, sonriéndome como si yo llevase desaparecida durante años y ella hubiese perdido la mayor parte del tiempo de su vida buscándome por todos los rincones del mundo. Me percaté de que sus ojos brillaban de un modo especial y que la sonrisa que me dedicaba era demasiado sincera y bonita. Hacía mucho tiempo que nadie me sonreía como ella lo hacía, si es que alguna vez alguien me sonrió así.

     ¿No bailas? —me preguntó asombrada y feliz—. Podríamos bailar si quieres.

Yo no sabía qué decir. Ansiaba confesarle que no podía bailar porque la tristeza que llevaba en el alma no me lo permitía, pero sus ojos me robaban la voz y me dejaban casi sin aliento, sin saber qué hacer ni qué decir. Ella no dejaba de mirarme. Se fijaba mucho en mis gestos, en mis miradas, buscando en mí algo que yo no podía adivinar.

     ¿Por qué no viniste estos días a las fiestas? —quiso saber cogiéndome de la mano—. Todos te esperamos siempre y nos extrañaba mucho que no vinieses.

     No me encontraba bien —le respondí sin mirarla.

     E logo? ¿Qué te pasaba?

No quería decir nada. Agaché los ojos y deseé que todo se desvaneciese, que ella me ignorase y se marchase cuanto antes. No quería explicarle nada. No me sentía capaz de hacerlo.

     ¿Quieres que hablemos?

     No. Prefiero que disfrutes de la fiestiña. Yo me iba ya.

     ¿Ya? ¡Pero si no estuviste casi nada! Tus vecinos me dijeron que siempre que venían las fiestas te marchabas muy tarde a tu casa, que tú eras la que más danzaba, cantaba y tocaba en las pandeiradas. ¿Por qué no lo haces ahora? ¿Qué pasa?

Tenía lágrimas en los ojos. Ella lo dijo muy bien: yo era la que más danzaba, cantaba y tocaba en las pandeiradas. Era. Ahora ya no lo podía ser, ya no tenía sentido que lo fuese, porque tenía que marcharme, porque me obligarían a comenzar mi vida en otro lugar, lejos, en un lugar que yo jamás podría sentir como mi hogar. Esos pensamientos no me dejaban respirar, no callaban nunca. Estaban mucho más vivos que la música que sonaba, tan bonita en ese momento, tan dulce, cada vez más lenta. La muiñeira se había convertido en una xota y después... en un alalá hermoso que cerraba las fiestas, después de tantos días de alegría, de delicia, de amor y cariño. Era un alalá que no era de nuestra tierra, que no era de Ourense, sino de otro rincón de Galicia que quedaba muy lejos, pero era el que más nos gustaba a todos, ese Alalá das Mariñas que tanto nos emocionaba. Nunca fallaba, nunca. Siempre era una de las derradeiras canciones que cantábamos todos.

Yo también quería cantar, pero tenía un nudo muy fuerte en la gargantiña. Ella seguía mirándome con curiosidad, intentando entender las silentes palabras que se escapaban de mi mirada.

     Esta canción sé tocarla en el piano. ¿Tú la conoces? —me preguntó con dulzura.

     La conozco —le contesté con un hilo de voz, casi sin voz—. Es un alalá hermosísimo.

     ¿Y por qué no cantas?

No podía. Pensaba que, si lo intentaba, mi voz moriría en el aire y solamente saldría llanto de mi garganta, pero entonces supe que, si no cantaba en esos momentos, no podría hacerlo nunca más delante de mi tierra, delante de mis árboles, bajo ese cielo en el que moría el crepúsculo.

Entonces, suavemente, sí canté, junto a los demás, muy bajiño al principio, como si no quisiese que nadie escuchase mi voz, nadie, ni tan siquiera el aire que me envolvía, que olía tanto a hojas, a hierba, a humedad; y después con seguridad y mucho amor.

«Tengo una casiña blanca
en la Mariña entre laureles,
tengo paz y tengo amor
y estoy viviendo en el cielo.

Ailalala, ailalelo...

Y adiós a mi casiña,
ventanilla de mi quinta,
agua de mi fontiña,
sombra de mi naranjo.

Ailalala, ailalelo...

Adiós, estrella brillante
compañeriña de la luna,
muchas caras he visto
mas como la tuya ninguna.

Ailalala, ailalelo...»

Ella me miraba asombrada, con lágrimas en los ojos. Yo no sabía por qué estaba tan emocionada. Tal vez fuese porque era muy hermoso cómo quedaban todas nuestras voces juntas, cantando aquella cantiga tan bonita que venía de tan lejos y que tanto sentido tuvo para mí en ese momento. Tal vez fuese la melodía del alalá, tan morriñosa, tan triste, tan lenta, tan mágica.

     Tienes una voz hermosísima —me dijo limpiándose una lágrima que le resbalaba por la mejilla—. Si fueses a Ourense, podrías ir a alguna escuela en la que...

     No iré a ninguna escuela y lo sabes.

     Quiero hablar contigo.

     Ya acaba todo —musité percatándome de que todos, en ese momento, nos quedamos sintiendo cómo la música se desvanecía en el aire.

     Vayamos un momento a los robles, Agnes. Quiero despedirme de ti.

No le dije nada. Todavía tenía mi mano entre las suyas, apretada con fuerza, y tiró de mí hasta que ya estuvimos entre los robles, bajo sus verdes ramas, entre lusco e fusco, más cerca de la anochecida que del crepúsculo.

     Me marcho mañana temprano —me dijo con nostalgia—. No volveremos a vernos hasta el año que viene, aunque tú puedes ir a visitarme a Ourense cuando quieras.

     No volveremos a vernos nunca más, y lo sabes.

     ¿Por qué dices eso?

     Sabes que ésta es la derradeiriña vez que hablamos.

     ¿Por qué estás tan segura?

No le contesté. Todavía tenía muchas ganas de llorar. En ese momento, me preguntaba qué sentido tenía experimentar esas emociones que yo sentía con tanta fuerza si después todo quedaría en el olvido, qué sentido tenía aquel momento, por qué tenía que despedirme de ella, por qué, si no quería decirle adiós a nada, a nada que fuese parte de mi tierra. No podía dejar de pensar en que aquéllas habían sido las derradeiras fiestas que había vivido allí, que el año viniente yo estaría muy lejos de mi aldea y ya no podría participar en ellas, yo ya estaría muy lejos, obligada a no poder estar allí, alejada de mi hogar sin poder evitarlo.

     Agnes, ¿dices eso por lo que te dije el otro día? —me preguntó con miedo—. Yo hablaba sin saber muy bien lo que decía. Sólo te dije lo que escuché decir a las vecinas, pero ya sabes que muchas veces hablan por hablar. Como tú dijiste, son voces murmuradoras.

     No, esta vez no —le contesté casi sin voz. Ya me resbalaban las lágrimas por las mejillas.

     Agnes... pero... escucha, yo iré a estudiar fuera cuando pueda, y eso no es nada malo, al contrario.

     No se trata de eso solamente.

     E logo?

     No importa.

     Estás llorando...

Entonces sentí que ella se acercaba a mí y me abrazaba con mucho cariño, protegiéndome entre sus brazos, y comenzó a acariciarme como hacía mucho tiempo que nadie lo hacía, acariciándome los cabellos con mucho cariño, con una dulzura que me estremeció, que me hizo sentir que me desvanecía. Ansié apretarla más contra mí, deseé que ese instante no se fuese nunca. Correspondí a su abraciño con mucho cariño, pero también con mucha vergüenza. Notaba que me ardían las mejillas. Agradecí que la anochecida escondiese mi vergüenza.

     No viniste a las fiestas porque estabas muy triste, ¿verdad? —Yo gesticulé con la cabeza, diciéndole sí en silencio—. ¿Tienes miedo, Agnes? —Volví a asentir—. Tienes que hablar con tu madre. Ella piensa que...

     ¿Cómo es posible que tú sepas mejor que yo todo lo que ella piensa? —le pregunté indefensa alejándome de ella para poder mirarla a los ojos, a través de mis lágrimas.

     Porque mi madre y la tuya hablan mucho, porque ya sabes que son muy amigas.

     ¿Y qué dice mi madre?

     Pues eso... que quiere lo mejor para ti. Ella dice que en Ourense no podréis vivir nunca porque ella no tiene dinero para vivir allí, pero que...

     ¡Y porque tenemos nuestras vegas! —exclamé con miedo.

     Sí, tenéis aquí todo. Ella quiere un buen futuro para ti. No quiere que te quedes aquí sin llegar a ninguna parte, quiere que tengas futuro, dice que aquí no lo tendrás, que siempre estarás cuidando de los animales y de los cultivos y que ella no quiere que ése sea tu futuro. Ella no quiere que seas pobre.

     ¡Yo no soy pobre! ¡Yo me siento la mujer más rica del mundo si puedo tener todo esto siempre conmigo! —dije sollozando.

     Agnes...

     No quiero que me digas nada más. Ella no tiene derecho a decidir por mí, no lo tiene...

     Es tu madre.

     No es suficiente...

     Agnes, pero tienes que pensar en...

     Ya basta, por favor...

     Agnes, no quiero que nuestra despedida sea así. Yo también quiero lo mejor para ti.

     E logo? ¿Por qué tú quieres lo mejor para mí si casi no me conoces? —le pregunté sorprendida.

     Porque sé que eres muy especial, porque sí, porque creo que sí te conozco suficiente para saber que, fuera de aquí, te esperan muchísimas cosas buenas. Yo, Agnes, yo... yo también soy... pues...

     Eres, ¿qué? —musité con miedo.

     Pues puedo conocer a la gente enseguida, ¿sabes? A veces, presiento lo que va a ocurrir. Puede que yo sea también algo meiguiña —me contó bajiño, casi sin voz—. Por eso estaba tan interesada en hablar contigo, porque quería preguntarte cómo vivías tú, qué hacías, cómo podía saber yo si tengo alguna habilidad extraña.

Aquellas palabras me hicieron sentir que la tierra se abría bajo mis pies. No pude evitar sentirme muy decepcionada. No entendía por qué me había decepcionado tanto, pero de súbito sentí que lo que había vivido con ella había sido parte de una mentira que ella había tejido a mi alrededor para que yo cayese en su trampa. No sabía explicar por qué me dolía tanto que me confesase que solamente quería hablar conmigo porque pensaba que era como yo. Aunque supiese que esos pensamientos eran una locura, tenía que reconocer que, a veces, durante instantes efímeros, había pensado que yo también era especial para ella. Quise preguntarle si de verdad sólo se había acercado a mí porque quería sentirse identificada con alguien. Esa razón me parecía lógica, pero no era suficiente para mí. Yo había creído en ella. Había pensado que yo le gustaba de alguna manera, que ella había encontrado en mí una amiguiña de verdad, tal vez más verdadera que las que tenía en Ourense; pero no era así. No había sido así.

     Creo que lo mejor es que no hablemos de esto —le dije muy flojiño, intentando que mi voz no desvelase lo herida que me sentía.

     Agnes, por favor, yo necesito que alguien me escuche, que alguien me entienda —me suplicó ella con una voz trémula—. Yo sé que tú me puedes entender, que no me juzgarás.

     No lo haré nunca.

     Agnes, yo no le puedo decir esto a nadie. Yo sé que tú también eres tan mágica como yo, que tú tienes dones especiales que los demás no saben comprender, pero yo... yo sí...

     Yo no soy tan extraña como piensas —me defendí sintiendo que estaba cada vez más asustada. No quería que conociesen lo que yo era en realidad—. Yo soy más normal de lo que creen todos.

     No es verdad. Dices eso porque tienes mucho miedo a que la gente de tu aldea pueda rechazarte, ¿verdad?

     No, claro que no. Ellos no me rechazarán nunca.

     ¿Y tu madre? ¿No crees que quiere alejarte de aquí por eso?

     ¡Tampoco! —exclamé a punto de estallar de impotencia.

     Agnes, no me puedes engañar, a mí no. Mi abuela te conoce muy bien, conoció a tu abueliña también, y siempre me dice que ella no tiene ningún problema contigo, que en realidad todos te respetan mucho, ¿sabes? Aunque también me dijo que, a veces, te tienen un poquiño de miedo.

     ¿Miedo? Yo nunca les haría daño —musité sintiendo que el alma se me partía.

     Lo saben todos. Agnes, tienes que ayudarme, por favor.

No podía ayudarla. No sabía cómo hacerlo, pero tampoco podía negarle mi ayuda sólo porque yo hubiese pensado que ella quería algo más sincero y bonito de mí. No obstante, mi alma, siempre tan despierta e intuitiva, me decía que ella me engañaba. Intuía, sin saber por qué, que ella estaba diciéndome todo eso para justificar su comportamiento. No la creía, no podía creerla. Mas la miré a los ojos y vi que los tenía llenos de miedo. No podía negarle mi comprensión cuando a mí me daba tanto miedo que me rechazasen por ser como yo era. Además, no quería hacerlo. Aunque no fuese verdad lo que me decía, yo tampoco tenía pruebas para no creerla. Intentando ignorar lo que sentía, le pregunté:

     ¿Qué sientes tú?

     Pues eso, que siento que conozco a la gente enseguida y muchas veces adivino lo que va a ocurrir. ¿A ti te pasó eso alguna vez?

     Me pasó, sí. Yo predije la muerte de mi abuelo y de mi abuela. Y también me ocurre lo mismo que a ti. Puedo conocer muy rápidamente a la gente.

     A mí me pasa mucho contigo.

     E logo?

     Sé todo de ti sólo mirándote a los ojos. Puedo saber lo que piensas, lo que sientes...

     Entonces, si me conoces tan bien como dices, sabrás perfectamente que yo no podré ser feliz nunca si me alejan de mi tierra.

     Siempre la llevarás en el corazón, siempre sentirás esa morriña que nunca te dejará en paz, pero también te esperan muchas cosas hermosas, aunque...

     E logo?

     No puedo saber mucho más.

     Sí lo sabes. Sabes lo mismo que yo, pero no me lo quieres decir. Sabes que fuera de aquí no hay felicidad para mí.

     Sólo quiero desearte mucha suerte en la vida, Agnes. Recuerda que aquí no podrás vivir libre nunca, nunca podrás amar libremente.

     ¿Por qué dices eso?

     Yo siempre te recordaré. Por favor, no permitas que nadie te haga daño nunca, Agnes. Tú mereces ser feliz siempre. Eres muy bueniña y mágica. Adiosiño, Agnes.

     Pero...

     Dame un besiño —me pidió cogiéndome de las manos.

Se lo di sintiendo que una gran parte de mí se quedaba en ese beso que ella me devolvió en silencio. Desapareció mucho antes de que yo tuviese tiempo para preguntarle por qué había dicho todo eso, qué había visto en mí para estar tan segura de que en mi aldea no podría ser libre nunca. No entendía sus palabras. MI aldea era el lugar en el que más libre me sentía. Allí podía correr libre entre los árboles, me conocía a la perfección todos los rincones del bosque que protegía nuestras casas, conocía todos los rincones de nuestra aldea, conocía perfectamente cómo era la vida allí y sabía que fuera de allí no habría más vida para mí, no podría ser libre. Y ahora entiendo que todo lo que yo pensaba era tan cierto como que ahora sigo amando mi tierra como entonces. Allí tenía mi libertad. Mi libertad murió en cuanto me alejaron de mi tierra, de ese lugar en el que, supuestamente, yo no podría ser libre nunca.

Me quedé soliña entre los robles. La noche ya había caído sobre mí. Las estrellas brillaban, cantaban los grillos, la luna esparcía su luz por el bosque, rompiendo la oscuridad. Yo sabía que tenía que volver, que mi madre me aguardaba en casa, pero no podía moverme. No podía dejar de escuchar las palabras que ella acababa de dedicarme. Sonaban muy fuerte dentro de mí, callando cualquier otro pensamiento.

Pero hacía un poquiño de frío y el miedo y la tristeza que sentía me hacían temblar. Tenía que volver si no quería preocupar a mi madre. Y volví sintiendo que todo mi cuerpo pesaba como si yo fuese de piedra. Caminaba sintiendo que mi vida estaba empezando a terminar.

Y eso es todo por hoy.

2 comentarios:

  1. Después de días en los que mi cabeza estaba a punto de explotar, por fin puedo relajarme y leer. No quería leer esta entrada con prisas y agobiado. Le he podido dedicar el tiempo que me ha dado la gana, saboreando cada palabra.

    Lo primero que hay que resaltar es que Agnes sigue animada, se quiere más y puede ver las cosas con otra perspectiva, o digamos que con la perspectiva más real. He de reconocer que me he sorprendido y mucho con algunas frases. Piensa que yo tenía una idea tras leer sus memorias que nada tiene que ver con esto, así que me choca mucho descubrir que todo aquello no era real, que sus vecinos no eran tan malos, que la rechazaban...y que su madre era un auténtico monstruo. Esta realidad, la verdadera, me gusta mucho más. Me alegra que Agnes pueda contar lo que de verdad ocurrió. "Era incapaz de reconocer que mi infancia fue una de las más bonitiñas que podría haber vivido". ¡Ahhhhhh! ¡Con lo que sufrimos con su desgraciada niñez! Que lo único que le gustaba era estar sola en el bosque y resulta que estaba de fiestas, cantando y dando a la pandereta, tanto que era la que más cantaba, mejor lo hacía e incluso la echaban de menos."Fui la rapaciña más feliz del mundo y que me sentía querida por mis vecinos" es otra frase que me ha sorprendido mucho. Nada que ver con lo que nos contó desde la rabia más absoluta. Es comprensible que lo viese todo tan negro, estaba encerrada en un lugar infernal y nadie la rescataba.

    La carta a su madre es preciosa. No le reprocha nada, no está enfadada. Eso es bueno, es la mejor forma de retomar la relación, de cerrar heridas. Sigo sintiendo una gran animadversión por su madre, no lo puedo evitar, estoy influenciado por todo lo que leí y por todo lo que le ocurrió a Agnes en aquel lugar. Por todo lo que cuenta, su madre la trató bien, la quería mucho y quería lo mejor para ella. Que la encerrase en un manicomio dista mucho de todo eso, pero esta es la visión que tengo tras conocer solamente una parte de la historia, nos falta escuchar la versión de la madre. Debe ser interesante que es lo que la precipitó a encerrarla de esa forma, sabiendo el daño que le podía hacer. Es una carta sincera, a corazón abierto, espero que la madre le responda y le ayude a comprender mejor lo ocurrido. Yo creo que ni ella sabe en realidad que es lo que pasó para que su madre tomase esas decisiones. Espero saberlo pronto, tengo muchas de conocer su versión de la historia.

    Por otra parte está la chica. Es buena, aunque sea como un elefante entrando en una cacharrería, que lo tira todo, es torpe, pero no lo hace con mala intención. Sin querer está consiguiendo que Agnes se derrumbe y lo vea todo negro. Dice que conoce bien a la gente y con solo mirarle a los ojos ya sabe lo que siente, así que seguro que sabe que se siente muy atraída por ella. ¿Sentiría ella lo mismo? Yo creo que sí. Necesita su ayuda, que Agnes la guíe, pero en esos momentos Agnes estaba muy perdida, la realidad se le venía encima y no era capaz de ayudar a nadie. Quizás esta chica fuese tan torpe precisamente por eso, por gustarle Agnes y no ser capaz de controlar lo que dice ni sus impulsos. Me da pena que se marche para siempre, que ya no sepamos que fue de ella. Me la imagino de periodista, usando sus contactos para encontrar a Agnes. Quién sabe, no es una idea tan disparatada. Aunque a una que yo me sé no le haría ni chispa de gracia...Jajajaja.

    Otra entrada reveladora, que tira por tierra todo aquello que teníamos por sentado y se nos abre un horizonte de nuevas posibilidades. Me alegra muchísimo que Agnes nos relate estos momentos, que sepamos la verdad sobre su niñez. Espero que nos siga deleitando con momentos como estos, aunque este capítulo sea un poco más amargo, lo he leído con un placer inmenso. ¡Que sigaaaaa!

    ResponderEliminar
  2. Qué entrada tan bonita, pero a la vez también qué triste. Me he quedado con una sensación rara después de la lectura, que he repetido, y luego, con tranquilidad, he analizado qué es lo que me provoca el texto, saber lo que Agnes nos está confesando; claro, son muchas cosas a la vez, pero la más primaria para mí, la que sobresale de las demás, es decepción. Decepción por algo absurdo, y es simplemente comprender que Agnes es como los demás, un ser humano más, con flaquezas y debilidades, como el resto de los personajes, como Gilbert, como Casandra, incluso como Artemisa... pero ella hasta ahora me parecía un ser ideal, duro y hecho de otra pasta. Naturalmente no le reprocho nada, ¿cómo podría? Igual que ella le dice a su amiga, nunca la juzgaría. Es casi seguro que el paso por el hospital sea el principal causante de estas reacciones, y ahora que lo pienso conozco a alguna persona que ha hecho lo mismo, a saber, reescribir su pasado, tergiversando una infancia feliz hasta convertirla en poco menos que un infierno.

    Eso sí, la carta que manda a su madre me parece preciosa, y seguramente tiene razón al suponer que va a recibir respuesta, porque una madre nunca deja de ejercer; me imagino que ella también está arrepentida de algunas decisiones que tomó en relación con Agnes, pero ¡es tan difícil no equivocarse nunca! Lo hecho ya es parte del pasado, y como tal no se puede cambiar, pero sí es posible retomar la relación, yo creo que la madre de Agnes puede ser un personaje fundamental, otra mujer fuerte (así me la imagino) que tendrá cosas que decir acerca de todo lo que está pasando.


    También me estremece el asunto de esa amiga, causante involuntaria de una conmoción en la vida de Agnes, ¿qué habría pasado si todo hubiese seguido como hasta el momento, con esas visitas anuales? ¿se habían terminado enamorando? También pienso en dónde habrá ido a parar, en que habrá terminado su vida, y lo que más curiosidad me da sería saber qué recuerda ella de todo lo que pasó, cuál es su versión... no sé por qué, pero me parece que no ha olvidado a Agnes y tiene buen recuerdo de ella, sería interesante plantear un reencuentro.

    Lo que consigue también esta entrada es que me replantee todo lo que ha escrito Agnes, ¿qué es realidad y qué fabulación? Y con esto queda la puerta abierta no solo a que Agnes haya cambiado a propósito sus relatos del pasado, sino a que su misma memoria no sea fiel a lo que pasó realmente. También esto me ha hecho reflexionar, porque creo que lo que este fenómeno de deformación, incluso inconsciente, nos pasa a todos constantemente, de hecho estoy seguro de que si relatásemos alguna experiencia común pasada, por ejemplo la presentación de La Dama de la Noche, o episodios del viaje a Galicia, si bien coincidiríamos en lo fundamental, tendríamos diferencias notables en algunas cosas, ¡qué cosas!


    El lenguaje del texto es muy bonito, nunca había leído en gallego, ya lo sabes, pero hacerlo ahora es como seguir un curso acelerado, además con las aclaraciones que haces me ayudas mucho, tienes mucha facilidad para adaptarte, te sigo animando a que te presentes a algún certamen o concurso de textos en gallego, no me extrañaría que dejases al jurado patidufuso.

    ResponderEliminar